بررسی شخصیت ضد اجتماعی در رمان «شوهر آهو خانم»

تفسیر و تحلیل متون زبان و ادبیات فارسی (دهخدا)

دوره 13، پیاپی 48، تیر 1400، صفحه 65-81   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/dk.2021.685934

نویسندگان

فاطمه عباسی صاحبی¹؛ حسین منصوریان سرخگریه^{* 2}؛ رضا فرصتی جویباری³

¹دانشجوی دکتری گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد قائم شهر، دانشگاه آزاد اسلامی، قائم شهر، ایران.

²دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد قائم شهر، دانشگاه آزاد اسلامی، قائم شهر، ایران.

³استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد قائم شهر، دانشگاه آزاد اسلامی، قائم شهر، ایران

چکیده

شخصیت، جزئی از ساختار کلی متن داستان به شمار می­ آید. شخصیت­ های رمان یا داستان، در واقع افرادی هستند که با اعمال و گفتار خود نقش ­آفرینی می­ کنند. «شوهر آهو خانم» به عنوان نخستین اثر علی محمد افغانی، به بازتاب مناسبت­ های خانوادگی و تحلیل روابط روحی، روانی و عاطفی شخصیت ­های داستانی توجه ویژه­ای دارد. نویسنده در این رمان، با نفوذ به درونیات و ذهنیات شخصیت­ های داستانی، سعی می­کند به لایه­ های پنهانی روح و روان آنها دست یابد. در این پژوهش، سعی بر آن است تا به روش توصیفی - تحلیلی به تشریح روان­شناختی شخصیت ضد اجتماعی «هما» به عنوان یک زن سرکش و قانون­شکن در این رمان پرداخته، و به این پرسش پاسخ داده شود که چه ویژگی­ هایی در شخصیت «هما» وجود دارد که وی را به عنوان شخصیت ضد اجتماعی نشان می­ دهد. نتایج حاکی از آن است که این شخصیت داستانی، با ویژگی­ های رفتاری همچون چرب­ زبانی، ظاهرسازی، سنگدلی، پرخاشگری، قانون­شکنی، عدم وفاداری و عدم احساس پشیمانی می ­تواند به عنوان یک شخصیت زن ضد اجتماعی در داستان معرفی شود.

کلیدواژه‌ها

رمان؛ علی محمد افغانی؛ شوهر آهو خانم؛ شخصیت ضد اجتماعی؛ هما؛ اختلال شخصیت

مراجع

کتاب ها

اتکینسون، ریتا ال و همکاران (1392) زمینۀ روان شناسی، تهران: رشد.

افغانی، علی محمد (1397) شوهر آهو خانم، تهران: نگاه.

آزاد، حسین (1389) آسیب شناسی (1)، تهران: بعثت.

ده بزرگی، غلامحسین (1384) نکته هایی از نقد ادبی، چاپ اول، تهران: زوار.

کاپلان، سادوک و بنیامین هارولد (1369) نوروزها و اختلالات شخصی، ترجمۀ دکتر نصرت الله پور افکاری، تبریز.

کریمی، یوسف (1394) روان شناسی شخصیت، تهران: ویرایش.

کرینگ، آنم و همکاران (1391) آسیب شناسی روانی، ترجمة حمید شمسی پور، تهران: ارجمند.

لور، کاترین (1381) شناخت هنر رمان، تهران: روزنه.

هالچین، ریچارد (1384) آسیب شناسی روانی، ترجمۀ یحیی سید محمدی، تهران: روان.

همتی، نیلوفر (1396) «بررسی رابطۀ هوش هیجانی با اختلال شخصیت ضد اجتماعی»، پایان نامه دکترای حرفه ای، رشتۀ پزشکی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد شاهرود.

مقالات

قاسمی، ملیحه و جلالی پندری، یداله (1394) بررسی تیپ شخصیتی شخصیت های رمان شوهر آهو خانم، ادبیات پارسی معاصر، سال 5، شمارۀ 1، صص 124-85.

کوچکی، زهرا (1389) بررسی سیمای زن در رمان «شوهر آهو خانم، نشریۀ اندیشه های ادبی، سال 2، شماره 6، صص 109-85.

محمدی، برات (1390) بررسی عناصر داستانی در منظومۀ سلامان و ابسال جامی، فصل نامۀ بهارستان سخن، سال هفتم، شماره 18، صص 182-157.

منابع لاتین

Board, B.J. & Fritzon, K. (2005) Disordered personalities at work, Psychology, Crime & Law.

Cleckley, Hervey M. (1976) The Mask of Sanity. 5th Edition, St. Louis, MO: Mosby.

Glenn, A.L. Koleva, S., Iyer, R., Graham, J., & Ditto P. (2010) Moral Identity in Psychopathy. Judgment and Decision Making, 5(7), 497-505.

Stevens, G.W., Deuling, J.K., & Armenakis, A. (2012) Successful Psychopaths: Are they Unethical Decision-Makers and Why?. Journal of Business Ethics, 105(2), 139-149.