بررسی نقش طرح صدور سند اماکن روستایی بر ارتقای زیست پذیری سکونتگاههای روستایی (مطالعه موردی: دهستان زبرخان شهرستان نیشابور)

مطالعات برنامه ریزی سکونتگاه های انسانی

مقاله 10، دوره 17، شماره 1 - شماره پیاپی 58، خرداد 1401، صفحه 131-144   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

طاهره صادقلو^{* 1}؛ ریحانه سعادتی²؛ فاطمه اکبری²

¹استادیار، گروه آموزشی جغرافیا دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

²دانشجوی کارشناسی ارشد رشته جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

چکیده

اجرای طرح صدور سند اماکن روستایی یکی از اهداف دولت در رسیدن به توسعه و از بین بردن محرومیت روستاهای کشور در چارچوب برنامه توسعه است. در این راستا اجرای طرح صدور سند با اثر گذاری بر کیفیت محیط و زیست‌پذیر نمودن سکونت‌گاه-های روستایی، زمینه ماندگاری در روستاها را فراهم نموده است. بر این اساس، پژوهش حاضر، با هدف سنجش میزان اثرگذاری طرح صدور سند بر زیست‌پذیری سکونت‌گاه‌های روستایی انجام شد. برای رسیدن به هدف پژوهش از روش شناسی توصیفی- تحلیلی و از طریق شیوه مطالعه اسنادی و پیمایشی(پرسشنامه محقق ساخته) استفاده شد. جامعه نمونه پژوهش 140 خانوارهای روستایی برخرودار ایز این طرح می باشند که از طریق روش کوکران تعیین شده اند. تعداد خانوار برخوردار از این طرح مبنای انتخاب روستاهای مورد مطالعه بوده است. یافته‌های این پژوهش حاکی از آن است که اجرای طرح صدور سند بر ارتقای تمامی ابعاد اقتصادی، اجتماعی، زیست محیطی و کالبدی زیست پذیری نقش داشته است. بیشترین میانگین این تغییر نیز مربوط به مؤلفۀ کالبدی-زیرساختی با مقدار 459/3 است. میزان تاثیرگذاری اجرای طرح با فاصله زمانی از اجرای طرح رابطه معنادار و مستقیمی داشته است. نتایج رگرسیون خطی نیز مؤید این مطلب است که مؤلفه کالبدی-زیرساختی زیست‌پذیری بیش‌ترین تاثیرپذیری از متغیر سابقه اجرای طرح را داشته است. با استفاده از آزمون کروسکال‌والیس به ﺑﺮرﺳﯽ ﺗﻔﺎوت ﯾﺎ ﻋﺪم ﺗﻔﺎوت ناشی از اثرات صدور سند بر زیست‌پذیری سکونت‌گاه‌هایﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ پرداخته شد که روستای باغشن در میان روستاهای مورد مطالعه در رتبه اول قرار گرفت.

کلیدواژه‌ها

طرح صدور سند؛ زیست پذیری؛ سکونتگاههای روستایی؛ دهستان زبرخان؛ شهرستان نیشابور

مراجع

آسایش، حسین. (1385).  اصول و روش­های برنامه ریزی روستایی. تهران: انتشارات دانشگاه پیام نور.

اسماعیلی، سمیه. (1393). بررسی تأثیر طرح صدور سند مالکیت اماکن روستایی بر کیفیت زندگی روستاییان (مطالعه موردی: شهرستان قوچان). پایان نامه کارشناسی ارشد، استاد راهنما: علی اکبر عنابستانی، دانشکده جغرافیا، دانشگاه فردوسی مشهد.

ایرانخواه، سهیلا؛ قدیری معصوم، مجتبی و مهدوی، مسعود. (1390). تأثیر صدور سند مالکیت مساکن روستایی در توسعه روستایی (مطالعه موردی: روستاهای آهار؛ گلدسته). فصلنامه سپهر جغرافیایی، 23(89)، 16-5.

