اثربخشی گروه درمانی رفتاری–ارتباطی بر شادمانی زناشویی و خودگویی های مثبت زنان دارای تجربه دلزدگی زناشویی

فصلنامه روان شناسی تحلیلی شناختی

دوره 12، شماره 46، آذر 1400، صفحه 119-133   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

سعیده قشلاقی¹؛ مرضیه علیوندی وفا^{* 2}؛ خلیل اسماعیل پور³؛ معصومه آزموده⁴

¹دانشجوی دکتری رشته روانشناسی، گروه روانشناسی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران

²استادیار رشته روانشناسی، گروه روانشناسی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران.

³دانشیار رشته روانشناسی، گروه روانشناسی و مشاوره، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، تبریز، ایران

⁴استادیار رشته روانشناسی، گروه روانشناسی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران

چکیده

هدف: هدف پژوهش حاضر بررسی اثربخشی گروه درمانی رفتاری-ارتباطی بر شادمانی زناشویی و خودگویی های مثبت زنان دارای تجربه دلزدگی زناشویی بود. روش: طرح پژوهش حاضر بر اساس طرح های نیمه تجربی از نوع پیش آزمون-پس آزمون با گروه کنترل بود. ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺁﻣﺎﺭﻱ ﺍﻳﻦ ﭘﮋﻭﻫﺶ ﻣﺸﺘﻤﻞ ﺑﺮ ﮐﻠﻴﻪ ی ﺯﻧﺎﻥ متأهل ﻣﺮﺍﺟﻌﻪﮐﻨﻨﺪﻩ ﺑﻪ کلینیک ها و مراکز مشاوره ی ﺳﻄﺢ ﺷﻬﺮ تبریز بود که ﺟﻬﺖ ﺩﺭﻳﺎﻓﺖ کمک های ﺗﺨﺼﺼﻲ ﺩﺭ ﺯﻣﻴﻨﻪ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﺧﺎﻧﻮﺍﺩﮔﻲ و ﺯﻧﺎﺷﻮﻳﻲ به این مراکز مراجعه کرده بودند. در فرآیند انتخاب نمونه ی تحقیق، بعد از اجرای پرسشنامه ی دلزدگی زناشویی در مرحله غربالگری اولیه، 24 نفر از زنانی که در این پرسشنامه نمراتی بالاتر از میانگین بدست آورده بودند، به شیوه ی روش نمونه گیری غیرتصادفی هدفمند انتخاب شده و به ﻃﻮر ﺗﺼﺎدﻓﻲ در دو ﮔﺮوه آزﻣﺎﻳﺶ و ﻛﻨﺘﺮل ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻦ گردیدند. شرکت کننده‌های گروه آزمایش طی 8 جلسه‌ی 90 دقیقه‌ای، تحت گروه درمانی رفتاری – ارتباطی قرار گرفتند و گروه کنترل، در لیست انتظار قرار گرفت. ابزار مورد استفاده در این پژوهش شامل مقیاس دلزدگی زناشویی پاینز، شادمانی زناشویی آرزین، ﻧﺎﺳﺘﺮ و ﺟﻮﻧﺰ و مقیاس خودگویی کالوت و همکاران بود. یافته ها: نتایج تجزیه و تحلیل آماری تحلیل کوواریانس یک راهه و  تحلیل کوواریانس چند متغیره نشان داد که گروه درمانی رفتاری- ارتباطی، میزان شادمانی زناشویی و خودگویی های مثبت زنان را بطور معناداری افزایش داده است(05/0> p). نتیجه گیری: همچنین، بر اساس یافته ها می توان نتیجه گیری کرد که روانشناسان و مشاوران خانواده می توانند از مداخله ی گروه درمانی رفتاری-ارتباطی در افزایش شادمانی زناشویی و خودگویی های مثبت در زنان استفاده نمایند.

