رابطه استیگما با رضایت از زندگی و عاطفه مثبت/منفی در بیماران مبتلا به دیابت نوع دو

فصلنامه روان شناسی تحلیلی شناختی

دوره 12، شماره 46، آذر 1400، صفحه 79-91   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

زینب محبی¹؛ کیوان کاکابرایی^{* 2}؛ خدامراد مومنی³

¹دانشجوی دکتری، گروه روانشناسی، واحد کرمانشاه، دانشگاه آزاد اسلامی، کرمانشاه، ایران

²روانشناسی،دانشکده ادبیات و علوم انسانی،دانشگاه آزاد واحد کرمانشاه،ایران

³دانشیار، گروه روانشناسی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران

چکیده

هدف: استیگما از مهم‌ترین پیامدهای روانی- اجتماعی در بیماران مبتلا به دیابت است که زندگی این افراد را تحت تاثیر قرار می‌دهد. هدف از پژوهش حاضر بررسی رابطه بین استیگما با رضایت از زندگی و عاطفه مثبت/ عاطفه منفی در بیماران مبتلا به دیابت نوع دو بود. روش: پژوهش توصیفی مبتنی بر مدل‌های همبستگی بود. جامعه آماری پژوهش شامل بیماران مبتلا به دیابت نوع دو مراجعه‌کننده به کلینیک دیابت بیمارستان آیت‌الله طالقانی شهر کرمانشاه در تابستان 1398 بوده که 207 نفر با روش نمونه‌گیری در دسترس انتخاب و داده‌ها با استفاده از پرسشنامه‌های استیگمای مرتبط با دیابت براون و همکاران (2016)، رضایت از زندگی دینر، امونس، لارسن و گریفین (1985) و پرسشنامه عاطفه مثبت/ منفی واتسون، کلارک و تلگن (1988) جمع‌آوری و با نرم‌افزار اِیموس 23 تجزیه و تحلیل شدند. یافته­ها: تحلیل داده‌ها توسط تحلیل مسیر نشان داد مدل فرضی پژوهش برازش مطلوب را با داده‌های تجربی دارند. تجزیه و تحلیل توسط ماتریس همبستگی پیرسون و تحلیل مسیر نشان داد بین استیگما با رضایت از زندگی و عاطفه مثبت/منفی رابطه معنادار وجود دارد (p<0/01). نتیجه­گیری: باتوجه به رابطه تنگاتنگ عوامل جسمانی و روانی در بیماری دیابت و تاثیر عوامل روانی در بهبود بیماری، توجه به پیش‌بین‌هایی ازجمله استیگما پیشنهاد می‌شود.

کلیدواژه‌ها

استیگما؛ رضایت از زندگی؛ عاطفه مثبت؛ عاطفه منفی؛ دیابت

مراجع

عباچی، اعظم؛ بهروان، حسین(1392). بررسی تاثیر انگ بر کیفیت زندگی مبتلایان به اچ آی وی/ایدز(یک مطالعه پدیدارشناسی). مجله تحقیقات کیفی در علوم سلامت، 2(2): 172-158.

فیروزبخت، مهرداد. (1395). واژه نامه روان‌شناسی و روان‌پزشکی. تهران: انتشارات رشد.

کاکابرایی، کیوان؛ ارجمندنیا، علی‌اکبر؛ افروز، غلامعلی. (1391). رابطه سبک‏های مقابله‏ای و حمایت اجتماعی ادراک شده با مقیاس‏های بهزیستی روانی در بین والدین با کودکان استثنایی و عادی شهر کرمانشاه در سال 1389. فصلنامه روان‌شناسی افراد استثنایی، 7(2): 26-1.

گافمن، اروینگ. (1963). داغ ننگ، چاره‌اندیشی برای هویت ضایع‌شده. ترجمه مسعود کیانپور. (1397). تهران: نشر مرکز.

میرز، لاورنس؛  گامست، گلن؛ گارینو، آنتونی. (2006). پژوهش چندمتغیری کاربردی (طرح و تفسیر). ترجمه حمیدرضا حسن آبادی، حسن پاشا شریفی، ولی الله فرزاد، سیمین دخت رضاخانی، بلال ایزانلو، مجتبی حبیبی (1391). تهران: انتشارات رشد.

