رتبه بندی متغیرهای زیست محیطی و مسئولیت اجتماعی بر ارزش بازار شرکت ها بر اساس تکنیک FAHP

فصلنامه مدیریت توسعه و تحول

دوره 13، شماره 45، شهریور 1400، صفحه 127-146   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

سیدهادی اشرف طالش¹؛ غلامرضا فرساد امان الهی^{* 2}؛ امیررضا کیقبادی¹

¹گروه حسابداری، واحد تهران مرکز، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

²گروه حسابداری، واحد تهران مرکز، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران (عهده‌دار مکاتبات)

چکیده

چکیده :
این پژوهش به دنبال تبیین مدلی برای رتبه بندی شرکت ها از لحاظ گزارشگری زیست محیطی و مسئولیت اجتماعی بر ارزش بازار شرکت ها به روش تحلیل سلسله مراتبی فازی در ایران می باشد . در این خصوص با دریافت نظرات خبرگان مدل مفهومی پژوهش تدوین گردید . دو معیار و هر کدام با 5 زیرمعیار با 3 گزینه تدوین گردید . نتایج پژوهش نشان می دهد که معیار تعهد به کارکنان و تعهد به برنامه های اجتماعی از متغیر مسئولیت اجتماعی در رتبه های 1 و 3 قرار دارند و این موضوع بیانگر این است که ذی نفعان در تحلیل های خود به این دو معیار توجه ویژه می نمایند و موضوع سرمایه های انسانی و برنامه های ارتقاء آنها در نتایج مقاله نقش برجسته دارد . معیار قوانین و مقررات زیست محیطی از متغیرهای زیست محیطی در رتبه 2 قرار دارد و مابقی معیارهای زیست محیطی در سطوح پایین رتبه بندی قرار می گیرند . نتایج پژوهش بیانگر این موضوع است که در صورت الزام دولت به اجرای قوانین و مقررات سختگیرانه ، شرکت ها موظف به اجرای تعهدات زیست محیطی خود بوده و در راستای تولید محصولات سازگار با محیط زیست و توسعه پایدار قدم برخواهند داشت . قرار گرفتن آلایندگی تجهیزات در رتبه 5 نیز ، کالیبره نمودن و بهسازی ماشین آلات و تجهیزات در راستای آلایندگی حداقلی را تبیین می سازد . رتبه های پایین متغیرهای زیست محیطی ، نشان دهنده شکاف بالای وضعیت انتظارات جامعه با وضعیت موجود است .

کلیدواژه‌ها

متغیر زیست محیطی؛ مسئولیت اجتماعی؛ ارزش بازار شرکت ها؛ تحلیل سلسله مراتبی فازی (FAHP)

