پیشگیری کیفری و مشارکتی از بزهکاری مدیران بانکی در قبال تسهیلات مالی با مطالعه تطبیقی نظام حقوقی ایران و کنوانسیون مریدا

تحقیقات حقوقی بین المللی

مقاله 5، دوره 14، شماره 51، فروردین 1400، صفحه 81-99   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/alr.2021.684633

نویسندگان

زینب نوروزی دره بیدی¹؛ محسن شکرچی زاده^{* 2}؛ راضیه قاسمی کهریزسنگی³

¹دانشجوی دکتری رشته حقوق کیفری و جرم شناسی، گروه حقوق، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران.

²استادیار، گروه حقوق، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران (نویسنده مسئول).

³استادیار، گروه حقوق، واحد نجف آباد، دانشگاه ازاد اسلامی، نجف آباد، ایران و گروه حقوق جزا، واحد تیران، دانشگاه آزاد اسلامی، تیران، ایران

چکیده

زمینه و هدف: سلامت نظام بانکی امروزه یکی از مهم‌ترین مؤلفه‌ها و عناصر تشکیل دهنده نظام اجتماعی - اقتصادی جوامع است که گاه ارتباط تنگاتنگی با نظام سیاسی آن‌ها نیز پیدا می‌کند؛ سلامت این نظام، از جمله به معنای فقدان همه مظاهر جرایم و فساد مالی در آن است؛ بارزترین تجلی این جرایم مالی، در قبال تسهیلات مالی است که نسبت به مدیران رده بالا بانک‌ها و در فرض عدم رعایت حدود و ثغور قانونی در ایفای وظایف و تعدی از این حدود و ثغور به قصد پیگیری اهداف و مقاصد شخصی مصداق و معنا می‌یابد.
روش شناسی: نگارندگان در این مقاله با روش تحلیلی – توصیفی از طریق فیش برداری به واکاوی پیشگیری کیفری و مشارکتی از بزهکاری مدیران بانکی در قبال تسهیلات مالی در سیاست جنایی ایران با تاکید بر کنوانسیون مریدا پرداخته اند.
یافته‌ها و نتیجه گیری: راهکارهای پیشگیری کیفری از طریق ترک اعلام جرم مدیران و کارکنان و ضمانت اجرای آن، تخلف انگاری ترک گزارش کارشناسان پیشگیری و راهکارهای پیشگیری مشارکتی از طریق افزایش و مشارکت نظارت مردم در سیاست جنایی ( شفاف سازی، حاکمیت قانون و عدم تبعیض میان شهروندان و گزارش دهی عمومی و حمایت از اطلاع دهندگان فساد) و مشارکت دادن مردم در عرصه خدمات بانکی از طریق ترویج بانکداری الکترونیکی انجام خواهد شد، در سطح بین المللی نیز،کنوانسیون مریدا به منظور تدوین راهکارهایی الزام آور برای دولت‌های عضو به منظور پیشگیری از وقوع مصادیق جرایم و فساد مالی به تصویب رسیده است.

کلیدواژه‌ها

پیشگیری مشارکتی؛ جرایم مالی؛ مدیران بانکی؛ تسهیلات مالی؛ کنوانسیون مریدا

مراجع

-ابراهیمی، شهرام (1399). بزه‌انگاری عدم انجام تدابیر پیشگیری از بزهکاری، در دانشنامه سیاستگذاری حقوقی، چاپ اول، به کوشش لعیا جنیدی و امیرحسن نیازپور، تهران: معاونت حقوقی رییس جمهوری.

-احمدی، زهرا (1395). پیشگیری از فساد در قانون اجرای سیاست­های کلی اصل 44 قانون اساسی از منظر کنوانسیون سازمان ملل متحد برای مبارز با فساد، مجموعه مقالات همایش کنوانسیون سازمان ملل متحد برای مبارزه با فساد: دستاوردها و چالش­ها، چاپ اول، تهران: بنیاد حقوقی میزان.

-اصلانی، فیروز، کاظمینی، سید محمد حسین (1390). مفهوم حاکمیت قانون و برداشت از آن با تاکید بر قانون اساسی ج.ا.ا، مطالعات انقلاب اسلامی، 8(26): 274-247.