 

Abadia-Barrero, C.E., & Castro, A. (2006). Experiences of stigma and access to HAART in children and adolescents living with HIV/AIDS in Brazil. Social science & medicine, 62(5): 1219-1228.

Adili, F., Larijani, B., & Haghighatpanah, M. (2006). Diabetic patients: psychological aspects. Annals of the New York Academy of Sciences, 1084(1): 329-349.

Aikins, A.D.G. (2006). Reframing applied disease stigma research: a multilevel analysis of diabetes stigma in Ghana. Journal of community & applied social psychology, 16(6): 426-441.

Boehm, J.K., Trudel-Fitzgerald, C., Kivimaki, M., & Kubzansky, L.D. (2015). The prospective association between positive psychological well-being and diabetes. Health Psychology, 34(10): 1013.

Brown, L., Macintyre, K., & Trujillo, L. (2003). Interventions to reduce HIV/AIDS stigma: what have we learned?. AIDS education and prevention, 15(1): 49-69.

Browne, J.L., Ventura, A., Mosely, K., & Speight, J. (2013). ‘I call it the blame and shame disease’: a qualitative study about perceptions of social stigma surrounding type 2 diabetes. BMJ open, 3(11): e003384.

Browne, J.L., Ventura, A.D., Mosely, K., & Speight, J. (2016). Measuring the stigma surrounding type 2 diabetes: Development and validation of the Type 2 Diabetes Stigma Assessment Scale (DSAS-2). Diabetes Care, 39(12): 2141-2148.

Corrigan, P.W., & Watson, A.C. (2002). Understanding the impact of stigma on people with mental illness. World psychiatry, 1(1): 16.

Cox, S. (1994). How I coped emotionality with diabetes in my family. Prof care mother child,4(5):139-41.

Crocker, J., & Quinn, D.M. (2000). Social stigma and the self: Meanings, situations, and self-esteem. In T. F. Heatherton, R.E. Kleck, M.R. Hebl, & J.G. Hull (Eds.), The social psychology of stigma (p. 153–183). Guilford Press.

Dictionary, M.W. (2000). Merriam-Webster’s Collegiate Dictionary & Thesaurus. Springfield, Massachusetts: Merriam-Webster Inc.

Diener, E., & Suh, E. (1997). Measuring quality of life: Economic, social, and subjective indicators. Social indicators research, 40(1-2): 189-216.

Diener, E.D., Emmons, R.A., Larsen, R.J., & Griffin, S. (1985). The satisfaction with life scale. Journal of personality assessment, 49(1): 71-75.

Doosti-Irani, M., Abdoli, S., Parvizy, S., & Fatemi, N.S. (2017). Overcoming diabetes-related stigma in Iran: A participatory action research. Applied Nursing Research, 36: 115-121.

Ducat, L., Philipson, L.H., & Anderson, B.J. (2014). The mental health comorbidities of diabetes. Jama, 312(7): 691-692.

Gredig, D., & Bartelsen‐Raemy, A. (2017). Diabetes‐related stigma affects the quality of life of people living with diabetes mellitus in S witzerland: implications for healthcare providers. Health & social care in the community, 25(5): 1620-1633.

Grytten, N., & Maseide, P. (2006). When I am together with them I feel more ill, The stigma of multiple sclerosis experienced in social relationships. Chronic Illness, 2(3): 195-208.

Ha Dinh, T.T.H., Bonner, A., Clark, R., Ramsbotham, J., Hines, S., (2016). The effectiveness of the teach-back method on adherence and self-management in health education for people with chronic disease: a systematic review. JBI Database System. Rev. Implement. Rep. 14 (1):210–247.

http://www.diabetesatlas.org. International Diabetes Federation. IDF Atlas 2017 7^th edition.

https://www.diabetesatlas.org/en/sections/worldwide-toll-of-diabetes.21/5/2020.

Inkaya,  B.V., Karadag, E. (2017). Review of disease self-management strategies among diabetic individuals and their caretaker nurses: a qualitative study, 14 (1): 31–37.

