رابطه سرمایه اجتماعی با اضطراب و افسردگی پرستاران بیمارستانهای تابعه علوم پزشکی زاهدان

فصلنامه روان شناسی تحلیلی شناختی

دوره 12، شماره 46، آذر 1400، صفحه 27-36   

نویسندگان

رحیم شه بخش^{* 1}؛ علی علیدادی²؛ مسعود حقیقی³؛ سارا دستگیر⁴؛ زهرا سلیمانی اصل⁵؛ زهرا سیلابخوری⁶

¹دانشجوی دکتری روانشناسی بالینی، دانشگاه علم و فرهنگ تهران

²فوق تخصص نفرولوژی و استادیار دانشگاه علوم پزشکی زاهدان

³پزشک عمومی- دانش آموخته دانشگاه علوم پزشکی زاهدان- ایران.

⁴کارشناس ارشد روانشناسی عمومی- دانش آموخته دانشگاه ملایر- ایران.

⁵دانشجوی دکتری روانشناسی بالینی، دانشگاه علوم بهزیستی تهران- ایران.

⁶کارشناسی ارشد روانشناسی بالینی، دانشگاه علم و فرهنگ تهران- ایران.

چکیده

هدف: پژوهش حاضر برای بررسی رابطه­ی سرمایه­ی اجتماعی با اضطراب و افسردگی پرستاران می­باشد.      روش: توصیفی- همبستگی است. جامعه پرستاران علوم پزشکی زاهدان می­باشند. نمونه 290 نفر به روش در دسترس تصادفی انتخاب شد و پرسشنامه­ی سرمایه­ی اجتماعی گوشال، اضطراب بک و افسردگی بک توسط آزمودنی­ها تکمیل شد. برای تجزیه وتحلیل داده­ها از آزمون همبستگی پیرسون و رگرسیون گام به گام استفاده شد. یافته­ها: نتایج پژوهش نشان داد که بین سرمایه­ی اجتماعی با اضطراب و افسردگی رابط­ی معکوس و معناداری (01/0p<) وجود دارد. همچنین تحلیل رگرسیون گام به گام نشان داد همکاری، تعهد و روابط، به ترتیب (38/0-، 21/0- و 13/0-) بیش­ترین پیش­بینی کننده­ی منفی برای اضطراب، و همکاری به تن‌هایی (22/0-) پیش­بینی کننده­ی منفی برای افسردگی می­باشد نتیجه­گیری: با توجه به یافته­های پژوهش، منطقی به نظر می­رسد، مدیران بیمارستان­ها اقدامات و تسهیلات لازم را برای بالا بردن سطح سرمایه­ی اجتماعی پرستاران در نظر گرفته و برنامه­های آموزشی را برای این گروه شغلی و در جهت حاکم کردن هر چه بیشتر اعتماد و اطمینان، صمیمیت، مشارکت، تعهد، ارتباط تؤام با احترام متقابل و پر رنگ کردن ارزش­های فردی و اجتماعی، تدارک ببینند.

کلیدواژه‌ها

سرمایه‌ی اجتماعی؛ اضطراب؛ افسردگی؛ پرستاران

مراجع

ارقند، م.ر؛ اسمعیلی، م.ر؛ خداده کاشی، ش. (1392). بررسی رابطه سرمایه اجتماعی وتحلیل رفتگی شغلی معلمان تربیت بدنی استان گیلان. نشریه مدیریت ورزشی، 6 (3): ص 458-443.

اسدزندی، م؛ سیاری، ر؛ عبادی، ع؛ سنایی نسب، ه. (1390). میزان فراوانی افسردگی، اضطراب و استرس در پرستاران نظامی. مجله طب نظامی، 13 (2): ص 108-103.

توزنده جانی، ح؛ سلطان زاده مزروجی، ح. (1393). اثربخشی واقعیت درمانی بر افسردگی زنان نابارور قبل از درمان با روش کمک بار وری IUI. مجله تحقیقات علوم رفتاری، 12(2): ص 53-46.

خمرنیا، م؛ تورانی، س؛ محمدی، ر. (1390). بررسی تاثیر ابعاد سرمایه اجتماعی برفرسودگی شغلی در پرستاران زن بیمارستان هاشمی نژاد. مجله پزشکی هرمزگان، 15 (3): ص 217-209.

خمسه، ف؛ روحی، ه؛ عبادی، ع؛ حاجی امینی، ز؛ سلیمی، ح؛ رادفر، ش. (1390) بررسی ارتباط عوامل جمعیتی و میزان استرس، اضطراب و افسردگی در پرستاران شاغل در بیمارستانهای آموزشی منتخب شهر تهران. نشریه پرستاری و مامایی جامع نگر، 21(1): ص 21-13.

دهقانی، م؛ حیوی حقیقی، م؛ کیان پوری، س؛ شیبانی، ب. (1393). رابطه بین سرمایه اجتماعی، رفتار شهروندی سازمانی و رضایت شغلی در بین پرستاران. فصلنامه مدیریت پرستاری، 3 (1): ص 44-35.

 سپهوندی، م. ع؛  موحدی، ی؛ عزیزی، ا؛ لشنی، آ؛ محمدزادگان، ر. )1393). بررسی رابطه بین ابعاد سرمایه اجتماعی با فرسودگی شغلی در پرستاران شاغل در بیمارستان‌های دانشگاهی شهر خرم‌آباد. نشریه آموزش پرستاری، 3 (1): ص 50-41.