-انصاری، علی، عیسائی تفرشی، محمد و حسینی، سید میلاد (1392). تحلیل ساختار حقوقی نهادهای خود انتظام در مطالعه تطبیقی در بازار سرمایه ایران با مطالعه تطبیقی نظام حقوقی آمریکا، تحقیقات مالی، 15(2): 160-149.

-پیکا، ژرژ (1395). جرم‌شناسی، ترجمه علی حسین نجفی ابرندآبادی، چاپ چهارم، تهران: بنیاد حقوقی میزان.

-توسلی زاده، توران (1392). پیشگیری از جرایم اقتصادی، چاپ اول، تهران: جنگل.

-جعفری، امین (1392). جایگاه شفافیت تجاری در حقوق کیفری اقتصادی در فرانسه، تازه‌های علوم جنایی (مجموعه مقاله‌ها) زیر نظر دکتر نجفی ابرندآبادی، چاپ دوم، تهران: بنیاد حقوقی میزان.

-جعفری، علیرضا (1394). فساد اداری و مالی در نظام بانکی: با توجه به موقعیت شغلی و کنوانسیون مریدا، چاپ اول، تهران: انتشارات جنگل.

-جمشیدی، علیرضا (1395).  سیاست جنایی مشارکتی، چاپ دوم، تهران: بنیاد حقوقی میزان.

-رجبی پور، محمود (1382). راهبرد پیشگیری اجتماعی از جرم: تعامل پلیسی و دانش‌آموزان، دانش  انتظامی، 5(3): 32-7.

-زارعی، محمدحسین و براتی، نظام (1395). بررسی نقش مردم و جامعه مدنی در مبارزه با فساد، مجموعه مقالات همایش کنوانسیون سازمان ملل متحد برای مبارزه با فساد: دستاوردها و چالش­ها، ، چاپ اول، تهران: بنیاد حقوقی میزان.

-زارعی، محمدحسین (1383). حکمرانی خوب، حاکمیت و حکومت در ایران، تحقیقات حقوقی، (40): 202-155.

-فرهمندفر، حیدر (1388). الزامات قانونگذار ایران پس از الحاق به کنوانسیون سازمان ملل متحد برای مبارزه با فساد، کارآگاه، 2(7): 97-80.

-گسن، ریموند (1392). جرم‌شناسی کاربردی، ترجمه مهدی کی نیا، تهران: انتشارات مجد.

-لانگست، پیتر و دیگران (1387). برنامه‌های جهانی مبارزه با فساد، ترجمه حمید بهره‌مند و امیرحسین فراهانی جلالی، مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی.

-مرجانی، مهدی و میرعباسی، سید باقر (1399). پیشگیری غیرکیفری از جرایم اقتصادی در کنوانسیون مریدا، تحقیقات حقوق خصوصی و کیفری، 16(44): 60-37.

-مرکز مالمیری، احمد (1385). حاکمیت قانون مفاهیم مبانی و برداشت­ها، با نظارت دکتر محمد حسین زارعی، تهران: مرکز پژوهش­های مجلس شورای اسلامی.

-موسسه تدبیر اقتصاد (1382). فساد مالی و اقتصادی: ریشه‌ها، پیامدها، پیشگیری و مقابله: ریشه‌ها و علل فساد مالی و اقتصادی در ایران، چاپ اول، جلد سوم، تهران: انتشارات موسسه تحقیقاتی تدبیر اقتصاد.

-میرخلیلی، سید محمود و رجبی، جواد (1391). پیشگیری کیفری از بزه­دیدگی مکرر، حقوق اسلامی، 9(34): 192-167.

-نوروزی دره بیدی، زینب؛ شکرچی زاده، محسن و قاسمی کهریزسنگی، راضیه (1398). پیشگیری از بزهکاری مدیران بانکی در قبال تسهیلات مالی بر مبنای حقوق اقتصادی-اجتماعی شهروندی، حقوق پزشکی، 13(ویژه‌نامه حقوق بشر و حقوق شهروندی): 387-367.