Istek, N., Karakurt, P. (2016) Effect of activities of daily living on selfcare agency in individuals with type 2 diabetes. J Diabetes Mellit. 6 (04): 247.

Ishak, N.H., Yusoff, S.S.M,. Rahman, R.A., Kadir, A.A. (2017). Diabetes self-care and its associated factors among elderly diabetes in primary care, J. Taibah Univ. Med. Sci., 12 (6): 504–511.

Jacoby, A., Snape, D., & Baker, G.A. (2005). Epilepsy and social identity: the stigma of a chronic neurological disorder. The Lancet Neurology, 4(3): 171-178.

Levin, S., Van Laar, C. (2006). The experience of stigma: Individual, interpersonal, and situational influences. Stigma and Group Inequality: Psychology Press;.15-32.

Lawton, J., Ahmad, N., Hanna, L., Douglas, M., & Hallowell, N. (2006). ‘I can't do any serious exercise’: barriers to physical activity amongst people of Pakistani and Indian origin with Type 2 diabetes. Health education research, 21(1): 43-54.

Link, B.G., & Phelan, J.C. (2001). Conceptualizing stigma. Annual review of Sociology, 27(1): 363-385.

MacLeod, J.S., & Austin, J.K. (2003). Stigma in the lives of adolescents with epilepsy: a review of the literature. Epilepsy & Behavior, 4(2): 112-117.

Mahajan, A.P., Sayles, J.N., Patel, V.A., Remien, R.H., Ortiz, D., Szekeres, G., & Coates, T.J. (2008). Stigma in the HIV/AIDS epidemic: a review of the literature and recommendations for the way forward. AIDS (London, England), 22(Suppl 2): S67.

Major, B., & O'brien, L.T. (2005). The social psychology of stigma. Annu. Rev. Psychol., 56: 393-421.

Massey, C.N., Feig, E.H., Duque-Serrano, L., Wexler, D., Moskowitz, J.T., & Huffman, J.C. (2019). Well-being interventions for individuals with diabetes: A systematic review. Diabetes research and clinical practice, 147: 118-133.

Parker, R., & Aggleton, P. (2003). HIV and AIDS-related stigma and discrimination: a conceptual framework and implications for action. Social science & medicine, 57(1): 13-24.

Shaw, J.E., Sicree, R.A., & Zimmet, P.Z. (2010). Global estimates of the prevalence of diabetes for 2010 and 2030. Diabetes research and clinical practice, 87(1): 4-14.

Stuckey, H.L., Mullan-Jensen, C.B., Reach, G., Burns, K.K., Piana, N., Vallis, M., ... & Peyrot, M. (2014). Personal accounts of the negative and adaptive psychosocial experiences of people with diabetes in the second Diabetes Attitudes, Wishes and Needs (DAWN2) study. Diabetes care, 37(9): 2466-2474.

Tak‐Ying Shiu, A., Kwan, J.J.Y.M., & Wong, R.Y.M. (2003). Social stigma as a barrier to diabetes self‐management: implications for multi‐level interventions. Journal of clinical nursing, 12(1): 149-150.

Watson, D., Clark, L.A., & Tellegen, A. (1988). Development and validation of brief measures of positive and negative affect: the PANAS scales. Journal of personality and social psychology, 54(6): 1063.

Weiss, M.G., & Ramakrishna, J. (2006). Stigma interventions and research for international health. The Lancet, 367(9509): 536-538.

Wens, J., Nicolucci, A., Kalra, S., Kulzer, B., Benedetti, M.M., Piana, N., ... & Peyrot, M. (2013). Societal discrimination and emotional well-being in people with diabetes: results from DAWN2. Diabetologia, 56: S458-S459.

Whatley, A.D., DiIorio, C.K., & Yeager, K. (2010). Examining the relationships of depressive symptoms, stigma, social support and regimen-specific support on quality of life in adult patients with epilepsy. Health education research, 25(4): 575-584.

Zimmet, P., Alberti, K. G., Magliano, D.J., & Bennett, P.H. (2016). Diabetes mellitus statistics on prevalence and mortality: facts and fallacies. Nature Reviews Endocrinology, 12(10): 616.