آمایش فضایی – مکانی مراکز درمانی شهر ارومیه با رویکرد پدافند غیرعامل

مطالعات برنامه ریزی سکونتگاه های انسانی

مقاله 3، دوره 16، شماره 4، بهمن 1400، صفحه 711-725   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

سیده محبوبه شهبازی¹؛ ناصر سلطانی²؛ خدیجه جوان^{* 3}

¹دانش آموخته کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه ریزی آمایش سرزمین، گروه جغرافیا، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران

²استادیار جغرافیای سیاسی، گروه جغرافیا، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران

³استادیار آب و هواشناسی، گروه جغرافیا، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران

چکیده

یکی از نکات مهم در بحث آمایش کاربری‌های شهر، توجه به مکان گزینی و توزیع فضایی- مکانی کاربری ها به‌ویژه کاربری‌های مهم و خدماتی اضطراری باهدف کارایی مراکز شهری و تأسیسات مهم حیاتی است. هدف این تحقیق بررسی چگونگی توزیع فضایی و مکانی بیمارستان های مهم شهر ارومیه با رویکرد پدافند غیرعامل با استفاده از فرایند تحلیل شبکه ای (ANP) در محیط GIS است. از این رو 14 بیمارستان شهر ارومیه با توجه به شعاع خدمات‌رسانی و توزیع جغرافیایی آن‌ها و با درنظر گرفتن 17 شاخص تاثیرگذار در قالب 5 معیار محیطی، کاربری‌های حساس، کاربری‌های کالبدی، کاربری‌های فرهنگی و کاربری‌های ارتباطی مورد بررسی قرار گرفت. این پژوهش از نظر روش توصیفی- تحلیلی و ماهیت آن نظری- کاربردی است. نتایج به دست آمده از بررسی الگوهای پراکنش فضایی و پهنه بندی معیارها نشان می دهد که بیمارستان‌های شهر ارومیه پراکندگی مناسب و یکنواختی ندارند و میزان ریسک‌پذیری آن‌ها در زمان بحران زیاد است. از میان بیمارستان های موجود در شهر ارومیه، دو بیمارستان سیدالشهدا و میلاد در وضعیت مناسب و دو بیمارستان رازی و امید در شرایط کاملا نامناسبی قرار گرفته اند. مابقی بیمارستان ها نیز در وضعیت تقریباً نامناسب هستند.

کلیدواژه‌ها

آمایش؛ پدافند غیرعامل؛ مراکز درمانی؛ فرایند تحلیل شبکه ای (ANP)؛ ارومیه

مراجع

Akhbari, M., & Ahmadi Moghaddam, M. (2014). Passive defense in urban management, Geopolitics, 10(2), 36-69. (in Persian)

Almasi, A., & Akbari, A., (2019). Comparative-Deductive analysis of location of construction of health tourism complex based on SOWT strategic model and AHP analytic hierarchy process (A case study Qom city), Urban Management, 17(53), 327-350. (in Persian)

Amanpour, S., Mohamadi DehCheshme, M., & Alizadeh, M. (2016). Evaluating vulnerability of kuhdasht urban infrastructure's through passive defense approach, Town and Country Planning, 8(1), 133-154. (in Persian)

Arab, A. (2011). Application of Urban Planning and Passive Defense, Malek Ashtar University of Technology and Armed Forces Elite Foundation. (in Persian)

Ebrahimzadeh, I., Ahadnejad, M., Ebrahimzadeh Asmin, H. & Shafei, Y. (2011). Spatial Organization and Planning of Health Services by the Use of GIS; the Case of Zanjan City, Human Geography Research, 42(73), 39 -58. (in Persian)

Eskandari, H. (2011). Passive Defense Topics (5): Land use planning from the viewpoint of passive defense. Bustan Hamid Publications, First Edition, Tehran. (in Persian)

Farzad Behtash, M., & Aghababaei, M. (2011). Passive Defense Concepts in Urban Management Focusing on Tehran. City knowledge, 37, Center for Studies and Urban Planning, Tehran. (in Persian)

Forkuo, E. K., & Quaye-Ballard, J. A. (2013). GIS based fire emergency response system. International Journal of Remote Sensing and GIS, 2, 32-40.

Ghanbaran, A., Hoseinali, F., Khaki, A. & Bahramidoost, P. (2018). The Allocation of hospital centers on Passive Defense approach Case: Tehran 5 District, Journal of Resilient City, 1(1), 1-5. (in Persian)

Hoseini, A., Ahadnejad, M., Modiri, M. & Arish, S. (2014). The Allocation of hospital centers on Passive Defense approach using Colonial Competitive Algorithm (Case: Tehran 3 District), Geography and Regional Development, 11(2), 223-246. (in Persian)

Hoseini, H., & Sedigi, A. (2015). An analysis on spatial planning of therapeutic Spaces of Mashhad with emphasis on passive defensive approach, Town and Country Planning, 6(2), 335-361. (in Persian)

Kamran, H., & Hosseini Amini, H. (2012). The Application of Passive Defense in Urban and Regional Planning Case Study of Shahriar, Geographic Space, 12(38), 215. (in Persian)

Li, A. C., Nozick, L., Xu, N., & Davidson, R. (2012). Shelter location and transportation planning under hurricane conditions. Transportation Research Part E: Logistics and Transportation Review, 48(4), 715-729.

McKenzie, K. F. (2002). Asymmetric warfare. Translated by: Abdul Hamid Heydari, Tehran: Sepah Staff Command School Publications. (in Persian)

Meshkini, A., Shabani, M., & Neshat, A. (2017). Vulnerability Assessment of educational land use with the approach of civil defense against earthquakes, Human Geography Research Quarterly, 49(100), 243-258. (in Persian)

Mestre, A. M., Oliveira, M. D., & Barbosa-Póvoa, A. (2012). Organizing hospitals into networks: a hierarchical and multiservice model to define location, supply and referrals in planned hospital systems. OR spectrum, 34(2), 319-348.

Modiri, M. (2010). Locating urban installations with emphasis on water utilities, providing a suitable model from a passive defense perspective. PhD Thesis, University of Tehran. (in Persian)

Modiri, M., Karami, M., Ansari Zadeh, S., & Heydari, T. (2013). Security-building indicators of passive defense in spatial planning, Quarterly Defense Strategy, 11(41), 33-58. (in Persian)

Moghali, M. Mottaghi, A., & Hosseini Amini, H. (2015). Passive defense, national security and the city. Selection Publication, Tehran. (in Persian)

Parizadi, T., Hoseini Amini, H., & shahriari, M. (2011). Passive defense arrangement analysis of saqez city in the approach, Urban Management, 8(26), 191-206. (in Persian)

Rikalovic, A., Cosic, I., & Lazarevic, D. (2014). GIS based multi-criteria analysis for industrial site selection. Procedia Engineering, 69, 1054-1063.

Seyedin, A., Amini Varaki, S., Rostami, H., & Yazdani, M. (2018). Place Vulnerability Assessment of the Infrastructures in Ardabil Province, Town and Country Planning, 9(2), 333-362. (in Persian)

Statistical Center of Iran (2016). https://www.amar.org.ir/

Tofigh, F. (2005). Land use planning, global experience and its adaptation to the situation in Iran. Center for Urban Studies and Research, Tehran. (in Persian)

Vahidnia, M. H., Alesheikh, A. A., & Alimohammadi, A. (2009). Hospital site selection using fuzzy AHP and its derivatives. Journal of environmental management, 90(10), 3048-3056.