طراحی الگوی شفافیت سازمانی در سازمان‌های دولتی

فصلنامه مدیریت توسعه و تحول

دوره 13، شماره 45، شهریور 1400، صفحه 1-12   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

محمد امین جمشیدیان¹؛ ناصر میرسپاسی^{* 2}؛ کرم اله دانشفرد³

¹دانش آموخته دکتری، گروه مدیریت دولتی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

²استاد، گروه مدیریت دولتی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران (عهده‌دار مکاتبات)

³استاد، گروه مدیریت دولتی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

چکیده

دنیای متغیر امروز ایجاب می­کند که سازمان­ها برای بقا به دنبال ابزار­های نوین باشند. یکی از ابزار­هایی که سازمان­ها را در تامین اهداف یاری می­کند شفافیت سازمانی است. شفافیت سازمانی نفش موثری در بهبود و توسعه امور سازمان ها در دستیابی به مزیت رقابتی پایدار و پیش نیاز عملکرد موثر سازمان دارد.  این پژوهش به دنبال ارائه الگوی شفافیت سازمانی در سازمان­های دولتی بود. پژوهش حاضر ابتدا در چارچوب رویکرد کیفی و با استفاده از روش تحلیل مضمون و شبکه مضامین آتراید و استرلینگ (2001)  صورت گرفته است. مشارکت­کنندگان بالقوه اعضای هیئت علمی دانشگاه و کارشناسان می­باشند. در این پژوهش با 8 نفر از متخصصان اداری و دانشگاهی با استفاده از شیوه نمونه­گیری هدفمند و گلوله­برفی بر مبنای اشباع­نظر، مصاحبه­هایی صورت پذیرفت. در بخش کمی تحقیق نیز برای ارزیابی مدل استخراج شده از بخش کیفی با استفاده از روش پیمایشی توصیفی، مدل با استفاده از ابزار پرسشنامهمبتنی بر طیف لیکرت مورد ارزیابی قرار گرفت. جامعه آماری مدیران سازمان­های دولتی در شهر اراک می باشند. در این بخش، به دلیل محدود بودن جامعه و عدم نیاز به نمونه­گیری، کل جامعه مورد سرشماری قرار گرفت. الگوی شفافیت سازمانی در قالب 2 مضمون فراگیر، 11 مضمون سازمان­دهنده و 52 مضمون پایه ارائه گردید. مضامین فراگیر شفافیت سازمانی شامل دو مضمون سازمانی و محیطی است. در مرحله ارزیابی مدل، نتایج به دست آمده از آزمون t تک نمونه­ای نشان داد که میانگین شاخص های پنج­گانه از حد وسط میانگین جامعه (3) بالاتر است و آزمون t با سطح معنی­دار پایین تر از 05/0 معنادار است (0001/0 = p.value). بنابراین یافته­ها نشان داد که الگوی شفافیت سازمانی از جامعیت، سادگی و سهولت، صحت، قابلیت کاربردی بودن و از نوآوری لازم برخوردار است. با توجه به یافته­های پژوهش می توان نتیجه گرفت شفافیت سازمانی از طریق عوامل ساختاری، فرهنگی، رفتاری، اهداف سازمانی و راهبردهای سازمان در بعد سازمانی و عوامل قانونی، سیاسی، اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی و تکنولوزیکی در بعد محیطی برقرار و تحقق خواهد یافت.

