بررسی محتوای سیاسی پنج سفرنامه عتبات عالیات در عصر انقلاب اسلامی

فصلنامه مطالعات ادبیات تطبیقی

دوره 15، شماره 59، مهر 1400، صفحه 141-162   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/clq.2021.685279

نویسندگان

سعیده عباسی¹؛ محمدرضا سنگری^{* 2}؛ ابوالقاسم رادفر³

¹دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی تهران جنوب

²استادیار زبان و ادبیات فارسی

³استاد زبان و ادبیات فارسی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی

چکیده

سفرنامه‌ها از جمله منابع مهم علمی در شناخت شهرها و کشورها محسوب می‌شوند. با توجه به اینکه سفرنامه‌نویس با هدف گزارشی از سفر خود، آن را می‌نگارد، یکی از بهترین منابع کسب اطلاعات سیاسی هستند. سفرنامه‌های عتبات عالیات با توجه به انگیزه مذهبی‌ای که اغلب مسلمانان جهان را به آن‌ها ترغیب می‌نماید، اطلاعات مفیدی را در اختیار خوانندگان قرار می‌دهد. موضوع این مقاله تحلیل سیاسی چند سفرنامه عتبات عالیات در عصر انقلاب اسلامی می‌باشد؛ چراکه پس از تغییر حکومت طاغوت به حکومت اسلامی در ایران، توجه به نگارش این دسته از سفرنامه‌ها پررنگ‌تر شده است که در نوع خود قابل توجه است. اهمیت این تحقیق آن است که نویسندگان مردمی سیاسی نیستند و هر آنچه را که در جهان اطراف خود می‌بینند، بیان می‌کنند. این سفرنامه‌ها راهنمای شناختی در ادبیات انقلاب اسلامی هستند. این پژوهش به شیوه توصیفی- تحلیلی و به روش کتابخانه‌ای انجام شده است.

کلیدواژه‌ها

سفرنامه؛ عتبات عالیات؛ انقلاب اسلامی؛ محتوای سیاسی

مراجع

ابراهیمی، خداداد. 1394ش، هروله تا عرش، خاطرات یک زائر پیاده از مهران تا کربلا، ایلام: انتشارات زانا.

پوریان پور، سمیر. 1389ش، صراط النجاه، سفرنامه پیاده تا کربلا، قم: طوبای محبت.

حسینی، میرزا داوود. 1391ش، سـفرنامه میرزا داوود حسینی‌، به کوشش سیدعلی قاضی‌ عسکر، تهران: مؤسسه فرهنگی هنری مشعر.

رزمجو، حسین‌. 1370ش، انواع ادبی، مشهد: مؤسسه چاپ و انتشارات آستان قدس.

رضایی، احمد. 1393ش، سفرنامه کاشان تا کربلا با ققنوس‌ها، تهران: انتشارات مرسل.

زمانی، احمد. 1381ش، سیری در سرزمین خاطره‌ها، سفرنامه کربلا، تهران: مؤسسه فرهنگی هنری مشعر.

فرزاد، عبدالحسین. 1392ش، درباره نقد ادبی، تهران: نشر قطره.

کوهستانی‌نژاد، مسعود. 1384ش، چالش‌ها و تعاملات ایران و عراق در نیمه نخست سده بیستم، تهران‌: مرکز چـاپ و انـتشارات وزارت امور خارجه‌.

مشرّف، مریم. 1387ش، شیوه نامه نقد ادبی، تهران: انتشارات سخن.

واثقی، حسین. 1381ش، درکوی جانان، سفر به حرم ائمه(ع) در عراق، قم: مؤسسه بوستان کتاب.

 

مقالات

افتخاری، عطاءالله. بهار 1389ش، «بررسی و مقایسه دو سفر روحانی زرتشتی و یهودی به دنیای پس از مرگ»، فصلنامه مطالعات ادبیات تطبیقی، واحد جیرفت، دوره 4، شماره 13.

باقری، بهادر. زمستان 1398ش، «نقد تطبیقی سه سفرنامه معاصر ایران در سطح توصیف زبانی از الگوی فرکلاف»، فصلنامه مطالعات ادبیات تطبیقی، واحد جیرفت، دوره 13، شماره 52، ص 2.