مراجع

1. امیدوار ، علیرضا، (1387) ، کارگاه آموزشی ترویجی ارتقای مسئولیت اجتماعی شرکت ها پیش نیاز اجرای سیاست های کلی اصل 44 ، مرکز ترویج مسئولیت اجتماعی شرکت ها ، CSRIRAN.COM
2. امیرحسینی ، زهرا ؛ قبادی ، معصومه ، (1395) ، گزارشگری مسئولیت اجتماعی ، عملکرد مالی و مالکیت نهادی ، حسابداری مدیریت ، سال نهم ، شماره 28 ، ص 55-66 .
3. بنی مهد ، بهمن ؛ طالب نیا ، قدرت اله ؛ گرکز ، منصور ؛ خوزین ، علی ، (1397) ، بررسی اثر ساختار مالکیت بر توسعه سطح گزارشگری پایداری . فصلنامه حسابداری مدیریت ، دوره 11 ، شماره 36 .
4. برندک ، سجاد ؛ منصوری حبیب آبادی ، فاطمه ، (1398) ، کارایی هیئت مدیره و عملکرد مسئولیت اجتماعی شرکت : نقش تعدیلی پیشینه دانش مالی مدیرعامل ، چشم انداز حسابداری و مدیریت ، دوره 2 ، شماره 19 ، ص 108-127 .
5. حجازی ، رضوان ؛ حیاتی ، نهاله ؛ حسینی ، سیدعلی ؛ باستانی ، سوسن ، (1397) ، استخراج مؤلفه های زیست محیطی از گزارشات فعالیت های هیئت مدیره شرکت ها با استفاده از روش تحلیل محتوای کیفی . پژوهش های تجربی حسابداری ، سال 1397 ، شماره 28 ، صفحه 70-43 .
6. حجامی ، محدثه ، (1392) ، تاثیر عملکرد زیست محیطی بر عملکرد مالی شرکت ها : تبیین نقش متغیر مداخله گر افشای مسئولیت اجتماعی ، دومین همایش ملی بررسی راهکارهای ارتقاء مباحث مدیریت ، حسابداری و مهندسی صنایع سازمان ها .
7. حساس یگانه ، یحیی ، (1395) ، تأثیر ساختار راهبری شرکتی بر عملکرد مالی و ارزش شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران ، تحقیقات حسابداری و حسابرسی ، سال چهارم ، شماره 15 ، ص 88-101.
8. دستگیر ، محسن ؛ گروسی ، حبیب الله ؛ ایزدنیا ، ناصر ، (1397) ، تاثیر رتبه مسئولیت پذیری اجتماعی بر برآورد سرمایه گذاران از ارزش بنیادی شرکت . فصلنامه مدیریت توسعه و تحول ، سال 1397 ، شماره 33.
9. شیپوریان ، سعید و رنجبر ثمرخزان ، علیرضا (1392) ، مفاهیم حسابداری اجتماعی ، مجله کار و جامعه ، شماره 166 .
10. طالب نیا ، قدرت اله و علی خانی ، راضیه و مران جوری ، مهدی (1391) ، ارزیابی کمیت و ماهیت افشای اطلاعات حسابداری زیست محیطی و اجتماعی در ایران ، بررسی های حسابداری و حسابرسی ، دوره 19 ، شماره 3 .
11. عباسی، ابراهیم و محمدی ، فرهاد (1391) ، بررسی گزارشگری مالی عملکرد زیست محیطی شرکت های آلاینده پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران . فصلنامه حسابداری سلامت ، دوره اول ، شماره اول ، تابستان 1391 ، صفحه 33-46 .
12. قرین ، ستار (1395) ، تعیین محرک های اثرگذار در پیاده سازی مسئولیت اجتماعی شرکت ها با استفاده از تکنیک دیمتل ، پایان نامه کارشناسی ارشد ، دانشگاه تربیت مدرس ، دانشکده مدیریت و اقتصاد .
13. سپاسی ، سحر و کاظم پور ، مرتضی (1396) ، مسئولیت پذیری و گزارشگری اجتماعی شرکت ها ، انتشارات ترمه .
14. مران جوری ، مهدی ؛ مهدوی ، غلامحسین ؛ دریایی ، عباسعلی ؛ علی خانی ، راضیه ، (1394) ، بررسی رابطه بین اندازه شرکت ، نوع صنعت و سودآوری با افشای اطلاعات حسابداری زیست محیطی و اجتماعی. فصلنامه پژوهش های تجربی حسابداری ، دانشگاه الزهراء ، دوره 4 (3) ، صفحه 103-87 .
15. Arshad, S., Razak, A. (2018), The Strategic use of Decentralized Institutions: Exploring Certification with the ISO14001 Management Standard. Academy of Management Journal, 48, 1091-1106.
16. Becchatti, L., Solferino, N., Tessitore, M, E. (2016). Corporate Social Responsibility and Profit Volatility: Theory and Empirical Evidence, ssrn.com.
17. Benlemlih, M., Potin, I.G. (2018). Corporate Social Responsibility and Firm Financial Risk Reduction : On the Moderating Role of the Legal Environment , ssrn.com
18. Berk, J.B. (2018). Does Size Readly Matter, Financial Analysts, September/October, p 12-17.
19. Godfrey, P.C., Hatch, N.W. (2007). Researching Corporate Social Responsibility: An Agenda for the 21^st Century  , Journal of Business Ethics, 70, 87-98.
20. The International Organization for Standardization, ISO26000-Social Responsibility, http://WWW.ISO.ORG/ISO/Home/Standads/Iso26000.htm
21. Turker, D. (2009). Measuring Corporate Social Responsibility: A Scale Development Study, Journal of Business Ethics, 85(4) , 411-427.
22. Matsumura, E., Prakash, R., Vera-Munoz, S., (2014). Firm- Value Effects of Carbon Emissions and Carbon Disclosure. Accounting Review 89 (2), 695-724.
23. Mckinley, A. (2008). The Divers and Performavce of Corporate Environmental and Social Responsibility in the Canadian Mining Industry, master thesis Geography Department and Center for Environment University of Tornto.
24. Molina, M. (2010). The Corporate Role in a Changing Society: A Model of Sensmaking and of Firm Characterization, Phd thesis, Business School, Universitat Ramon Liull .
25. Mohammadi, Changiz, (2011), Investigating Corporate Social Responsibility Practices in Iranian Organizations: An ISO26000 Perspective, Business Strategy Series, Vol 12 Iss: 5, pp: 257-263.
26. NASR, H. (2010) .Corporate Social Responsibility Disclosure: an Examination of Framework of Determinants and Consequences.Doctoral thesis, Durham University. Available at Durham E-Theses, Online:http://etheses.dur.ac.uk/480/
27. Rahul, L. (2018). Is Red or Blue Companies More Likely to Go Green? Politics and Corporate Social Responsibility. Journal of Financial Economics 111,158-180.
28. Saaty, T.L., (1980). The Analytic Hierarchy Process. newyork: MC Graw-Hill .
29. Sen, S., Bhattacharya, C.B., Korschun, D., (2006). The Role of Corporate Social Responsibility in Strengthening Multiple Stakeholder Relationships: A Field Experiment, journal of the Academy of Marketing Science 34(2), 158-166.
30. Yaftian, A. (2011) . An Analysis of CSR Contents in Annual Reports of Listed Companies in Iran, Phd thesis , Deakin University, Melborne, Australia.
31. Sanchez-Infante. H., Pabloa, J., Yanez-Araqe, B., Moreno-Garcia, J. (2020). Moderating Effect of Firm Size on the Influence of Corporate Social Responsibility in the Economic Performance of Micro-Small and Medimsized Enterprises. Technological Forcasting & Social change. http://doi.org/10.1016/j.techfore.2019.119774.