 سهرابی، ف؛ دارینی، م؛ داوودی، ح. (1390). اثربخشی روش آموزش ایمن‌سازی در مقابل استرس (SIT) بر کاهش استرس، اضطراب و افسردگی زنان شاغل. فصلنامه مطالعات روانشناسی بالینی، 2 (5): 23-1.

شهنازدوست، م؛ مقصودی، ش؛ تبری، ر؛ کاظم نژادلیلی، ا. (1390). ارتباط فرسودگی وحمایت شغلی پرستاران. مجله دانشگاه علوم پزشکی گیلان، 20 (80) ص: 59-49.

عاشوری، ج. (1395). پیش بینی فرسودگی شغلی پرستاران بر اساس سرمایه اجتماعی ادراک شده و رفتار شهروندی سازمانی. مجله پژوهان، 15 (2): ص 119-113.

علیپور، ر؛  ابراهیمی، ع. ح؛ امیدی، ر؛  هدایتی، آ؛ رنجبر، ح؛ حسین پور، س. (1394).  افسردگی، اضطراب، استرس و عوامل جمعیت شناختی مرتبط با آن در پرستاران شاغل در بیمارستان ولی عصر دانشگاه علوم پزشکی فسا.  مجله علمی پژوهان.  13 (4): ص 59-51.

 غفاری، غ.ر؛  اونق، ن.م. (1385) . بررسی رابطه سرمایه اجتماعی و کیفیت زندگی. مجله مطالعات اجتماعی، 1 (1): ص 199-159.

فرجی ده سرخی، ح؛ یوزباشی، ع.ر؛ شاطری، ک؛ اکبری، م. (1393). تبیین سلامت روان پرستاران براساس تئوری سرمایه اجتماعی سازمانی. مجله دانشکده پرستاری ومامایی ارومیه، 12 (6): ص 466-454.

قادری، م؛ ملکی، ا؛ حق جو، م. (1394). نقص سرمایه اجتماعی در ارتقاء سبک زنذگی سالم میان افراد مبتلاء به بیماری عروق کرونر. نشریه پرستاری قلب و عروق، 4 (2): ص 35-24.

قلیچ لی، ب؛ مشبکی اصفهانی، ا.(1385). نقش سرمایه اجتماعی در ایجاد سرمایه فکری سازمان (مطالعه دو شرکت خودرو ساز ایرانی). نشریه دانش مدیریت،  19 (75): ص 147-125. 

کامران، ف؛ ارشادی، خ. (1388). بررسی رابطه سرمایه اجتماعی شبکه و سلامت روان. فصلنامه پژوهش اجتماعی، 3: ص 54-29.

 کاویانی، ح؛ سادات موسوی، ا. (1387). ویژگی‌های روان‌سنجی پرسشنامه اضطراب بک در طبقات سنی و جنسی جمعیت ایرانی. مجله دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران، 66(2): ص 140-136.

مظلوم، س. ر؛ دربان، ف؛ واقعی، س؛ مدرس غروی، م؛ کاشانی لطف آبادی، م؛ شاد، م. (1391). بررسی تأثیر برنامه ایمن سازی در برابر استرس بر استرس ادارک شده پرستاران شاغل در بخش روان. فصلنامه مراقبت مبتنی بر شواهد، 2 (2): ص 43-35.

نصر اصفهانی، ع؛ فرخی، م؛ امیری، ز. (1395). تاثیر سرمایه اجتماعی بر توانمندسازی کارکنان (مورد مطالعه: پرستاران بیمارستان شریعتی تهران). جامعه شناسی کاربردی، 27(2): ص 126-111.

AbuAlRub, R. F. (2004). Job stress, job performance, and social support among hospital nurses. Journal of nursing scholarship, 36(1), 73-78.

Beck, A. T., Epstein, N., Brown, G., & Steer, R. A. (1988). An inventory for measuring clinical anxiety: psychometric properties. Journal of consulting and clinical psychology, 56(6), 893.

Beck, A. T., Steer, R., & Brown, G. (2014). Manual for the beck depression inventory-II. San Antonio, TX: Psychological Corporation, 1996. Google Scholar.

Beck, A. T., Ward, C., Mendelson, M., Mock, J., & Erbaugh, J. (1961). Beck depression inventory (BDI). Arch Gen Psychiatry, 4(6), 561-571.

Colligan, T. W., & Higgins, E. M. (2006). Workplace stress: Etiology and consequences. Journal of workplace behavioral health, 21(2), 89-97.

Craigie, F. C., & Hobbs, R. F. (2004). Exploring the organizational culture of exemplary community health center practices. FAMILY MEDICINE-KANSAS CITY-, 36(10), 733-738.

Nahapiet, J., & Ghoshal, S. (1998). Social capital, intellectual capital, and the organizational advantage. Academy of management review, 23(2), 242-266.

 Rahim Pour, S. (2013). Exploring psychological stressors with regard to the moderating role of perceived social support in Female nurses of hospital emergency department. Iran Occupational Health, 10(4): p 65-74.

Rafi F, Hajinezhad ME, Haghani H.)2007). Nurse caring in Iran and its relationship with patient satisfaction. Australian Journal of Advanced Nursing; 26(2):p 75-85.

Seong K, Kim E, Hee S.)2011). Effects of social capital on organizational performance in hospital organization. Journal of Korean Acadademic Nursing Administration, 17(1):p 22-32.