کلیدواژه‌ها

گروه درمانی رفتاری - ارتباطی؛ دلزدگی زناشویی؛ شادمانی زناشویی؛ خودگویی مثبت

مراجع

ادیب راد، نسترن و ادیب راد، مجتبی. (1384). بررسی  رابطه باورهای ارتباطی با دلزدگی زناشویی و مقایسه آن در زنان متقاضی طلاق و زنان خواهان ادامه زندگی مشترک. تازه ها و پژوهش های مشاوره، 4، 13، 99-110.

اصلانی، خالد (1383). نقش مهارت های ارتباطی بر کارایی خانوادگی دانشجویان متأهل. رفاه اجتماعی. 14، 135-115.

بشارت، محمدعلی (1391). رابطه ترس از صمیمیت و رضایت زناشویی در نمونه‌ای از زوجین ایرانی: نقش تعدیل کننده سبک‌های دلبستگی. مشاوره کاربردی، 1 (2)؛ 1-18.

برنشتاین، فیلیپ اچ؛ برنشتاین، مارسی تی (1389). زناشویی درمانی از دیدگاه رفتاری – ارتباطی. ترجمه پورعابدینی نائینی، س.ح. و منشئی، غ.ر.، تهران: انتشارات رشد.

بک، آرون تی (1380). ﻋﺸﻖ ﻫﺮﮔﺰ ﻛﺎﻓﻲ ﻧﻴﺴﺖ. ﺗﺮﺟﻤﻪ ﻣﻬﺪی ﻗﺮاﭼﻪداﻏﻲ، ﭼﺎپ بیست و سوم، تهران: نشر پیکان

ﺑﻬﺎری، رزاق. (1385). ﺑﺮرﺳﯽ اﺛﺮﺑﺨﺸﯽ آﻣﻮزش ﺗﮑﻨﯿﮏ ﮐﻨﺘﺮل ﺧﻮد ﮔﻮﯾﯽ ﺑﻪ زﻧﺎن در ﺣﻞ ﺗﻌﺎرﺿﺎت زﻧﺎﺷﻮﯾﯽ در ﺑﯿﻦ زﻧﺎن ﺷﻬﺮ اروﻣﯿﻪ، ﭘﺎﯾﺎن ﻧﺎﻣﻪ ﮐﺎرﺷﻨﺎﺳﯽ ارﺷﺪ ﻣﺸﺎوره،داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻼﻣﻪ ﻃﺒﺎﻃﺒﺎﯾﯽ

پانیز ، آیالامالاچ (1381) چه کنیم تا عشق رویایی به دلزدگی نینجامد. ترجمه شاداب ،ف. تهران : انتشارات ققنوس.

ثنایی، باقر.(1379). مقیاس های سنجش خانواده و ازدواج. چاپ اول، تهران: انتشارات بعثت.

ﺣﺴﻴﻨﻲ ﻏﻔﺎری،  فاطمه (1385). بررسی اثربخشی درمان مبتنی بر نظریه انتخاب در مقایسه با درمان انگیزشی نظام دار بر میزان رضایت زناشویی. پایان نامه کارشناسی ارشد روانشناسی. دانشگاه فردوسی مشهد.

خمسه، فهیمه؛ زهراکار، کیانوش؛ محسن زاده، فرشاد (1394). تأثیر آموزش کاربرد عملی مهارت های روابط صمیمانه بر میزان رضایت جنسی و شادمانی زناشویی زنان متأهل. پژوهش نامه روانشناسی مثبت. سال1، شماره 2، پیاپی 2.52-41.

دهقان، فاطمه؛ پیری کامرانی، مرضیه؛ گلی، رحیم؛ رحمانی، هادی (1395). تأثیر آموزش مهارت های زندگی بر رضایت زناشویی، دلزدگی زناشویی و سلامت روان زنان همسر جانباز. زن و جامعه. 7،4.

دهقانی، مصطفی. (1390). اثربخشی آموزش تحلیل ارتباط محاوره‌ای (TA) بر دلزدگی زناشویی کیفیت زندگی زوجین. مشاوره و روان درمانی خانواده. 3،2، 9، 41-23.

