تحلیل اثر بخشی نقش زنان در ابعاد مختلف امنیت پایدار در جامعه روستایی مطالعه موردی: روستای 24 هزار نفری باغ معروف تبریز

مطالعات برنامه ریزی سکونتگاه های انسانی

مقاله 2، دوره 17، شماره 1 - شماره پیاپی 58، خرداد 1401، صفحه 19-31   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

سکینه دهقان¹؛ علی اکبر تقیلو^{* 2}؛ رشید سعید آیبادی²

¹دانش آموخته کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران

²دانشیار گروه جغرافیا، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران

چکیده

رویکردهای متفاوتی به موضوع امنیت وجود دارد. یکی از آنها، رویکرد اجتماعی است. در این رویکرد به نقش زنان اهمیت زیادی داده می شود. براین اساس، هدف تحقیق این است که نقش زنان در ایجاد امنیت پایدار اجتماعی در روستای 24 هزار نفری باغ معروف چگونه است. روستای باغ معروف یکی از مسئله ساز ترین روستا در آذربایجان شرقی است و از این رو مطالعه امنیت آن دارای اهمیت زیادی است. روش تحقیق در مطالعه توصیفی- تحلیلی است و زنان بالای 20 سال جامعه آماری آن را تشکیل می دهد و روش نمونه گیری نیز بصورت تصادفی بوده و حجم نمونه بوسیله فرمول کوکران 353 نفر انتخاب گردیده است. در این تحقیق بزار جمع آوری اطلاعات پرسنامه بوده است. مدل ساختاری و آزمون آماری خی دو روشهای تجزیه و تحلیل اطلاعات می باشند. از نتایج بدست آمده، علاوه بر تقویت مبانی نظری تحقیق، می توان به متغیرهای موثر ایجاد احساس امنیت از طریق زنان در روستا با مقدار آماره کای اسکوئر 72.96 و ایجاد محیط امن اجتماعی توسط زنان در جامعه روستایی باغ معروف با مقدار 44.91 با سطح معنی داری صفر اشاره نمود که بیشترین و قوی ترین رابطه مستقیم را نسبت به سایر مولفه ها با امنیت روستا دارد.

کلیدواژه‌ها

امنیت پایدار"؛ "زنان"؛ "روستای باغ معروف"؛ "تبریز"

مراجع

باجپایی، کانتی .(1384).  امنیت انسانی: مفهوم و سنجش، تألیف و ترجمه صابر شیبانی، تهران: سازمان مدیریت و برنامه­ریزی کشور، معاونت امور اداری، مالی و منابع انسانی، مرکز مدارک علمی، موزه وانتشارات.

بیات، بهرام .(1388). جامعه شناسی احساس امنیت، تهران: انتشارات امیر کبیر.

حافظ نیا، محمد رضا. ( 1385). اصول و مفاهیم ژئوپلیتیک، مشهد: نشر آستان قدس رضوی.

بذرافشان, جواد و طولابی نژاد، مهرشاد. (1395). تحلیل اثرات و کارکردهای سرمایه اجتماعی در امنیت پایدار روستاهای مناطق مرزی بخش مرکزی شهرستان سراوان. فصلنامه تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، 16(41)، 76-55.‎

چوخاچی زاده مقدم، محمد باقر (1389) بسترهای ناامنی در مناطق مرزی استان آذربایجان غربی از منظر جغرافیای نظامی-امنیتی، فصلنامه ژئوپلیتیک، 6(3)، 210-186.

خطیبی، اعظم. (1394). بررسی نگرش زنان نسبت به عوامل موثر بر تحکیم خانواده (پژوهشی در بین کارکنان زن دانشگاه­های پیام نور استان همدان). مطالعات زن و خانوده، 3 (3)، 92-59.     

درویش­پور، کریم؛  پورحسین، رحمان؛ درویش­پور، رحیم و درویش پور، علی محمد .(1393). نقش زنان روستایی در توسعه، امنیت و پایداری مواد غذایی. همایش ملی زن و توسعه پایدار روستایی، دانشگاه فردوسی مشهد.

رحیمی، لیلا و پیربابایی، محمد تقی. (1392). نقش سازماندهی فضایی و ادراکی خیابان در احساس امنیت عابرین (مطالعه موردی: شهر تبریز). هویت شهر، 7 (16)، 80-71 .

زارع شاه آبادی، اکبر و ترکان، رحمت اله .(1390). بررسی عوامل موثر بر احساس امنیت اجتماعی در بین شهروندان شهر یزد. فصلنامه نظم و امنیت انتظامی، 4 (2)، 148-125.

زین العابدین، یوسف؛ نظری، رضوان و احمدی ارکمی، ابوطالب (1391). مولفه­های تاثیر گذار بر امنیت شهروندی در شهر رشت. فصلنامه انتظامی اجتماعی، 2، 93-75.

شادی طلب، ژاله. (1380). بانک زنان روستایی حصاربن: حاصل یک رهیافت مشارکتی، تهران، پژوهش زنان. فصلنامه مرکز مطالعات و تحقیقات زنان دانشگاه تهران، 1، 143-128.

شاطریان، محسن؛ کیانی سلمی، صدیقه و شفیعی، سمیرا .(1395). سنجش عوامل مؤثر بر احساس امنیت در مناطق روستایی (مطالعه موردی شهرستان نطنز). برنامه­ریزی فضایی، 6(3)، 16-1.‎

شربتیان، محمد حسن .(1393). سنجش ابعاد اجتماعی و روانی احساس امنیت زنان کلان شهر مشهد و عوامل موثر بر آن. زن و مطالعات خانواده، 6(23)، 100-79.

