نقش نگرش مثبت شهروندی بر کاهش جرایم و رتبه بندی و سطح بندی آن در مناطق شهری (مطالعه موردی: شهر اردبیل)

مطالعات برنامه ریزی سکونتگاه های انسانی

مقاله 4، دوره 17، شماره 2 - شماره پیاپی 59، شهریور 1401، صفحه 331-345   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

محمدحسن یزدانی¹؛ اصغر پاشازاده^{* 2}؛ فاطمه زادولی³

¹استاد جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران

²دکتری جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران

³پسا دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران

چکیده

امروزه تأکید بر نگرش‌های مثبت شهروندی در مقابله با مسائل و مشکلات شهرنشینی از ضروریات اساسی می‌باشد. با توجه به اهمیت موضوع، پژوهش حاضر به دنبال توسعه‌ی دانش کاربردی در زمینه‌ی کاهش جرایم با تأکید بر نگرش مثبت شهروندی است. از این‌رو، در این پژوهش توصیفی- تحلیلی از بین شهروندان اردبیلی تعداد 344 نفر به روش کوکران تعیین حجم شده و به روش تصادفی طبقهبندی شده از مناطق شهری نمونهگیری انجام شده است. در راستای تحلیل دادهها، از مدل حداقل مربعات جزیی در قالب نرمازار Warp-PLS به منظور بررسی میزان اثرگذاری مؤلفه‌های نگرش مثبت شهروندی بر سرمایهی روانشناختی و کاهش جرایم، از مدل KOPRAS استفاده شده است. یافتههای نشان می‌دهد که وضعیت نگرش مثبت شهروندی شهر اردبیل در سطح ضعیف قرار دارد. با این وجود بیشترین میزان به منطقه یک و کمترین آن هم به منطقه چهار شهری مربوط میباشد که روی همرفته در سه خوشه قرار میگیرند. لازم بذکر است که متغیرهای رفتارهای یاری‌گرایانه و تحمل‌پذیری، موثرترین متغیرها بر متغیر نگرش مثبت شهروندی میباشند. همچنین اثرگذاری متغیرهای مستقل حاکی از آن است که رابطه‌ی معنادار مستقیم بین نگرش مثبت شهروندی و سرمایه‌ی روان‌شناختی از یک‌سو و همچنین رابطه‌ی معنادار معکوس بین سرمایه‌ی روان‌شناختی و کاهش جرم از سوی دیگر وجود دارد. نتیجه این که افزایش نگرش مثبت شهروندی بین شهروندان موجب ارتقای سرمایه‌ی روان‌شناختی گردیده و در راستای آن سرمایه‌ی روان‌شناختی سبب کاهش جرم می‌گردد و اینکه بسته به شرایط محیطی سطح این نگرش میتواند از منطقهای به منطقهای دیگر متفاوت باشد.

کلیدواژه‌ها

نگرش مثبت شهروندی؛ جرایم؛ مدل حداقل مجذورات جزئی؛ مدل KOPRAS؛ شهر اردبیل

مراجع

السان، مصطفی .(1387). پیشگیری چندنهادی از جرایم شهری. فصلنامه مطالعات پیشگیری از جرم، 3(9)، 32-7.

پاشازاده، اصغر؛ یزدانی، محمدحسن و فیروزی، ابراهیم .(1398). تحلیل زمانی- مکانی وقوع جرایم شهری اردبیل. دومین همایش ملی   آسیب­های اجتماعی، دانشگاه محقق اردبیلی.

رحمت، محمدرضا .(1388). پیشگیری از جرم از طریق معماری و شهرسازی. چاپ اول، تهران: نشر میزان.

زنگی‌آبادی، علی و رحیمی نادر، حسین. (۱۳۸۹). تحلیل فضایی جرم در شهر کرج (با استفاده GIS). فصلنامه حقوق، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی، 40 (2)، 198-179.

شاهیوندی، احمد؛ رییسی واتانی، رضا؛ شیخی، حجت. (1388). تحلیلی بر توزیع فضایی جرائم در مناطق شهر اصفهان، مجله دانش انتظامی اصفهان، 11(45)، 182-153. 

شکویی، حسین .(1388). فلسفه‌های محیطی و مکتب‌های جغرافیایی. تهران: انتشارات مؤسسه‌ گیتاشناسی.

صفا، داوود و فولادی، حفیظ‌الله. (1395). مطالعۀ‌ کیفی علل و زمینه‌های سرقت از منازل و تأثیر آن بر  نظم و امنیت اجتماعی، مورد مطالعه: شهر قم. بررسی مسائل اجتماعی ایران، 7(1)، 154-125.

عامری‌سیاهویی، حمیدرضا و رستم‌گورانی، ابراهیم. (1389). رتبه‌بندی عوامل مؤثر بر میزان جرم در بندرعباس و نقش مدیران شهری و پلیس انتظامی در پیشگیری از آن. فصلنامه دانش انتظامی، 12(1)، 76-35.

