واکاوی کرامت و آزادی انسان در عرفان و شریعت اسلامی با تأکید بر حریم خصوصی

عرفان اسلامی

دوره 18، شماره 69، مهر 1400، صفحه 387-406   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

حسین یاری¹؛ مرضیه پیله ور^{* 2}؛ علی‌حسین احتشامی³

¹دانشجوی دکتری گروه فقه و مبانی حقوق ، واحد همدان، دانشگاه آزاد اسلامی، همدان. ایران.

²استادیار گروه فقه و مبانی حقوق، واحد همدان، دانشگاه آزاد اسلامی، همدان، ایران..نویسنده مسئول: [e-mail]

³استادیار گروه علوم قرآن و حدیث، واحد تویسرکان، دانشگاه آزاد اسلامی، تویسرکان، ایران.

چکیده

کرامت انسان یکی از موضوعات بسیار مهم در قلمرو فلسفه، حقوق، اخلاق و عرفان است.کرامت انسانی، به­منزلۀ یک حق یا مجموعه­ای از حقوق غیر­قابل­سلب و محور و مبنای حقوق بشر تلقّی­می­شود که جامعه اسلامی، ملزم به رعایت آن است. براساس آیات قرآن و روایات، اصل اولیّه کرامت انسانی این است که کسی بدون اجازه حق ورود به حریم خصوصی انسان دیگری را ندارد مگر موارد خاصی که دلیل معتبر عقلی یا نقلی بر جواز آن دلالت­کند.
داشتن حریم خصوصی یا حق خلوت یکی از منزل­های مورد تأکید عرفان است و از سرچشمه­های خودشناسی و خداشناسی می­باشد. از بررسی آیات و روایاتی که جهت اثبات حریم خصوصی انسان بیان­گردید به­دست می­آید که مبانی و خواستگاه­های حقوقی در حیطه حریم خصوصی انسان شامل: تأمین امنیت، آزادی، آرامش و حفظ آبرو، کرامت و عزت انسان، احساس مسؤولیت و تکلیف، حرمت انسان، اوامر و نواهی اخلاقی می­باشد و از­آنجا­که براساس آیۀ شریفه «... إِنِّی جَاعِلٌ فِی الْأَرْضِ خَلِیفَةً... » ( بقره/ ۳۰ ) و آیه  ( وَلَقَدْ کَرَّمْنَا بَنِی آدَمَ ... ).( اسراء/ ۷۰) انسان اشرف مخلوقات و شایسته احترام است. طبعاً باید کرامت، عزت و امنیت او حفظ­شود از­سوی­دیگر، حفظ این امور مستلزم آن است که حریم خصوصی او هتک نگردد از­این­رو، خدای متعال هر کاری را که مستلزم هتک حریم خصوصی انسان باشد ممنوع ساخته­است.

کلیدواژه‌ها

قرآن کریم؛ کرامت؛ آزادی؛ حریم خصوصی؛ عرفان؛ شریعت اسلامی

مراجع