سبک زندگی و مدیریت بدن: مطالعه ای جامعه شناختی (مطالعه موردی: زنان شهر رفسنجان)

مطالعات جامعه شناسی

دوره 14، شماره 53، اسفند 1400، صفحه 47-70   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/jss.2021.1933118.1344

نویسندگان

محمدعلی امیرپورسعید^{* 1}؛ بهناز سیفی²؛ احمد رضایی³

¹دانشجوی کارشناسی ارشد جامعه‌شناسی، گروه علوم اجتماعی، دانشگاه مازندران ، ایران (نویسنده مسئول) Email: [e-mail]

²دانشجوی کارشناسی ارشد مطالعات جوانان، گروه علوم اجتماعی، دانشگاه مازندران، ایران

³دانشیار جامعه‌شناسی، گروه علوم اجتماعی، دانشگاه مازندران، ایران

چکیده

تصویر بدن ساختاری چند بعدی است که به درک و نگرش فرد درباره اندازه و شکل بدن فرد اشاره دارد. مدیریت بدن و ظاهر امروزه اهمیت مطالعاتی خاصی را در بین پدیده های اجتماعی کسب کرده است. در دوران مدرن، نوع مدیریت کردن ظاهر بدن به منزله یک معرف هویتی، نقشی اساسی در قضاوت های دیگران از فرد و بازنمایی شخصیت افراد پیدا کرده است. اینگونه بازنمایی و نگرش ها نسبت به بدن و ظاهر افراد از سبک­های خاص زندگی نشأت میگیرد. در این پژوهش سعی شده است تا با­ بهره­گیری از نظریات بوردیو، فوکو و گیدنز رابطۀ بین ابعاد مختلف سبک­زندگی و مدیریت بدن مورد بررسی قرار گیرد. جامعه آماری پژوهش را زنان شهرستان رفسنجان تشکیل میدهند که براساس فرمول کوکران تعداد 383نفر به عنوان نمونه آماری از طریق نمونه­گیری تصادفی مورد مطالعه قرار گرفته­اند. یافته های پژوهش با استفاده از نرم افزارSpss  تحلیل شده­اند. نتایج بدست آمده نشان میدهد که بین شاخص­های سبک زندگی(مصرف فرهنگی، الگوهای خرید و اوقات فراغت) و مدیریت بدن رابطه معناداری وجود دارد. همچنین نتایج معنادار بودن رابطه بین مدیریت­بدن و سن را نشان میدهد. تفاوت میزان مدیریت­بدن بر حسب متغیر وضعیت تأهل معنی­دار نیست. همچنین ضرایب رگرسیونی نشان می­دهد که حدود30 درصد از واریانس مدیریت بدن توسط متغیرهای مستقل این تحقیق تبیین میشوند که متغیر الگوهای خرید بیشترین میزان پیش بینی را دارد.

کلیدواژه‌ها

مدیریت بدن؛ سبک زندگی؛ الگوی خرید؛ مصرف فرهنگی؛ اوقات فراغت

مراجع

- آزاد ارمکی، تقی و چاوشیان، حسن (1381). بدن به مثابه رسانه هویت. مجله جامعه­شناسی ایران، دوره چهارم، شماره4، صص 75- 57 .

- احمد نیا، شیرین (1385). جامعه شناسی بدن و بدن زنان. فصل­نامه زنان، شماره 5.

- ابراهیمی، قربانعلی و ضیاءپور،آرش (1391). بررسی جامعه شناختی تاثیر سرمایه فرهنگی بر مدیریت بدن. جامعه شناسی کاربردی،سال بیست و سوم،شماره اول

- امیرپورسعید، محمدعلی(1398) بررسی رابطه میان پدیدۀ مصرف گرایی با دین داری، مدگرایی و مدیریت بدن، مجله بین­المللی پژوهش ملل، دورۀ چهارم، شماره47، صص123-137

- بنت، اندی (1386). فرهنگ و زندگی روزمره. ترجمه لیلا جوافشانی و حسن چاوشیان، تهران: نشر اختران.