سودانی، منصور؛ نظری فر، محسن؛ مهرابی زاده هنرمند، مهناز (1389). اثربخشی زوج درمانی رفتاری-ارتباطی برنشتاین بر تعارضات زناشویی. روانشناسی بالینی. سال2، شماره 4، پیاپی 8.

صفی پوریان، شهین؛ قدمی، سیدامیر؛ خاکپور، مسعود؛ سودانی، منصور؛ مهرآفرید، معصومه. (1395). تأثیر مشاوره گروهی با روش درمان بین فردی (IPT) بر کاهش دلزدگی زناشویی زنان متقاضی طلاق. آموزش پرستاری، 5، 1، 1-11.

طاهری، حسین (1381). سیری در مسائل خانواده. تهران: انتشارات بین الملل.

عبادتپور، بهناز؛ نوابی نژاد، شکوه؛ شفیع آبادی، عبدالله؛ فلسفی نژاد، محمدرضا (1392). نقش واسطه ای کارکردهای خانواده بر تاب آوری فردی و باورهای معنوی و دلزدگی زناشویی. روش ها و مدل های روانشناختی. 3، 13، 45-29.

عباسی، مسلم؛ بگیان کوله مرز، محمدجواد؛ درگاهی، شهریار؛ قمری گیوی، حسین (1394). اثربخشی زوج درمانی رفتاری- ارتباطی بر سازگاری زناشویی و صمیمیت جنسی زوجین. مرکز تحقیقات مراقبت های پرستاری دانشگاه علوم پزشکی ایران (نشریه پرستاری ایران). دوره 28، شماره 95، 33-22. 

علوی، خدیجه. امیرپور، لیلا. و مدرس غروی، مرتضی. (1392). رابطه سبک خودگویی و مشکلات عاطفی در دانشجویان. اصول بهداشت روانی. سال15، 2 ،26-118.

ﻋﻴﺴﻲ نژاد، امید (1387). ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻏﻨﻲﺳﺎزی رواﺑﻂ ﺑﺮ ﻛﻴﻔﻴﺖ رواﺑﻂ زﻧﺎﺷﻮﻳﻲ. ﭘﺎﻳﺎن ﻧﺎﻣﻪ ﻛﺎرﺷﻨﺎﺳﻲ ارﺷﺪ ﻣﺸﺎوره ﺧﺎﻧﻮاده، داﻧﺸﻜﺪه ﻋﻠﻮم ﺗﺮﺑﻴﺘﻲ و روانشناسی دانشگاه اﺻﻔﻬﺎن.

کوهی، سمانه؛ اعتمادی، عذرا؛ فاتحی زاده، مریم (1393). ﺑﺮرﺳﻲ راﺑﻄﻪ وﻳﮋگی ﻫﺎی ﺷﺨﺼﻴﺘﻲ و ﺳﻼﻣﺖ رواﻧﻲ ﺑﺎ ﺳﺮﺧﻮردﮔﻲ زﻧﺎﺷﻮﻳﻲ در زوﺟﻴﻦ. ﭘﮋوﻫﺶ رﻓﺘﺎری ﻫﺎی ﻋﻠﻮم ﺷﻨﺎﺧﺘﻲ. ﺳﺎل ﭼﻬﺎرم،  (1)، پیاپی6، 71-84.

ﮐﯿﺎﻧﯽ ﻧﮋاد، سحر (1390). ﺗﺄﺛﯿﺮ آﻣﻮزش ﺧﻮدﮔﻮﯾﯽ واﻗﻊ ﮔﺮاﯾﺎﻧﻪ ﺑﺮ اﻓﺰاﯾﺶ رﺿﺎﯾﺖ زﻧﺎﺷﻮﯾﯽ زﻧﺎن.  ﭘﮋوﻫﺶ ﻫﺎی روان ﺷﻨﺎﺳﯽ ﺑﺎﻟﯿﻨﯽ و ﻣﺸﺎوره. 1، (1)، 46-31.   

نازک تبار، حسین؛ حسینی درونکلایی، سیده زهرا؛ بابایی، انسیه (1395). تحلیل رابطه سلامت معنوی، نگرش به ارتباط قبل ازدواج و دلزدگی زناشویی زنان متاهل. مطالعات زنان. سال14، 3، 114-93.