بروجردی عبده، محمد. (1380). حقوق مدنی. تهران:  نشر گنج دانش.

ترشیزیان، پریوش و اطهاری، کمال. (1389). ارزیابی اثرات صدور سند اماکن روستایی. تهران: بنیاد مسکن انقلاب اسلامی.

جمعه پور، محمود و طهماسبی تهرانی، شهرزاد. (1392). تبیین میزان زیست پذیری و کیفیت در روستاهای پیرامون شهری (مطالعه موردی بخش مرکزی شهرستان شهریار). فصلنامه برنامه ریزی کالبدی- فضایی، 1(3)، 60-49.

حسینی حاصل، صدیقه و عزیز پور، فرهاد. (1387). ضرورت­ها و اثرات صدور سند اماکن روستایی. نشریه آبادیها. 18(24)،34-21.

حکیم دوست، یاسر؛ مرادی، محمود؛ رستمی، شاهبختی و نظری، عبدالحمید. (1397). تحلیل فضایی زیست پذیری در روستاهای مرزی شهرستان هیرمند با تاکید بر پدافند غیرعامل. فصلنامه اقتصاد فضا و توسعه روستایی، 7(4)، 126-101.

خراسانی، محمدامین. (1397). تحلیل و ارزیابی تطبیقی دیدگاه ساکنان و مدیران محلی در رابطه با زیست پذیری روستاهای پیرامون شهری در شهرستان ورامین. فصلنامه جغرافیا و توسعه، 51، 280-261.

خراسانی، محمد امین و رضوانی، محمدرضا. (1391). شناخت و تحلیل تفاوت زیست پذیری روستاهای پیرامون شهری در شهرستان ورامین. فصلنامه اقتصاد فضا و توسعه روستایی، 2(4)، 74-55.

خراسانی، محمد امین و رضوانی، محمدرضا. (1392). تحلیل ارتباط زیست پذیری روستاهای پیرامون شهری با برخورداری خدماتی (مطالعه موردی: شهرستان ورامین). فصلنامه برنامه­ریزی فضایی، 3(10)، 16-1.

خراسانی، محمدامین. (1391)، تبیین زیست پذیری روستاهای پیرامون شهری با رویکرد کیفیت زندگی مطالعه موردی شهرستان ورامین. رساله دکتری جغرافیا و برنامه­ریزی روستایی، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران، تهران.

رضوانی، محمدرضا و منصوریان، حسین. (1387). سنجش کیفیت زندگی بررسی مفاهیم، شاخص­ها، مدل­ها و ارائه مدل پیشنهادی برای نواحی روستایی. فصلنامه روستا و توسعه، 11(3)، 26-1.

سازمان مدیریت و برنامه­ریزی استان خراسان رضوی. (1396). سالنامه آماری سال 1395. معاونت آمار و اطلاعات.

صادقلو، طاهره و سجاسی قیداری، حمدالله. (1393). بررسی رابطة زیست­پذیری سکونتگاه­های روستایی بر تاب­آوری روستاییان در برابر مخاطرات طبیعی (مطالعه موردی: نواحی روستایی دهستان مراوه تپه). فصلنامه مدیریت بحران، 6، 44-37.

صنیعی، منصوره. (1386). حقوق مالیکت فکری و دسترسی به نتایج زیست فنآوری در کشورهای در حال توسعه. فصلنامه اخلاق در علوم و فن آوری، 2(1-2) 30-25.

عابدی، ضرغام. (1388). نقش مدیریت روستایی در ثبت و صدور مالکیت اسناد روستایی. اولین کنفرانس ملی مسکن و توسعه کالبدی روستا، 8 و 9 مهرماه 1388، زاهدان، دانشگاه سیستان و بلوچستان.

عنابستانی، علی اکبر و روستا، مجتبی. (1395). تحلیل عوامل مؤثّر بر گرایش روستاییان به اجرای طرح صدور سند اماکن روستایی (مطالعۀ موردی: شهرستان جهرم). مجلّة جغرافیا و توسعة ناحیه­ای، 14(2)، 23-1.

