تحلیل ساختاری روابط نشاط ذهنی و درگیری تحصیلی با میانجیگری نگرش نسبت به مدرسه و ادراک حمایت اجتماعی معلم

فصلنامه روان شناسی تحلیلی شناختی

دوره 12، شماره 45، شهریور 1400، صفحه 1-15   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

ارسلان عباسی¹؛ هوشنگ جدیدی^{* 2}؛ محمود گودرزی³

¹دانشجوی دکتری، گروه روانشناسی، واحد سنندج، دانشگاه آزاد اسلامی، سنندج، ایران.

²استادیار، گروه روانشناسی تربیتی، واحد سنندج، دانشگاه آزاد اسلامی، سنندج، ایران

³استادیار، گروه روانشناسی مشاوره خانواده، واحد سنندج، دانشگاه آزاد اسلامی، سنندج، ایران

چکیده

هدف: این پژوهش تحلیل ساختاری روابط نشاط ذهنی و درگیری تحصیلی با میانجیگری نگرش نسبت به مدرسه و ادراک حمایت اجتماعی معلم بوده است. روش: پژوهش توصیفی پیمایشی از نوع همبستگی و مدل­ معادلات ساختاری بود.جامعه آماری پژوهش را همه دانش­آموزان سال سوم دوره دوم متوسطه شهر کرمانشاه تشکیل ­دادند که در سال تحصیلی 98-97 مشغول به تحصیل بودند. از این جامعه با استفاده از روش نمونه­گیری خوشه­ای چند مرحله­ای 650 نفر از
دانش­آموزان انتخاب شدند. پرسشنامه ­های درگیری تحصیلی ریو(2013)،نشاط ذهنی رایان و فردریک(1997)، نگرش به مدرسه مک­کوچ و سیگل(2002)و ادراک حمایت اجتماعی الیوت و همکاران(2001) به عنوان ابزارهای سنجش مورد استفاده قرار گرفت. تحلیل داده­ها با دو نرم افزار اس پی اس اس نوزده و اموس انجام شد. یافته­ها: بیانگر تاثیر غیرمستقیم و معنادار نشاط ذهنی بردرگیری تحصیلی از طریق نگرش به مدرسه و ادراک حمایت اجتماعی معلم بود.به عبارت دیگر، یافته­ها نشان داد که نشاط ذهنی برنگرش به مدرسه و ادراک حمایت اجتماعی معلم و این دو متغیر بر درگیری تحصیلی اثر مستقیم و معنی­داری دارند. همچنین ادراک حمایت اجتماعی معلم بر نگرش به مدرسه و درگیری تحصیلی؛و نگرش به مدرسه بر درگیری تحصیلی نیز تاثیر مستقیم و معنی­داری می­گذارد. نتیجه گیری: پژوهش حاضر نشان داد که نشاط ذهنی می­تواند پیش­بین مناسبی برای درگیری تحصیلی دانش­آموزان از طریق ادراک حمایت اجتماعی معلم و نگرش به مدرسه آنها باشد. بنابراین، با افزایش این سه متغیر می­توان درگیری تحصیلی دانش­آموزان را نیز افزایش داد.

کلیدواژه‌ها

ادراک حمایت اجتماعی معلم؛ درگیری تحصیلی؛ نشاط ذهنی؛ نگرش به مدرسه

مراجع

امیدیان، مرتضی،عبداللهی طزرجان،زهرا؛ رحیمی، مهدی. (1396).رابطه حمایت اجتماعی ادراک‌شده و درگیری شناختی با واسطه‌گری خودکارآمدی. فصلنامه مطالعات روان­شناسی تربیتی، 14(28)، 20-1.

بردبار، مریم؛ یوسفی، فریده. (1395). نقش واسطه­ای فرایندهای نظام خود و هیجان­های تحصیلی در رابطه بین محیط حامی خودپیروی و درگیری تحصیلی. فصلنامه علمی-پژوهشی روا­ن­شناسی تحولی (روانشناسان ایرانی)، 13(49)، 28-13.

بهادری خسروشاهی،جعفر؛مصرآبادی،جواد. (1397). نقش درگیری تحصیلی،ارزیابی شناختی وخودپنداره تحصیلی درهیجان‌های تحصیلی مثبت ومنفی دانش‌آموزان. فصلنام هعلمی-پژوهشی پژوهش­های نوین روانشناختی، 50، 110-87.

جوانمرد، شبنم؛ عریضی، حمیدرضا؛ نوری، ابوالقاسم. (1393). مدل‌یابی معادلات ساختاری در تبیین رابطه‌ی بهزیستی روانی، شخصیت و تعارض کار-خانواده. فصلنامه پژوهش در سلامت روانشناختی، ۸ (۲)، 20-11.

خامسان، احمد؛ ابوطالبی، فاطمه. (1389). اعتباریابی مقیاس حمایت اجتماعی کودک و نوجوان CASSS2000. طرح پژوهشی مصوب دانشگاه بیرجند.

