مقایسه تطبیقی رابطه میان نوع سکونت‌گاه و سطح خلاقیت دانش‌آموزان دبستانی دختر در نمونه های ویلایی و آپارتمانی شهر شیراز

ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی

دوره 11، شماره 1 - شماره پیاپی 41، شهریور 1400، صفحه 213-230   

نوع مقاله: پژوهشی

نویسندگان

مسلم ایراندوست¹؛ حمیدرضا عظمتی^{* 2}؛ هادی کشمیری³؛ بهرام صالح صدق پور⁴

¹دانشجوی دکترای معماری، واحد شیراز، دانشگاه آزاد اسلامی، شیراز، ایران

²دکترای معماری، هیئت علمی دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی، تهران، ایران‏

³دکترای شهرسازی، هیئت علمی، واحد شیراز، دانشگاه آزاد اسلامی ، شیراز، ایران

⁴دکترای معماری، هیئت علمی دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی، تهران، ایران

چکیده

       زمینه: پرورش، ارتقاء و جهت‌دهی به خلاقیت کودکان به دلیل قرارگیری در سن رشد دارای اهمیت است. فضاهای باز مسکونی، در برآورده ساختن نیازهای اجتماعی و فردی کودکان، نقش منحصربه‌فردی دارند. به نظر می‌رسد که این‌گونه فضاها بخش عمده‌ای از زمان و محیط زندگی روزمره ساکنان ازجمله کودکان و نوجوانان را به خود اختصاص می‌دهند و ارتقاء کیفیت آن می‌تواند در سلامت و رشد قوای جسمی، تقویت تعاملات اجتماعی و همبستگی گروهی و حتی آموزش و رشد خلاقیت کودکان و نوجوانان مؤثر باشد.
     هدف: لذا هدف از پژوهش حاضر بررسی تأثیر فضاهای سکونتی ویلایی و آپارتمانی در رشد خلاقیت کودکان است.
     روش: جامعه آماری پژوهش 140 کودک دختر بین 7-9 سال در سه دبستان، در سه موقعیت اجتماعی متفاوت در شهر شیراز است که بر اساس موقعیت قرارگیری محل سکونت دانش‌آموزآدانش‌آموزآآن در خانه‌های ویلایی و آپارتمانی و با استفاده از نمونه‌گیری خوشه‌ای انتخاب‌شده‌اند. داده‌ها با استفاده از آزمون تفکر خلاق (فرم ب تورنس)، جمع‌آوری و با روش تحلیل واریانس و مقایسه‌های زوجی میانگین‌ها تحلیل‌شده است.
     یافته‌ها: طبق یافته‌های پژوهش حاضر نتایج به‌دست‌آمده حاکی از آن است که تفاوت معناداری بین خلاقیت دانش‌آموزان دبستانی در دو گروه سکونت‌گاه ویلایی و آپارتمانی در دو فرضیه پیشنهادی وجود ندارد.
     نتیجه‌گیری: لذا کودکان ساکن در خانه‌های ویلایی و آپارتمانی از لحاظ چهار مؤلفه ابتکار، بسط، سیالی و انعطاف‌پذیری تقریباً در یک سطح از خلاقیت قرار دارند.

کلیدواژه‌ها

سکونتگاه های ویلایی و آپارتمانی؛ طراحی کالبدی؛ رشد خلاقیت؛ کودک

مراجع

احدی، مریم؛ رضایی، نورمحمد؛ دلاور، علی؛ پادروند، نادر.(1392). آموزش خلاقیت به دانش‌آموزدانش‌آموزان و تأثیر آن بر افزایش سطحِ مؤلفه‌های سیالی، ابتکار، انعطاف، بسط، ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی، 3 (1)، 1-18.

آسا، کیوان؛ نادری، عزت الله؛ سیف نراقی، مریم. (1399). طراحی و اعتبارسنجی"چهارچوب درس بازیهای رایانه‌ای"به منظور پرورش خلاقیت دانش‌آموزان پایه ششم، ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی، 10 (3)، 69-94.

اویسی کیخا، زهره؛ قریب، حوریه. (1395). پرورش خلاقیت کودکان از طریق آموزش معماری در فضای بازی، چهارمین کنگره بین المللی عمران، معماری و توسعه شهری،تهران

پیر خائفی، علیرضا.(1384). بررسی و مقایسه هوش و خلاقیت دانشجویان در رشته‌های مختلف تحصیلی. طرح پژوهشی معاونت پژوهشی دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرمسار.

جسوریه، احسان؛ جسوریه، نیلوفر. (1397). بررسی عوامل و شاخص‌های موثر در تبلور خلاقیت کودکان در خانه کودک، اولین کنفرانس ملی پژوهش‌های نوین معماری و شهرسازی در هزاره سوم، مراغه.

حسینی، سیدامیرحسین؛ رفیعی، سپیده. (1399). تأثیر طراحی فضاهای تفریحی بر خلاقیت کودکان به منظور استفاده از اوقات فراغت، هفتمین کنفرانس ملی پژوهش‌های کاربردی در مهندسی عمران، معماری و مدیریت شهری و ششمین نمایشگـاه تخصصی انبوه سازان مسکن و ساختمان استان تهران، تهران.

حجت، عیسی؛ شاه‌حسینی، صفیه. (1396). باز تعریف فضای بازی کودکان بر مبنای ارزیابی و تحلیل نیازهای آن‌ها از فضای بازی، دوفصلنامه علمی- پژوهشی مرمت و معماری ایران، 8(15)،41-58.