عنابستانی، علی اکبر و صادقی بوگر، محمدشفیع. (1394). بررسی آثار طرح صدور سند مالکیت اماکن بر توسعه سکونتگاه‌های روستایی (مطالعه موردی: شهرستان اقلید). فصلنامه جغرافیا و برنامه ریزی، 19(53)، 252-227.

فئوادی، فاطمه. (1392). بررسی عوامل موثر بر تحقق پذیری اهداف صدور سند مالکیت اماکن روستایی (مطالعه موردی: شهرستان دامغان). پایان نامه دوره کارشناسی ارشد، استاد راهنما: دکتر علی اکبر عنابستانی، دانشگاه فردوسی مشهد.

قاسمی صالح بابری، رحمت الله و حیدری مکرر، حمید. (1389). بررسی اثرات طرح صدور سند مالکیت اماکن در توسعه روستایی (مطالعه موردی: روستاهای بخش مرکزی شهرستان نیمروز). فصلنامه  اندیشه جغرافیایی. 8، 23-9.

قدیری معصوم، مجتبی و ایران خواه خانقاه، سهیلا. (1391). بررسی روند تاریخی صدور سند مالکیت مسکونی روستایی در ایران. اطلاعات جغرافیایی (سپهر). 21(82)، 43-36.

کربلایی، فرشته. (1387). اثرات صدور سند اماکن روستایی در توسعه و عمران روستایی. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران.

کیان پور، سعید. (1394). مبانی حقوق مالکیت و پیامدهای اخلاقی آن. فصلنامه اخلاق در علوم و فناوری، 10(3)، 18-9.

AARP.(2005). Livable Communities: An Evaluation Guide, Public Policy Institute, Washington.

Balafoutas, L., Beck, A., Kerschbamer, R., & Sutter M. (2013). What drives taxi drivers? A field experiment on fraud in a market for credence goods. Review of Economic Studies; 80(3), 876-891.

Bullock, B .S., & Susie j. (2004). An analysis of Technology use and quality of life in a rural west Texas community, university of Texas. Texas.

Cameron, A., Colin, G., & Douglas, M. (2011). Robust inference with multi-way clustering. Journal of Business and Economic Statistics; 29(2), 238-249.

Demsetz, H. (1967). Toward a theory of property rights. American Economic Review, 57(2), 347- 359.

Florida, R. (2002). The Rise of the Creative Class, NY: Basic Books Perseus Books.

Gro ssman, S., & Hart, O. (1986). The costs and benefits of ownership: A theory of vertical and lateral integration. Journal of Political Economy, 94(4), 691- 719.

Har t, O., & Moore, J. (1990). Property rights and the nature of the firm. Journal of Political Economy, 98(6), 1119- 1158.

Hart, O., & Moore, J. (1990). Property rights and the nature of the firm. Journal of Political Economy, 98(6), 1119- 1158.

Landry, C. (2000). Urban vitalitys A new source of urban competitiviness, Prince Claus fund journa.

Munton. R. (2011). Rural ownership in the United Kingdom: Changing patterns and future possibilities for land use, Land Use Policy, 26S, 54-S61.

National Research Council (2002). Community and quality of life; data needs for informed decision-making, National Academy Press, Washington.

Norris, T., & Pittman, M. (2000). The Health Community’s Movement andthe Coalition for Healthier Cities and Communities. Public Health Reports, 115, 118-124.

Perogordo Madrid, D. (2007). The Silesia Megapolis, European Spatial planning.

Van Kamp, I., Leidelmeijer, K., Marsman, G., & Hollander, A. (2003), Urban environmental quality and human well-beingTowards a conceptual framework and demarcation of concepts; a literature study, Landscape and Urban Planning, 65, 518.

World Institute for Development Economics Research (WIDER).(2003). Measuring the Quality of Life Across countries: A sensitivity Analysis of well-being indices, Wider international conference on inequality, poverty and Human well-being, May 30-31, Helsinki, Finland.