- تیموتی، دالن (1388). جامعه شناسی مصرف. ترجمه علی اصغر سعیدی و مهدی حسین آبادی، تهران: انتشارات جامعه شناسان.

- خواجه نوری، بیژن، روحانی، علی و هاشمی، سمیه (1390).سبک زندگی ومدیریت بدن. فصل­نامه علمی-پژوهشی جامعه­شناسی زنان، سال دوم، شماره چهارم، صص48-21.

- دواس، دی.ای (1384)، پیمایش در تحقیقات اجتماعی. ترجمه هوشنگ نایبی، تهران: نشر نی.

- دورخ، روناک و نوری، حامد(1399) تبیین مدل جامعه‌شناختی مدیریت بدن زنان براساس سرمایۀ فرهنگی و رسانه با میانجی‌گری مقایسۀ اجتماعی (مطالعۀ موردی: شهر سنندج)، زن در فرهنگ و هنر، دورۀ دوازدهم، شمارۀ1: 90-71

- رضایی، احمد، اینانلو، مینا، فکری، محمد (1389). مدیریت بدن و ارتباط آن با عوامل اجتماعی. مطالعات راهبردی زنان، سال دوازدهم، شماره47: 170-141

- رستمی، نیر و راد، فیروز(1398) تبیین جامعه­شناختی مدیریت بدن در بین بانوان ورزشکار، مطالعات اجتماعی روان­شناختی زنان، سال هفدهم، شمارۀ1: 94-63

- ساعی، علی (1388). درآمدی بر روش پژوهش اجتماعی : رویکرد تحلیل کمی در علوم اجتماعی. تهران: نشر آگه.

- سیدمن، استیون (1386). کشاکش آرا در جامعه شناسی. ترجمه هادی جلیلی، تهران: نشر نی.

- عباسی­اسفجیر، علی اصغر و نظیف، فریبا(1396) بررسی رابطه بین ابعاد سبک زندگی و میزان مدیریت بدن در میان دانشجویان دختر دانشگاه آزاد اسلامی واحد تنکابن، فصلنامۀ دانش انتظامی مازندران، سال هشتم، شماره یک: 1-20

- فاتحی، ابوالقاسم و اخلاصی، ابراهیم (1387). مدیریت بدن ورابطه آن با پذیرش اجتماعی بدن. مطالعات راهبردی زنان،سال یازدهم،شماره41.

- فاضلی، محمد (1382). مصرف و سبک زندگی. قم: انتشارات صبح صادق.

- فکوهی، ناصر و انصاری مهابادی، فرشته (1382). اوقات فراغت و شکل­گیری شخصیت فرهنگی:نمونه موردی دو دبیرستان دخترانه شهر تهران. نامه انسان­شناسی، دوره اول، شماره4، صص89-61.

- کوهی، کمال و علیزارده، مهستی و ادیبی­سده، مهدی(1390) تبیین جامعه شناختی مدیریت بدن در میان زنان، مطالعات اجتماعی روانشناختی زنان، دورۀ نهم، شماره3: 58-35

- گیبنز، جان آر و بوریمر (1384). سیاست پست مدرنیته. ترجمه منصور انصاری، تهران: انتشارات گام نو.

- گیدنز، آنتونی (1380). پیامد های مدر نیت، ترجمه محسن ثلاثی، تهران: نشر مرکز.

- گیدنز، آنتونی (1382) تجدد، تشخص، جامعه وهویت شخصی در عصر جدید. ترجمه ناصر موفقیان، تهران: نشر نی.

- موحد، مجید، غفاری نسب، اسفندیار و حسینی، مریم (1389). آرایش وزندگی اجتماعی دختران جوان، پژوهش زنان دوره­ی 8، شماره­ی 1، صص 105- 79.

