تبیین الگوی مدیریت راهبردی در توسعه پایدار روستایی (مطالعه موردی: بخش مرکزی شهرستان سیریک)

جغرافیا و مطالعات محیطی

دوره 11، شماره 41، اردیبهشت 1401، صفحه 55-68   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

عباس جهان الدینی¹؛ حسین سلیمانی^{* 2}؛ رامین غفاری³

¹دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی، گروه جغرافیا، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، واحد نجف‌آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف‌آباد، ایران

²استادیار گروه جغرافیا، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، واحد نجف‌آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف‌آباد، ایران

³دانشیار، گروه جغرافیا، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

چکیده

حوزه‌های روستایی به عنوان قاعده نظام و فعالیت ملی نقش اساسی در توسعة ملی ایفا می‌کنند؛ زیرا توسعه پایدار سرزمین در گرو پایداری نظام روستایی به عنوان زیرنظام تشکیل‌دهندة نظام سرزمین است و پایداری فضاهای روستایی در ابعاد مختلف می‌تواند نقش مؤثری در توسعه منطقه‌ای و ملی داشته باشد و اگر در جریان پیشرفت و توسعه فضاهای روستایی وقفه‌ای ایجاد شود، آثار و پیامدهای آن نه تنها حوزه‌های روستایی؛ بلکه مناطق شهری و در نهایت، کلیات سرزمین را در بر خواهد گرفت. یکی از عوامل مؤثر در توسعه روستایی مدیریت و برنامه ریزی راهبردی می‌باشد. پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش مدیریت راهبردی در توسعه پایدار روستایی (مطالعه موردی: بخش مرکزی شهرستان سیریک) انجام شد. پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر روش توصیفی- پیمایشی بود. جامعه آماری پژوهش صاحبنظران و متخصصان بخش مرکزی شهرستان سیریک بودند که به شیوه هدفمند 60 نفر از آن‌ها انتخاب شدند. ابزار پژوهش شامل پرسشنامه محقق ساخته بود. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها از نرم افزار spss و همچنین تحلیل swot استفاده شد. نتایج آزمون t  نشان داد که مدیریت راهبردی نقش اساسی در توسعه پایدار روستایی دارد. همچنین معیارهای کالبدی، اجتماعی، زیست محیطی و اقتصادی نقش اساسی در توسعه پایدار روستایی در شهرستان سیریک دارد.

کلیدواژه‌ها

توسعه پایدار؛ مدیریت راهبردی و شهرستان سیریک

مراجع

آقایاری هیر، محسن؛ ظاهری، محمد؛ کریم زاده، حسین و طالبی فرد، رضا(1400). تحلیل سطح توسعه پایدار مبتنی بر فناوری اطلاعات و ارتباطات در نواحی روستایی(مورد مطالعاتی: شهرستان جیرفت).

آل ابراهیم، علیرضا و احمدی ندوشن، مژگان(1391). فقر و توسعه پایدار، اولین همایش ملی توسعه پایدار در مناطق خشک و نیمه خشک، ابرکوه.

ایزدی، حسن(1394). گردشگری غذا، فرصتی برای توسعه پایدار روستایی در ایران، پژوهش‌های روستایی، دوره 6، شماره 1، 65-96.

جعفرنیا، شهرام و جلیلوند، حمید(1389). بررسی شاخص‌های زیست محیطی توسعه پایدار در محیط زیست شهری، چهارمین همایش و نمایشگاه تخصصی مهندسی محیط زیست، تهران.

جوان، فرهاد و حسنی‌مقدم، حسن (1396). ارزیابی اثرات توسعه کشاورزی در پایداری نواحی روستایی با استفاده از داده‌های ماهواره‌ای (مطالعه موردی: اراضی پایاب سد سبلان)، هفتمین همایش سراسری کشاورزی و منابع طبیعی پایدار، تهران.

رفیع فر، جلال الدین؛ غربی، موسی الرضا؛ زرقی، محمد (1394). آسیابانی و بازنمایی مناسبات اجتماعی طبقات فرودست در جوامع روستایی: بررسی پدیده‌ی آسیاب و آسیابانی در روستای حسن آباد ششتمد سبزوار، مجله مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران، دوره چهارم - شماره 3:  375 - 408.

