بررسی اثربخشی قصه درمانی بر علائم اختلال کمبود توجه/ بیش‌فعالی و تکانش گری دانش‌آموزان ابتدایی پسرانه دوره اول تبریز

فصلنامه روان شناسی تحلیلی شناختی

دوره 12، شماره 44، خرداد 1400، صفحه 119-127   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

میکائیل حسین زاده¹؛ سید داوود حسینی نسب^{* 2}؛ علی نقی اقدسی^{* 3}

¹دانشجوی دکترای تخصصی روانشناسی تربیتی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران

²استاد گروه روانشناسی تربیتی و مشاوره، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران

³استادیار گروه روانشناسی تربیتی و مشاوره، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران

چکیده

هدف: هدف این پژوهش تعیین اثربخشی قصه درمانی بر علائم اختلال کمبود توجه/بیش‌فعالی و تکانش گری دانش‌آموزان دبستان دوره اول (اول تا سوم ابتدایی) بود. روش‌: روش تحقیق شبه آزمایشی با پیش آزمون و پس آزمون همراه با گروه کنترل است. پس از غربالگری دانش‌آموزان پسر دوره اول ابتدایی ارجاعی به مراکز مشاوره ناحیه 3 تبریز که دارای اختلال بیش‌فعالی بودند، 30 دانش‌آموز انتخاب و به‌طور تصادفی در دو گروه آزمایش (15 نفر) و کنترل (15 نفر) قرار گرفتند و پس از اجرای پیش آزمون (آزمون کانرز فرم معلم) برای هر دو گروه، بسته قصه درمانی در طی 10 جلسه یک‌ساعته به گروه آزمایش ارایه گردید و گروه کنترل هیچ‌گونه آموزشی دریافت نکرد. سپس پس آزمون برای هر دو گروه اجرا و داده‌ها پس از گردآوری با استفاده از شاخص‌های آمار توصیفی و کوواریانس (آنکوا) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته‌ها: نمرات گروه آزمایش در مقایسه با گروه کنترل در مقیاس فرم معلم کانرز (در سطح 001/0>p) در پس آزمون تغییر معنی‌داری داشت. نتیجه گیری: با توجه به نتایج به‌دست‌آمده می‌توان نتیجه گرفت که علائم کمبود توجه / بیش‌فعالی و تکانش گری تحت تأثیر قصه درمانی، در قالب طرح آزمایشی اخیر کاهش داشته و این رویکرد به درمانگران و متخصصان روان‌شناسی پیشنهاد می‌گردد

کلیدواژه‌ها

کمبود توجه؛ بیش‌فعالی و تکانش گری؛ قصه درمانی

مراجع

بیات فرشته، رضایی علی محمد، بهنام بهناز. مقایسه اثربخشی بازی‌درمانی و قصه‌گویی بر بهبود نشانگان اختلال نقص‌توجه/بیش‌فعالی دانش‌آموزان. مجله دانشگاه علوم پزشکی قم. ۱۳۹۷; ۱۲ (۸) :۵۹-۶۸.

بهمنی, پارسا, برزگر, مجید. اثربخشی قصه درمانی بر کاهش پرخاشگری و افزایش مهارت‌های اجتماعی در کودکان پیش دبستانی. فصلنامه علمی- پژوهشی روشها و مدلهای روانشناختی, 1396; 8(30): 205-218.

بخشایش علی رضا، میرحسینی راضیه السادات. اثربخشی بازی درمانی بر کاهش علائم اختلال بیش فعالی/کمبود توجه(ADHD) و بهبود عملکرد تحصیلی کودکان . مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی ایلام. ۱۳۹۳; ۲۲ (۶) :۱-۱۳.

عمادیان سیده علیا، بهرامی هادی، حسن زاده رمضان، بنی جمالی شکوه السادات. مقایسه تاثیر قصه‌درمانی و آموزش بازتوانی شناختی رایانه‌ای بر کاهش علائم ADHD کودکان. مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی بابل. ۱۳۹۵; ۱۸ (۶) :۲۸-۳۴.

Hebrani P, Abdolahian E, Behdani F, Vosoogh I, Javanbakht A. (2007). Prevalence of Attention Deficit Hyperactivity Disorder in Preschool Children in Mashhad, Iran.  Arch Iran Med. 10(2):147-51.

Alizadeh,Hamid (2005). Theoretical explanation of attention deficit / hyperactivity disorder, behavioral inhibition pattern, and the nature of self-control. Research in Exceptional Children, Fifth Year, No. 3, 348-329.

Asghari Nekah, Seyed Mohsen (2003). Research Action Report on the Use of Storytelling as a Technique and Tool in Counseling and Child Psychotherapy. Journal of Exceptional Education, August & September, 19 (20 & 21): 22-14.

Asghari Nekah, Seyed Mohsen (2003). Research Action Report on the Use of Storytelling as a Technique and Tool in Counseling and Child Psychotherapy. Journal of Exceptional Education, August & September, 19 (20 & 21): 22-14.