صابری، محمد جواد صادق؛ قدرجانی، راضیه و حاجیان زیدی، مهرداد. (1395). طراحی فضای کنش اجتماعی کودکان در محوطه باز مجتمع‌های مسکونی با رویکرد خلاقیت و تعاملات اجتماعی. مطالعات هنر و معماری، 2(6)، 13-27.

طباطبائیان، مریم؛ عباسعلی یزاده، ساناز و فیاض، ریما. (1395). تحلیلی بر تأثیر محیط‌های ساخته‌شده بر خلاقیت کود ک، (بررسی ویژگی‌های محیطی مؤثر بر خلاقیت کود ک در مراکز کودک تهران)، فصلنامه علمی-پژوهشی باغ نظر، 13(46)، 17-36.

عظمتی، حمیدرضا. ضرغامی، اسماعیل. محمدی، علی. (1390). مدرسه به مثابه بستر رشد خلاقیت (رهیافت الگوهای معماری فضاهای باز آموزشی مبتنی بر تقویت خلاقیت)، پژوهش در نظام‌های آموزشی؛ 5 (15)؛ 81-106.

کامل نیا، حامد. (1385). دستور زبان طراحی محیط‌های یادگیری، تهران: نشر سبحان نور.

فرشچی، حمیدرضا؛ غلامی، زهره. (1397). مطالعه و طرح معماری خانه کودک در کاشان مبتنی بر پرورش خلاقیت کودک (برای کودکان 4 تا 7 سال)، دوماهنامه پژوهش در هنر و علوم انسانی، 3 (6)؛ 1-12.

فروشی، نرگس؛ نصراللهی، نازنین؛ وثیق، بهزاد. (1392). راهکارهای معماری درطراحی فضای کودک بارویکردارتقاء خلاقیت،همایش ملی معماری، فرهنگ و مدیریت شهری،کرج.

مرادعلی، لیلا؛ پیرخائفی، علیرضا؛ صداقتی فرد، مجتبی. (1400). بررسی روابط باور/ جهت انگیزشی و خلاقیتشناختی / شخصیتی بهمنظور تدوین و برازش مدل پیشبینی پیشرفت تحصیلی، ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی،10 (4)، 1-20.

ملکی، سمانه؛ رشید کلویر، حجت الله. (1395). راهکارهای طراحی معماری خانه کودک با تأکید بر پرورش ذهن و خلاقیت کودکان در شهرستان خلخال،دومین کنفرانس ملی جغرافیا و برنامه ریزی،معماری و شهرسازی نوین،قم.

میرزاصفی، اعظم؛ یعقوبی، ابوالقاسم. (1400). تأثیر آموزش از طریق لگو بر میزان خلاقیت کودکان پیش دبستانی، ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی، 10 (4)، 179-198.

 

Białkiewicz, A. (2020). Architectural competitions support student creativity. World Trans on Engng and Technol. Educ, 18(2), 157-162.

Castillo-Vergara, M., Alvarez-Marin, A., & Placencio-Hidalgo, D. (2018). A bibliometric analysis of creativity in the field of business economics. Journal of Business Research, 85, 1-9.

Decortis, F., Rubegni, E., Tillon, A. B., & Ackermann, E. (2013, June). Interactive technologies that enhance children's creativity. In Proceedings of the 12th International Conference on Interaction Design and Children (pp. 596-599).

Ferguson, H. (2018). Making home visits: Creativity and the embodied practices of home visiting in social work and child protection. Qualitative Social Work, 17(1), 65-80.

Hasirci, D., & Demirkan, H. (2003). Creativity in Learning Environments: The Case of Two Sixth Grade Art‐Rooms. The Journal of Creative Behavior, 37(1), 17-41.

Mayesky, M. (2012). Creative activities and curriculum for young children. Cengage Learning.

Pope, R. (2005). Creativity: Theory, history, practice. Routledge.

Priyanto, D., & Dharin, A. (2021). Students' creativity development model and its implementation in Indonesian Islamic Elementary Schools. Pegem Journal of Education and Instruction, 11(3), 81-87.

Pugsley, L., & Acar, S. (2020). Supporting creativity or conformity? Influence of home environment and parental factors on the value of children's creativity characteristics. The Journal of Creative Behavior, 54(3), 598-609.

Runco, M. A. (2014). Creativity: Theories and themes: Research, development, and practice. Elsevier.

Sitorus, R., & Siregar, S. A. (2021). Creativity Center for Child-Friendly Settlements in Kampung Hamdan-Sukaraja with Behavioral Architecture Approach. International Journal of Architecture and Urbanism, 5(1), 37-48.

Stojanova, Biljana. (2010). Development of creativity as a basic task of the modern educational system. Procedia Social and Behavioral Sciences, Vol 2, 3395–3400.

Styhre, A., & Eriksson, M. (2008). Bring in the arts and get the creativity for free: A study of the artists in residence project. Creativity and Innovation Management, 17(1), 47-57.

Tehlan, I. B. (2015). A comparative study of creativity of students in relation to their home environment. International Journal of Advanced Research in Management and Social Sciences, 4(4), 189-197.

Van de Vliert, E., & Van Lange, P. A. (2019). Latitudinal psychology: an ecological perspective on creativity, aggression, happiness, and beyond. Perspectives on Psychological Science, 14(5), 860-884.