ربانی، زینب؛طالع‌پسند، سیاوش؛رحیمیان‌بوگر، اسحاق؛محمدی‌فر،محمدعلی. (1396). رابطه بافت اجتماعی کلاس بادرگیری تحصیلی: نقش واسطه‎ای فرایندهای نظام خود،انگیزش وهیجان‎های تحصیلی. فصلنامه علمی-پژوهشی روان‎شناسی تحولی: روان‎شناسان ایرانی، 14(53)، 51-37.

شریفی،فائزه؛مرزیه،افسانه؛جناآبادی، حسین. (1396 ).رابطه اهداف پیشرفت بااحساست علقبه مدرسه ونشاط ذهنی دانش‌آموزان. فصلنامه علمی-پژوهشی روانشناسی مدرسه، 24(4)، 119-99.

شعبانی،سمیه؛بلوکی،آزاده؛مامشریفی،اسماعیل.(1391).بررسی روابط خودکارآمدی،حمایت اجتماعی وخوشبینی درپیشبینی کنندگی بهزیستی ذهنی جهت تدوین مدلساختاری در دانشجویان. فصلنامه علمی-پژوهشی مطالعات روانشناسی بالینی، 2(8)، 117-93.

شیخ الاسلامی، راضیه؛ دفترچی، عفت.(1394).پیش بینی نشاط ذهنی دانش­آموزان بر اساس جهت­گیری­های هدف و نیازهای اساسی روانشناختی. مجله علمی-پژوهشی روان­شناسی، 19(2)، 174-147.

صیف، محمدحسن. (1394).ارائه الگوی روابط علی جهت گیری هدف تحصیلی ودرگیری شناختی: نقش واسطه ای هیجان­های تحصیلی وخودکارآمدی تحصیلی. دوفصلنامه شناخت اجتماعی، 2(8)، 21-7.

فرهادی،علی؛قدم پور،عزت­اله؛خلیلی گشنیگانی،زهرا. (1395). پیش‌بینی سرزندگی تحصیلی براساس درگیری شناختی،انگیزشی ورفتاری دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی لرستان. دوماهنامه علمی- پژوهشی راهبردهای آموزش درعلوم پزشکی، 9(4)، 265-260.

قدم پور،عزت اله؛امیریان، لیلا؛خدایی، سجاد. (1397). اثربخشی آموزش تفکرانتقادی برنگرش به خلاقیت ونشاط ذهنی دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی. فصلنامه ابتکاروخلاقیت درعلوم انسانی، 7(4)، 240-219.

مصرآبادی، جواد. (1389). هنجاریابی و تحلیل عاملی اکتشافی پرسشنامه تجدید نظر شده سنجش نگرش نسبت به مدرسه. مجله علوم تربیتی، 3(2)، 120-107.

مرادی، ندا؛حاجی یخچالی، علیرضا؛مروتی، ذکراله. (1394). رابطه علی مدیریت زمان وحمایت اجتماعی ادراک شده بابهزیستی روان‌شناختی وعملکردتحصیلی بامیانجی‌گری تنیدگی تحصیلی وخودکارآمدی تحصیلی دردانشجویان دانشگاه شهیدچمران اهواز. مجله دست‌آوردهای روان‌شناختی، 22(1)، 226-209.

وکیلی،سمیرا؛نقش،زهرا؛رمضانی خمسی،زهرا. (1397). نقش واسطه‌گری درگیری تحصیلی دررابطه بین هیجان تحصیلی وپیشرفت. فصلنامه پژوهش درنظام های آموزشی، 12، 627-615.

هومن، حیدرعلی. (1395). مدل یابی معادلات ساختاری با کاربرد نرم افزار لیزرل. تهران: سمت.

Akin, U., Akin, A., & Uğur, E. (2016).Mediating role of mindfulness on the associations of friendship quality and subjective vitality.Psychological reports, 119(2), 516-526.

Ammar, A., Nauffal, D., & Sbeity, R. (2013). The role of perceived social support in predicting subjective well-being in lebanese college students. The Journal of Happiness & Well-Being,1(2)116-130.

Clara, IP, Cox, BJ, Enns, MW, Murray, LT, & Torgruudic LJ.(2013). Confirmatory factor analysis of the multidimensional scale of perceived social support in clinically distressed and student sample.Journal of personality assessment, 81(3), 265 -273.

Gülaçtı, F. (2010).The effect of perceived social support on subjective well-being.Procedia-Social and Behavioral Sciences, 2(2), 3844-3849.

Elliot, S. N., Malecki, C. K. & Demaray, M. K. (2001).New Direction in Social Skills Assessment Snd Intervation for Elementary and Middle School Student.Exceptionality, 9 (1&2), 19-32.

Elsaeser, C; Heath, R; Kim, J. B; Bouris, A. (2016). The long-term influence of social support on academic engagement among Latino adolescents: Analysis of between-person and within-person effects among Mexican and other Latino youth. Youth Society, doi:10117, 0044118X16656086

Flavell, J.  H. & Flavell, R.F.(2004). Development of children intuitions about thought actionrelations.Journal of cognition and development, 5(4), 451-460.

