تحلیلی بر عملکرد عالمان شیعی در صیانت از دین در عصر ناصرالدین شاه قاجار

فصلنامه تاریخ

مقاله 6، دوره 16، شماره 63، اسفند 1400، صفحه 148-176   

نوع مقاله: مقاله علمی مروری

نویسندگان

محمدرضا باقری زاده گان^{* 1}؛ ناصر باقری بیدهندی²؛ علی آقانوری³

¹دانش آموخته دکتری تاریخ تشیع از دانشگاه ادیان و مذاهب

²استادیار دانشگاه جامعه المصطفی العالیمه، قم، ایران

³استادیار دانشگاه ادیان و مذاهب قم

چکیده

واژه تشیع، یگانه ای در میان واژگان است که در طول تاریخ، عجین با مبلغان و عالمان و مراجعی است که با پویایی و بصیرت در هر عصری موجب جوشش و شیوع این مذهب گردیده اند.

علمای شیعه، پرچمداران عرصه دین و فرهنگ بوده و در حفاظت از حریم آن از هیچ کوششی فروگذار نکرده اند. کارکردهای اجتماعی علما در برابر خودخواهیهای حاکمان مستبد به ویژه سلاطین قاجار و همین طور مقابله با دو دولت استعماری روسیه و بریتانیا بسیار مثمر ثمر بوده است. آنان توانستند در دوران حکومت پنجاه ساله (1313- 1264ق) ناصرالدین شاه که اوج امتیازدهی به دول استعماری و غارتگر روس و انگلیس بود، ساحت دینی، سیاسی و معیشت و اقتصاد ایران را به اندازه توان خود حفظ نمایند. در نهایت یافته و نتیجه این پژوهش، مخاطب را با جایگاه عالمانی نظیر آیت الله کنی، میرزای شیرازی، میراز محمدحسن آشتیانی، حاج میرزا جوادآقا تبریزی، آقا سیدعلی اکبر فال اسیری و... که توانستند با اقدامی آگاهانه ی برگرفته از قرآن، سنت، عقل و اجماع از دین صیانت کنند، آشنا می کند.

کلیدواژه‌ها

واژگان کلیدی: عالمان شیعی؛ صیانت از دین؛ ناصرالدین شاه قاجار

مراجع