Barkley, R. A. (1997). Behavioral inhibition, sustained attention, and executive functions: constructing a unifying of ADHD. Psychological bulletin, 121(1), 65.

Biederman, J. Monuteaux, M. C. Mick, E. Spencer, T. Wilens, T. E. Silva, J. M. Faraone, S. V. (2006). Young adult outcome of attention deficit hyperactivity disorder: a controlled 10-year follow-up study. Psychological medicine, 36(2), 167-179.

Conners, C. K. Sitarenios, G. Parker, J. D. & Epstein, J. N. (1998). Revision and restandardization of the Conners Teacher Rating Scale (CTRS-R): factor structure, reliability, and criterion validity. Journal of abnormal child psychology, 26(4), 279-291.

Emadian, Seyedeh Alia, Bahrami, Hadi, Hassanzadeh, Ramadan, Bani Jamali, Shokouh al-Sadat (2015). Comparing the Effect of Storytelling Therapy and Computerized Cognitive Rehabilitation Training on Reducing ADHD Symptoms in Children. Journal of Babol University of Medical Sciences, Vol. 18, No. 6, June 2016, 28-28.

Faramarzi, Salar, Karami Manesh, Waliollah and Mahmoudi (2012). Meta-analysis of the Effectiveness of Psychological Interventions on Family Mental Health of Mentally Retarded Children (2012-2011). Clinical Psychology Studies: No. 4 106-89

Goldard, Catherine, Goldard, David (2010). A Practical Guide to Counseling Children with Reproductive Therapy. Zahra Arjmandi translation. Android Publishing.

Graham-Bermann, S. A. & Levendosky, A. A. (1998). Traumatic stress symptoms in children of battered women. Journal of interpersonal violence, 13(1), 111-128.

Hall, T. M. Kaduson, H. G. Schaefer, C. E. J. P. p. R. & practice. (2002). Fifteen effective play therapy techniques. 33(6), 515.

Kadesjö, B. & Gillberg, C. (2001). The comorbidity of ADHD in the general population of Swedish school‐age children. Journal of Child Psychology and Psychiatry, 42(4), 487-492.

Kaplan, PA, and Sadook, PA (Sadook, Benjamin, Sadook, Virginia, Alcott & Ruiz, Pedro) (2015). Psychiatry Summary: Clinical Behavioral Sciences (Volume 3). Translated by Farzin Rezaei . Tehran: Arjmand Publications.

Kerns, K. A. Eso, K. & Thomson, J. (1999). Investigation of a direct intervention for improving attention in young children with ADHD. Developmental neuropsychology, 16(2), 273-295.

Lander, I. (2008). Using family attachment narrative therapy to heal the wounds of twinship: a case study of an 11-year-old boy. Child and Adolescent Social Work Journal, 25(5), 367-383.

Maleki Qasem, Hassan (2006). Introduction to social sequential activities of extracurricular activities. Ayiej Publications, Tehran.

Margalit, M. (2010). Lonely children and adolescents: Self-perceptions, social exclusion, and hope: Springer Science & Business Media.

McGough, J. J. Smalley, S. L. McCracken, J. T. Yang, M. Del’Homme, M. Lynn, D. E. & Loo, S. (2005). Psychiatric comorbidity in adult attention deficit hyperactivity disorder: findings from multiplex families. American Journal of Psychiatry, 162(9), 1621-1627.

Pliszka, S. R. (2000). Patterns of psychiatric comorbidity with attention-deficit/hyperactivity disorder. Child and adolescent psychiatric clinics of North America.

Pliszka, S. R. (2009). Treating ADHD and comorbid disorders: Psychosocial and psychopharmacological interventions: Guilford Press.

Seligman, Martin, Rosenhal, David & Walker, Elaine (2010). Psychopathology. Translated by Reza Rostami, Siamak Tahmasebi, Saeed Ghanbari, Saeedeh Zenouzian, Banafsheh Farzin, Arjmand Book Publishing, Volume 1, pp. 380-313.

Shahim Sima , Yousefi Farideh , Shayan Amena.(2007). Validation and Psychometric Properties of Conners Grading Scale - Teacher Form.  Journal of Educational Sciences & Psychology : Spring-Summer 2007 , Volume 14 , Number 1-2 (Special Issue on Psychology) ; From page 1 to page 26 .

Shahim Sima , Yousefi Farideh , Shayan Amena.(2007). Validation and Psychometric Properties of Conners Grading Scale - Teacher Form.  Journal of Educational Sciences & Psychology : Spring-Summer 2007 , Volume 14 , Number 1-2 (Special Issue on Psychology) ; From page 1 to page 26 .

Weiss, M. Murray, C. & Weiss, G. (2002). Adults with attention-deficit/hyperactivity disorder: current concepts. Journal of Psychiatric Practice®, 8(2), 99-111.