پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 418 |
| تعداد شماره‌ها | 9,985 |
| تعداد مقالات | 83,469 |
| تعداد مشاهده مقاله | 76,601,375 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 53,712,512 |
بازتاب مسائل اجتماعی در سفرنامههای دورۀ قاجار | ||
| تفسیر و تحلیل متون زبان و ادبیات فارسی (دهخدا) | ||
| دوره 13، پیاپی 48، تیر 1400، صفحه 383-410 اصل مقاله (1.64 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/dk.2021.1925042.2215 | ||
| نویسندگان | ||
| صدیقه پورخوش سعادت1؛ علی محمد موذنی* 2؛ ثوراله نوروزی داودخانی3 | ||
| 1دانشجوی دکتری گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد خلخال، دانشگاه آزاد اسلامی، خلخال، ایران. | ||
| 2استاد گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران. | ||
| 3استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه پیام نور، اردبیل، ایران. | ||
| چکیده | ||
| برای شناخت جنبههای گوناگون تاریخ و فرهنگ مردم یک منطقه، سفرنامهها ابزاری راه گشاست که اطلاعات درخوری ارائه میدهند. در این پژوهش چهار سفرنامۀ «میرزا فتاحخان، حاجسیاح، حاجیپیرزاده و اعتمادالسلطنه» از دوران قاجار انتخاب شدهاند. این پژوهش با هدف بررسی مسائل اجتماعی و زیرساختهای اساسی آن در ساختار یک جامعه با روش توصیفی – تحلیلی در پی یافتن این پرسش است که چه مسائل اجتماعی در سفرنامه های منتخب دورۀ قاجار بازتاب یافتهاست. نتایج نشان داد که سفرنامهنویسان دو رویکرد نسبت به مسائل اجتماعی دارند: نخست مطرح کردن مسائل و زیرساختها و دیگری برشمردن معضلات اجتماعی. در هر دو بخش بیشترین توجه را به مسائل اجتماعی، حاجسیاح و حاجیپیرزاده داشتهاند. پیرزاده بیشتر بر آنچه در سایر کشورها و بهخصوص اروپا بوده تأکید داشته اما حاجسیاح بیشتر در مورد مسائل اجتماعی و معضلات داخل ایران سخن گفتهاست. او با زبانی انتقادی، از وضعیت نابسامان زیرساختهای اجتماعی در ایران گلایه دارد. مقایسۀ مشاهدات سیاحان در مورد مسائل اجتماعی، نشان میدهد که در دوران قاجار زیرساختهای اجتماعی در حد بسیار نامطلوبی بوده که قابل مقایسه با پیشرفتهای کشورهای اروپایی در همان دوران نیست. همین امر، منجر به پدید آمدن عدم نارضایتی از حکومت، عدم رفاه اجتماعی، تبعیضهای طبقاتی، افزایش مهاجرت و... در ایران گردیده بود. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| سفرنامه؛ مسائل اجتماعی؛ قاجار؛ سفرنامۀ میرزا فتاح خان؛ سفرنامۀ حاج سیاح؛ سفرنامۀ اعتمادالسلطنه و سفرنامۀ حاجی پیرزاده | ||
| مراجع | ||
|
کتابها
اعتمادالسلطنه (1379) سفرنامۀ حاج علیخان اعتماد السلطنه، به کوشش سید علی قاضی عسکر، تهران: مشعر.
پوراحمد جکتاجی، محمد تقی (1355) فهرست توصیفی سفرنامههای انگلیسی موجود در کتابخانۀ ملی ایران، تهران: کتابخانه ملی ایران.
پیرزاده نائینی، محمدعلی (1342-1343) سفرنامۀ حاجی پیرزاده، از تهران تا لندن، به کوشش حافظ فرمانفرمائیان، 2 جلد، تهران: چاپخانه دانشگاه تهران.
پیرنیا، محمد کریم (1372) آشنایی با معماری اسلامی ایران، تدوین غلامحسین معماریان، تهران: دانشگاه علم و صنعت ایران.
حکیمی، محمود (1383) همراه با سیاحان و جهانگران و مسافران تاریخ، جلد 1، تهران: آرون.
دانشپژوه، منوچهر (1380) سفرنامه؛ تا پخته شود خامی، جلد اول و دوم، تهرا ن :نشر ثالث.
رضائی، امیرمسعود (1389) ایران در زمان سلطنت ناصرالدین شاه قاجار، تهران: پیمان.
رضوانیان، قدسیه (1388) از سرگذشتنویسی به داستان نویسی، بابلسر: انتشارات دانشگاه مازندران.
فتاحخان گرمرودی (1347) سفرنامه میرزا فتاح خان گرمرودی به اروپا در زمان محمدشاه قاجار، شامل سه رساله چهار فصل، شب نامه و سفرنامه ممسنی، به کوشش فتح الدین فتاحی، تهران: چاپخانه بانک بازرگانی.
محلاتی، میرزا محمد علی (حاج سیاح) (2526 ش) خاطرات حاج سیاح یا دورۀ خوف و وحشت، به کوشش حمید سیاح، به تصحیح سیف الله گلکار، تهران: امیرکبیر.
مقالات
بارانی، محمدرضا (1383) معرفی و نقد سفرنامۀ ابن فضلان، تاریخ اسلام در آینه پژوهش، شماره 1، صص 7-34.
عزتپور، عدالت (1391) معرفی و نقد سفرنامۀ ابن فضلان، ماه تاریخ و جغرافیا، شماره 170، صص 109-115.
میرزایی، حسن؛ پروین، امیر (1389) نمایش دیگری: جایگاه غرب در سفرنامههای دورۀ ظهور مشروطیت، فصلنامه تحقیقات فرهنگی، دوره سوم، شماره 9، صص 77-105.
منفرد، افسانه (1389) حمام: فرهنگ و معماری، دانشنامه جهان اسلام، ج 14، تهران: دائره المعارف بزرگ اسلامی، صص 106-120.
همایون، محمدهادی (1387) سیمای جهانگردی در فرهنگ اسلامی، مجله نامه پژوهش فرهنگی، زمستان، شماره 14 ، صص 179 – 208. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 164 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 230 |
||