شیخی، میثم(1400)، ارزیابی شاخص‌های توسعه پایدار روستایی با تاکید بر شاخص‌های اجتماعی، کالبدی و خدمات روستایی، دوازدهمین کنفرانس ملی شهرسازی، معماری، عمران و محیط زیست، شیروان.

 عرب، مهسا و خاکزند، مهدی(1400)، تاثیر گردشگری بر مشارکت اجتماعی و فرهنگی در جهت تحقق برنامه‌های توسعه پایدار روستایی، کنفرانس ملی معماری، عمران، شهرسازی و افق‌های هنر اسلامی در بیانیه گام دوم انقلاب،تبریز.

عنابستانی، زهرا ؛ رجبی، آزیتا(1393). بررسی اثرات حضور گردشگران مذهبی بر توسعه‌ی سکونتگاه‌های روستایی از دیدگاه روستاییان؛ (مطالعه ی موردی: روستای نوده انقلاب - شهرستان خوشاب). پژوهش و برنامه ریزی روستایی، شماره 7: 120- 132.

عنابستانی، علیاکبر و همکاران، (1391). بررسی ویژگیهای جمعیتی مؤثر بر میزان مشارکت روستاییان در روند توسعه روستایی (مطالعه موردی شهرستان ایجرود)، انتشارات دانشگاه فردوسی مشهد.

قادری، رضا، حاجی زاده، ایوب(1394) ضرورت توسعه روستایی و نقش آن در توسعه ملی، اولین همایش ملی گردشگری، جغرافیا و محیط زیست پاک.

قنبری، اکرم؛ رحمانی فضلی، عبدالرضا و عزیزپور، فرهاد(1399)، تحلیل اثرگذاری مزیت‌های جغرافیایی در توسعه پایدار روستایی شهرستان خرم آباد،https://civilica.com/doc/1230250.

مسیبی، س.، برقی، ح.، رحیمی، د. و قنبری، ی .(1397).  اولویت‌بندی راهبردهای توسعه در مناطق روستایی با رویکرد توسعة پایدار (مطالعة موردی: روستاهای ناحیة شمال غرب استان اصفهان). مجله پژوهش و برنامه‌ریزی روستایی، 7(1)، 207-193.

مطیعی لنگرودی، سیدحسن و امیدی شاه آباد، امید (1391). حفاظت محیط زیست و مدیریت منابع خاک روستایی در ایران، همایش بین المللی بحران‌های زیست محیطی ایران و راهکارهای بهبود آن، جزیره کیش.

معاونت توسعه روستایی و مناطق محروم کشور(1393) بسته توسعه روستایی، ریاست جمهوری.

Fernandez Portillo, LuisA؛ Nekhay،Olexandr؛ Mohedano، LorenzoEstepa. (2019). Use of the ANP methodology to prioritize rural development strategies under the LEADER approach in protected areas. The case of Lagodekhi, Georgia. Land Use Policy. Volume 88. 104121.

Prasad, Durga. (2013).  Peoples Participation in Development : sikkimin, Number 5, pp. 2278-0211.

Putnam, RD,. Leonardi R,. Nanetti R. (2016). Making Democracy Work: Civic Traditions in Modern Italy. Princeton: Princeton University Press.

Stefano, Pascuccit. (2013).  participation of Italian farmers in rural development policy, vol. 40, No.4, 605ـ631.

Tietjen, Anne and Jørgensen , Gertrud. (2016).Translating a wicked problem: A strategic planning approach to rural shrinkage in Denmark. Landscape and Urban Planning،Volume 154. Pp 29-43

Vitálišová, Katarína. Svidroňová, MáriaMurray. Muthová, NikoletaJakuš. (2021)، Stakeholder participation in local governance as a key to local strategi development,Cities, Volume 118. 103363.

Sun ،Pan. Zhou,  Li Ge ،Dazhuan, Xiaoxue, Lu, Mengqiu. (2021), How does spatial governance drive rural development in China's farming areas? Habitat International, Volume 109، 102320.