Freeman, T. M., Anderman, L. H., & Jensen, J. M.(2007). Sense of belonging in college freshmen at the classroom and campus levels.The Journal of Experimental Education, 75(3), 203-220.

Harris, M., Martin, M., & Martin, D. (2013).The relationship between psychological well-being and perceived wellness in graduate-level counseling students.Higher Learning Research Communications, 3(2), 14-32.

Helgeston, V. S. & Cohen, S. (2004). "Social Support and Adjustment to Cancer: Reconciling Descriptive, Corelational and Intervention Research."Health Psychology, 15(2), 135-148.

Hamranová, A.(2015). Content Analysis of Selected Slovak Educational Journals Focusing on the Issue of Teacher's Mental Health.Procedia-Social and Behavioral Sciences, 174, 2538-2542.

Jayarathna, L. C. H. (2013). Perceived social support and academic engagement: Kelaniya. Journal of Management, 3(2), 85-92.

Lam, S. et al. (2012). Do girls and boys perceive themselves as equally engaged in school? The results of an international study from 12 countries.Journal of School Psychology, 50(1), 77-94.

Marks, H. M.  (2000).  “Student  engagement  in  situational  activity:  Patterns  in  the elementary,  middle,  and  high  school  years”.  American Educational Research Journal. 37 (1): 153-84.

McCoach, D.B., & Siegle, D., (2003). The school attitude assessment surveyrevised: A new instrument to identify academically able students who underachieve.Educational and Psychological Measurement, 63(3), 414-429.

Milyavskaya, M, & Koestner, R. (2011). Psychological needs, motivation, and well-being: A test of self-determination theory across multiple domains. Personality and Individual Differences, 50(3), 387–391.

Mico L, Sanches JM, &Cardoso JS.(2015). The vitality of pattern recognition and image analysis. Neurocomputing, 150(1), 124-125.

Reeve, J. (2013). How students create motivationally supportive learning environments for themselves: The concept of agentic engagement. Journal of Educational Psychology, 105, 579–595.

Ryan, R. M, &Frederick, C. (1997). On energy, personality, and health: Subjective vitality as a dynamic reflection of well-being. Journal of Personality, 65(3), 529–565.

Ryan, R. M., & Deci, E. (2014).Self-determination theory.In Encyclopedia of quality of life and well-being research (pp. 5755-5760).Springer Netherlands.

Sayal, K, Checkley, S. Rees. M. Jacobs, C, Harris. T, Papadopoulos, A, et al. (2002). Effects of social support during weekend leave on cortisol and depression rating: a pilot stady. Journal of Affective Disorders, 71, 153-157.

Sarafino, E.P. (2014).Health Psychology: Biopsychosocial Interactions.  New York: John Wiley.

Schlechty, P. C. (2005). Creating create schools: six critical systems at theSoltanynejad, M., Asyaye, M. & Adhame, B. (2014). The study of psychometric properties of Academic Resilience Inventory (ARI).Q Educ Meas. 5(15), 17-34.

Tougas, A. M; Jutras, S; Bigras, M. (2016).Types and Influence of Social Support on School Engagement of Young Survivors of Leukemia.The Journal of School Nursing, 32(4), 281-293.

Tough, H., Fekete, Ch., Brinkhof, MWG, &Siegrist, J. (2017).Vitality and mental health in disability: associations with social relationships in persons with spinal cord injury and their partners. Disabil Health J, 10(2), 294-302.

Uysala, R., Satici SA., Satici, B, &Akin, A. (2014).Subjective vitality as mediator and moderator of the relationship between life satisfaction and subjective happiness.Educ Sci Theory Prac, 14(2), 489-497.

Veiga, F. H., Galvão, D., Almeida, A., Carvalho, C., Janeiro, I.; Nogueira, J. (2012).Student's engagement in school: A literature review, Proceedings of ICERI2012 Conference, 19th-21st November, Madrid, Spain, 1336-1344.

Wang, M. T., & Eccles, J. S. (2013).  School context, achievement motivation, and academic engagement: A longitudinal study of school engagement using a multidimensional perspective.  Learning and Instruction, 28, 12-23.

Wang, M.  T., & Holcombe, R.(2010). Adolescents’ perceptions of school environment, engagement, and academic achievement in middle school.American Educational Research Journal, 47, 633-662.

Wentzel, K.  R., Russell, S., & Baker, S. (2016). Emotional support and expectations from parents, teachers, and peers predict adolescent competence at school. Educational Psychology, 108(2), 242.

You, S., Dang, M., & Lim, S. A. (2016). Effects of student perceptions of teachers’ motivational behavior on reading, English, and mathematics achievement: The mediating role of domain specific self-efficacy and intrinsic motivation. Child & Youth Care Forum, 45(2), 221-240.