- مهدوی، محمد صادق و عباسی اسفجیر، علی اصغر (1389). بررسی میزان تمایل به مدیریت بدن و کنترل اندام و عوامل مؤثر بر آن. مجله تخصصی جامعه­شناسی، سال اول، پیش­شماره.

- نادریان­جهرمی، مسعود و پژوهان، فاطمه (1398) تحلیل جامعه شناختی عوامل مؤثر بر گرایش جوانان به مدیریت بدن مطالعه موردی: جوانان 18-16ساله شهر اصفهان، پژوهش های راهبردی مسائل اجتماعی ایران، سال هشتم، شماره پیاپی27: 16-1

- نوروزی، علی؛ ملکی، امیر؛ پارسامهر، مهربان و قاسمی، حمید(1397) بررسی تاثیر تصویر بدن و مدیریت بدن بر مشارکت ورزشی زنان استان ایلام، جامعه شناسی کاربردی، دوره29، شماره4: 121-99

- Appleby, J (1993) Consumption in early modern thougth. In J. Brewer and R.   Porter (eds) Consumpion and the world of Goods. London: Rutledge. PP 73-162

- Bourdieou, Pierre (1984) Distinction:A Social critiquee of the Judgement of Taste. London: Routledg.

- Chaney, David. (1996), LifeStyle, London: Routledge.

- Corrigan, Peter (1997) The Sociology of Consumption: An Introduction. London: Sage.

- Grogan, S. (2000). Body image, in Jane M. Ussher(ed) womens health, Leicester: The British Psychological society.356-363.

- Huang.J(2007),Body image and self-eateem among adolescents undergoing an intervention targeting dietary and physical activity behaviors, journal of adolescent health,vol.3(40): 245-251.

- Jones, M. R & Heyes, C.J. (2009). Cosmetic surgery in the age of gender, in cressida.J. Heyes and Meredith Jones, cosmetic surgery: A Feminist primer, Ashgate, England and USA.

 - Jung, Jaehee, Seung-Hee Lee. (2009) Cross-Cultural Comparisons of Appearance Self-Schema, Body Image, Self-Esteem, and Dieting Behavior Between Korean and U.S. Women, Family and Consumer Sciences Research Journal, Vol. 34, pp. 350-365.

- Krieger, N & Smith, D. (2004). Bodies count and Body count: social epidemiology and embodying inequality. Epidemiologic reviews.vol.26.

- Lemon, p. (1991). Analysis of a human phenomenon: self –concept, nursing diosmosis, vol: 2,126-130. 

- Lennon, Sharron J & Rudd, Nancey A. (1994), Linkages between Attitudes towards Gender Roles, Body Satisfiction, Self-Esteem, and appearance Management Behavior in women, Family and Consumer Scinces Reserch Journal, Vol24, Pp 97-117.

- Malson, H. (2008). “Deconstructing Un/Healthy Body-weight and Weight Management”, pp. 27-43, in (Eds). Riley, S., Burns, M., Frith, H., Wiggins,

- Nettleton, Sarah& Watson, Jonathan (1998) The Body in Everyday Life, London and New York, Routledge.

- Reischer, E., Koo, K.S. (2004). “The Body Beautiful: Symbolism and Agency in the Social World” Annual Review of Anthropology, Vol. 33, pp. 297-317.

- Robinson, Tommy Renee. (2003), Clothing Behavior, Body Cathexis, and Appearance Management, Dissertation Submitted for the degree of doctor of Philosophy, Facualty of Polytecnic Institute, Viriginia Stat University.

- Spitzer, B. L & Henderson, K. A & zivian, M.T. (1999). Gender differences in population versus media body size: A comparison over four decades, sex role:40:545-565.

- Turner, Bryan.S (1992) Regulating Bodies: Essaysin Medical sociology, London: Routledge.

- Van Vonderen, Kristen E., & Kinnally, William (2012). Media effects on body image: Examining media exposure in the broader context of internal and other social factors. American Communication Journal, 14(2), 41–57.