شریعتی، سعید .(1384). بررسی احساس امنیت عمومی در استان خراسان. پژوهشکده اقبال، مشهد: جهاد دانشگاهی مشهد.

صدیق سروستانی، رحمت الله. (1384). بررسی برخی از عوامل تهدید کننده امنیت اجتماعی. مجموعه مقالات همایش امنیت اجتماعی. تهران:  نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران، معاونت ناجا.

صدیق، مهدی؛ صدیق، محمد و اکبری، مهناز .(1395). بررسی عوامل موثر بر امنیت شهرهای مرزی در استان آذربایجان غربی. نشریه علوم و فنون مرزی، 7 (2)، 22-1.  

علیائی، محمد صادق و دهقان نیستانکی، مهدی .(2013). بررسی توانمندیهای اقتصادی زنان قالیباف تکاب افشار و نقش آنان درتوسعه روستایی (مطالعه موردی روستاهایی شهرستان تکاب استان آذربایجان غربی). مطالعات توسعه اجتماعی ایران, 5(1)، 81-67.‎

عمید، حسن .(1376). فرهنگ فارسی، تهران:  انتشارات امیرکبیر.

غلام نیارمی، آتنا .(1396). ارزیابی جامعه شناختی ابعاد چهارگانه امنیت اجتماعی در بین زنان سرپرست خانوار (مورد مطالعه: زنان سرپرست خانوار شهرتهران). پژوهش نامه زنان، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی. 8 (3)، 86-69.  

قنبری، یوسف .(1397).  تبیین مولفه­های رضایت مندی روستاییان از کیفیت زندگی و حس تعلق مکانی (مطالعة موردی: روستای خسروآباد/شهرستان کوهدشت‎). فصلنامه پژوهش و برنامه­ریزی روستایی، 3 (23)، 60-49.

کلمنتس، کوین .(1384). به سوی جامعه شناسی امنیت. ترجمه محمدعلی قاسمی. مطالعات  راهبردی، 8 (2)، 310-281.

گلی، علی .(1390). زنان و امنیت در فضاهای عمومی شهری (پارک آزادی  شیراز). فصلنامه جامعه شناسی تاریخی، 3،  165-143.

محسنی، رضاعلی .(1389). تحلیل جامعه شناختی امنیت اجتماعی و نقش آن در کاهش جرم و آسیب­های اجتماعی، فصلنامه نظم و امنیت انتظامی، 4 (2)، 23-1.

محمدی، جواد؛ بگیان، محمدجواد و موسوی، سید سهراب .(1392). بررسی رابطه احساس امنیت اجتماعی با کیفیت زندگی زنان شهر کرمانشاه. فصلنامه مطالعات امنیت اجتماعی، 3، 157-143.

محمدی، مهدی .(1382). توانایی زنان در اقتصاد تولید عشایر. فصلنامه پژوهش زنان، مرکز مطالعات و تحقیقات زنان دانشگاه تهران، 1،  128-109.

مرکز آمار ایران (1395). نتایج تفصیلی سرشماری استان آذربایجان شرقی.

معین، محمد .(1381). فرهنگ فارسى معین. تهران: انتشارات امیرکبیر.

مسعودی، حمید .(1391). آموزش لیزرل در چند دقیقه. دانشگاه فردوسی مشهد.

منطقی، مرتضی .(1387). بررسی تأثیر حجاب در حفظ بهداشت روانی جامعه. دوفصلنامه علمی ـ تخصصی پژوهشنامه سبک زندگی، 1 (2)، 115-87.

موسوی، میر نجف؛ ملکی نظام آباد، رسول و باقری کشکولی، علی. (1393). مدلسازی معادلات ساختاری نقش مساجد در توسعة گردشگری مذهبی (مطالعة موردی: مسجد جامع عتیق شیراز). نشریه مطالعات نواحی شهری، 1(1)، 172-151.

نوید نیا، منیژه .(1382). درآمدی بر امنیت اجتماعی. فصلنامه مطالعات راهبردی، 6 (1)، 78-55.

نویدنیا، منیژه .(1385). تاملی در امنیت اجتماعی، با تاکید بر گونه­های امنیت. فصلنامه مطالعات راهبردی، 31، 73-53.

Bradshaw, T. K. (2007). Theories of poverty and anti-poverty programs in community development. Community Development, 38(1), 7-25.

Foster-Fishman, P. G., Salem, D. A., Chibnall, S., Legler, R., & Yapchai, C. (1998). Empirical support for the critical assumptions of empowerment theory. American journal of community psychology, 26(4), 507-536.

Hunter, B. A., Jason, L. A., & Keys, C. B. (2013). Factors of empowerment for women in recovery from substance use. American journal of community psychology, 51(1-2), 91-102.

Pigg, K. E. (2002). Three faces of empowerment: Expanding the theory of empowerment in community development. Community Development, 33(1), 107-123.

Rubenstein, H., & Lawler, S. K. (1990). Toward the psychosocial empowerment of women. Affilia, 5(3), 27-38.

Tobias, J. M., Mair, J., & Barbosa-Leiker, C. (2013). Toward a theory of transformative entrepreneuring: Poverty reduction and conflict resolution in Rwanda's entrepreneurial coffee sector. Journal of Business Venturing, 28(6), 728-742.

Youngs, R. (2003). European approaches to security in the Mediterranean. The Middle East Journal, 414-431.

Zhen, N., Fu, B., Lu, Y., & Wang, S. (2014). Poverty reduction, environmental protection and ecosystem services: A prospective theory for sustainable development. Chinese geographical science, 24(1), 83-92.

Shin, H., Perdue, R. R., & Pandelaere, M. (2020). Managing customer reviews for value co-creation: An empowerment theory perspective. Journal of Travel Research, 59(5), 792-810.