کلیدواژه‌ها

شفافیت سازمانی؛ فساد اداری؛ تحلیل مضمون

مراجع

1. ایمانی، حسین.، قلی پور، آرین.، آذر، عادل و پورعزت، علی اصغر. (1398). شناسایی مولفه های سیستم تامین منابع انسانیدر راستای ارتقای سلامت نظام اداری، فصلنامه مدیریت دولتی، 11 (2)، 251-284.
2. جعفری، زهرا. (1395). تبیین تأثیر دولت الکترونیک درارتقای سلامت اداری با نقش واسطه ای شفافیت سازمانی درسازمان تأمین اجتماعی شیراز. پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه پیام نور مرکز شیراز.
3. دیهیم پور، مهدی.، میانداری، کمال.، نجاری، رضا و عابدی جعفری، حسن. (1397). طراحی مدل افزایش شفافیت سازمانی با رویکرد داده بنیاد در سازمان های دولتی. فصلنامه آموزش علوم دریایی، 12 ، 95-110.
4. رهنورد، فرج اله و مومن کاشانی، نوشین. (1397). مفهوم دولت باز و داده باز و تقش آن در تحول نظام اداری. فصلنامه تخصصی سازمان اداری و استخدامی کشور (تحول اداری)، 2 (56)، 15-32.
5. صحرایی، الهام.، بابکی راد، اعظم و رضایی فر، حمید. (1397). شناسایی عوامل موثر و بازدارنده شفافیت سازمانی در دانشگاه آزاد اسلامی واحد مشهد، چهارمین کنفرانس ملی رویکردهای نوین در علوم انسانی، چالش ها و راه حل ها، تهران، دانشگاه پیام نور.
6. علوی، مینا.، فقیهی، ابوالحسن.، موسی خانی، مرتضی و نجف بیگی، رضا. (1397). ریشه های فساد اداری در سازما نهای دولتی ایران. فصلنامه علوم مدیریت ایران، سال 13(29)، 1-36.
7. کاشف، حسنا.، تقوایی یزدانی، مریم و نیاز آذری، کیومرث. (1397). طراحی مدل شفافیت سازمانی به منظور توانمندسازی مدیران دانشگاه آزاد اسلامی. فصلنامه رهبری و مدیریت آموزشی، 12 (2)، 145-158.
8. نوری، حسین و مجید، خلیلی. (1394). نقش فرهنگ اسلامی سازمانی در سلامت اداری سازمان (مطالعه عقیدتی سیاسی فرماندهی انتظامی استان آذربایجان شرقی). فصلنامه دانش انتظامی آذربایجان شرقی، 5 (4)، 57-94.
9. .Armstrong, Elia. (2005). Integrity, Transparency and Accountability in Public Administration: Recent Trends, Regional and International Developments and Emerging Issues.Economic & Social Affairs, United Nations.
10. Bauhr, D., & Nasiritousi, N. (2012), Resisting Transparency: Corruption, Legitimacy, and The Quality of Global Environmental Policies. Global Environmental Politics, 12(4), 9-29.
11. Bertot, J. C., Jaeger, P. T. & Grimes, J. M. (2010). Using ICTs to create a culture of transparency: E-government & social media as openness & anti-corruption tools for societies. Government information quarterly, 27(3), 271-264.
12. Blomgren, m., & Sunden, E. (2008). Constructing a European healthcare market: The private healthcare company Capio and the strategic aspect of the drive for transparency. Social Science & Medicine, 67, 1512–1520.
13. N. A., Ardron, J. A., & Pendleton, L. H. (2015). Evaluating the basic elements of transparency of regional fisheries management organizations. Marine Policy, 57, 158-166.
14. Creswell, J. W., & Miller, D. L. (2000). Determining validity in qualitative inquiry. Theory into practice, 39(3), 124-130.
15. Dimant, E., & Tosato, G. (2017). Causes and Effect of Corruption: What Has Past Decade’s Empirical Research Taught US? A Survay. Journal of  Economic Surveys, 2(32), 335-356.
16. Holland, D., Krause, A., Provencher, J., & Seltzer, T. (2018). Transparency tested: The influence of message features on public perceptions of organizational transparency. Public Relations Review, 44(2), 256-264.
17. http://www.transparency.org/cpi2019/result
18. Islam, K. A., Wangdi, T., Thinlay, D., Tharchen, S., Sambath, S. A. R., Heng, T. O. N. G. & Nan, W. A. N. G. (2019). ADB/OECD Anti-Corruption Initiative for Asia and the Pacific.
19. Kriger, M. P., & Hanson, B. J. (1999). A value-based paradigm for creating truly healthy organizations. Journal of organizational Change Management, 317-302 ,(4)12.
20. Kuhlmann, T. M. (2008). Understanding Corruption in Organizations -Development And Empirical Assessment of an Action Model. Journal of Business Ethics, 82, 477-495.
21. Kvale, S. (1996). An introduction to qualitative research, softcover publisher: sage publications.
22. Lindstedt, C., & Naurin, D. (2006). Transparency Against Corruption. A Cross-Country Analysis manuscript, Goteborg University. Available at qog.pol.gu.se/research/reports/Lindstedt_Naurin.pdf.
23. Pathak, R.D., Naz, R., Rahman, M.H., Smith, R.F.I & Agarwal, K.N. (2009). E-Governance to Cut Corruption in Public Service Delivery: A Case Study of Fiji, International Journal of Public Administration, 32(5), 415-437.
24. Polanyi
25. Rawlings, B. (2008). Measuring the relationship between organizational transparency and trust. Public Relations Journal, 2(2), 1-21.
26. Stapenhurst, F. and Langseth, P. (1997), "The role of the public administration in fighting corruption", International Journal of Public Sector Management, Vol. 10 No. 5, pp. 311-330.