کلانتری، محسن و جباری، محمدکاظم. (1392). آسیب‌شناسی کالبدی حوزه‌های تمرکز بزهکاری در محدوده‌ی منطقه 19 شهر تهران (مورد مطالعه: جرایم مربوط به سرقت به عنف و مواد مخدر). نشریه جغرافیا، 11(36)، 157-139.

گسن، ریموند .(1385). جرم‌شناسی نظری. ترجمه دکتر مهدی کی‌نیا، تهران: مجمع علمی و فرهنگی مجد.

گیدنز، آنتونی. (1386). سیاست، جامعه‌شناسی و نظریۀ‌ اجتماعی. ترجمۀ‌ منوچهر صبوری، چاپ چهارم، تهران: نشر نی.

مداح، مجید و خیرخواهان، ابراهیم. (1393). بررسی عوامل مؤثر بر ارتکاب جرم در بین مجرمان سرقت و مواد مخدر. فصلنامه پژوهش‌های اطلاعاتی و جنایی، 9(4)، 26-9.

مدیری، آتوسا. (1385). جرم، خشونت و احساس امنیت در فضاهای عمومی شهر. فصلنامه رفاه اجتماعی، 5(22)، 29-11.

مرصوصی، نفیسه؛ صفرعلیزاده، اسماعیل و حسین‌زاده، رباب. (1393). نقش طراحی محیطی در پیشگیری از وقوع جرائم شهری (مطالعه موردی: بخش مرکزی شهر اصفهان). دو فصلنامه پژوهش‌های بوم‌شناسی شهری، 5(2)، 124-111.

موسوی، سیدیعقوب. (۱۳۷۸). تبیین نظری و جامعه‌شناختی جرایم شهری. مجله اطلاعات سیاسی- اقتصادی، 143-144، 95-84.

یزدانی، محمدحسن؛ فیروزی، ابراهیم و پاشازاده، اصغر. (1396). بررسی وضعیت فضایی جرایم (سرقت) در شهر اردبیل با استفاده از نرم‌افزارهای CAST و Arc GIS. دفتر تحقیقات نیروی انتظامی استان اردبیل.

Bolino, M.C. & Turnley, W.H. (2013), Going the Extra Mile: Cultivating and Managing Employee Citizenship Behavior. Academy of Management Executive, 17, 60-71.

Byanlu, Y., & Mansourian, M. (2006). Relationship between population density and the amount and type of crime. Journal of Social Welfare, 6(22), 29-56.

Erdogan, S., Dereli. A., & Yalcin, M. (2011). Spatial Analysis of Five Crime Statistics in Turkey, FIG Working Week 2011 Bridging the Gap between Cultures Marrakech, Morocco.

Fareh, C.C., DeMoranville, C.W., & Smith, R.K. (2012). Citizenship Behavior, Journal of Service Marketing, 17, 357-378.

Geraham, M. C. (2010). Promoting Ethical Behavior and Citizenship Behaviors: The Influence of Corporate Ethical Values. Journal of Business Research, 59, 849–857.

Giddens, A. (1990), Sociology, Newyork: Polity Press.

Henseler, J., Ringle, C. M., & Sinkovics, R. R. (2009). The use of partial least squares path modeling in international marketing. Advances in International Marketing, 20, 277-320.

Hillier, B., & Ozlem, S. (2010). high Resolution Analysis of Crime Patterns in Urban Street Networks: an initial statistical sketch from an ongoing study of a London borough, University College London, UK.

Kaldi, A.R. (2002), deviance, crime and prevention, Journal of Social Welfare, 3.

Luthans, F., Avolio, B.J., Avey, J.B., & Norman, S.M. (2007). Positive Psychological Capital: Measurement and Relationship with Performance & Satisfaction. Personnel Psychology, 60, 541-572.

Luthans, F., & Youssef, C.M. (2004). Human, Social & Now Positive psychological capital management: Investing in people for competitive Advantage. Organizational Dynamics, 33(2), 143-160.

McCollister, K. E., French, M. T., & Fang, H. (2010). the cost of crime to society: New crime-specific estimates for policy and program evaluation. drug nd Alcohol Dependence, 108, 98–109.

Podsakouf, E. (2016). Relationship of Citizenship Behavior with Emotional Intelligence. Procedia Social and Behavioral Sciences, 1, 2432–2435.

Short, J. R. (2006). urban theory, a Critical Assessment. New York: Rutledge.

Siebel, W., & Wehrheim, J. (2003). security and the urban public sphere. the german journal of urban studies, 42(2), 19-46.

UN- Habitat. (2009). planning sustainable cities: global report on human settlements, Nairobi.

UN-Habitat. (2008). State of the World’s Cities report 2008/9: Harmonious Cities (http://www.unhabitat .org.)

United Nations Center for Human Settlements (UNCHS). (2008). Cities in a Globalizing World, London: UK, Earthscan.