نریمانی، محمد؛ پوراسمعلی، اصغر؛ میکائیلی، نیلوفر؛ حاجلو، نادر ( 1394). نقش واسطه ای الگوهای تعاملی زوجین در رابطه بین آسیب پذیری های بادوام و دلزدگی زناشویی زوجین متقاضی طلاق. روانشناسی خانواده. 2،  2،  51-66.

نویدی، فاطمه (1384). بررسی رابطه بین دلزدگی زناشویی و ابعاد جو سازمانی و مقایسه آن در زنان و مردان شاغل در خدمات پرستاری و کارکنان ادارات آموزش و پرورش شهر. پایان نامه کارشناسی ارشد .دانشگاه شهید بهشتی تهران.

نیکوبخت، ندا؛ کریمی، یوسف؛ بهرامی، هادی (1390). ﺑﺮرﺳﻲ دﻟﺰدﮔﻲ زﻧﺎﺷﻮﻳﻲ در زﻧﺎن ﻧﺎﺑﺎرور و ﺑﺎرور ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﻛﻨﻨﺪه ﺑﻪ درﻣﺎﻧﮕﺎه های زﻧﺎن و ﻧﺎﺑﺎروری ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن وﻟﻴﻌﺼﺮ ﻣﺠﺘﻤﻊ ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎﻧﻲ  اﻣﺎم ﺧﻤﻴﻨﻲ (ره):ﻳﻚ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﻘﻄﻌﻲ. مجله تخصصی اپیدمیولوژی ایران. دوره 7، (1)، 32-37.

ورسی ده، منیر (1390). اثربخشی آموزش شادکامی به شیوه فوردایس بر رضایت زناشویی و عملکرد خانواده. پایانامه کارشناسی ارشد روانشناسی-گرایش خانواده درمانی. دانشکده علوم انسانی، دانشگاه علم و فرهنگ.

هالفورد، کیم  (1384). زوج درمانی کوتاه مدت یاری به زوجین برای کمک به خودشان. ترجمه مصطفی. تبریزی، مژده. کاردانی، و فروغ جعفری). تهران: انتشارات فرا روان.

یاقوتیان، محمود؛ سلیمانیان، علی اکبر؛ بخشی، مریم (1394). اثربخشی غنی سازی ارتباط بر کاهش دلزدگی زناشویی والدین کودکان آسیب دیده بینایی. تعلیم و تربیت استثنایی. شماره 5: 34-29.

Blanchard, VL., Hawkins, AJ., Baldwin, SA., & Fawcett, EB. (2009). Investigating the effects of                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                    marriage and relationship education on couples' communication skills: a meta-analytic study. J  Fam Psychol, 23, 2,203     

 Bradbury, T.N., Fincham, F.D., & Beach, S.R. (2000). Research on the natune and determinats of marital satisfaction: A decade in veview. Journal of marriage and family, 66, 862-879             

Brown, W.L. (2001). Perceived Equtty with the Division of Household and Marital Happiness. Doctoral Dissertation, Faytteville State University.

Calvete,  E. Estevez, A. Landin, C. Mortinez, Y. Cardenoso, O. Villardan, L. & et al. (2005). Self-talk and affective problems in college students:  Valence of thinking and cognitive content specificity. Span J Psychol, 8,1,: 56-67.

Calvete, E., Cardenoso, O. (2002). Self-Talk in Adolescents: Dimensions, States of Mind, and Psychological Maladjustment. Cognitive Therapy and Research, 26,4, 473–485.

Clark, D. M. & McManus, F. (2002). Information processing in social phobia. Biological Psychiatry, 51, 92–100.  

Demaris A, Mahoney A, Pargament KI.(2010). Sanctification of marriage and general religiousness as buffers of the effects of marital inequity. J Fam Issues , 31,10,1255-78.

Furdyna, H. E., Tucker, B. M., & James, A. D. (2008). "Relative Spousal Earnings and Marital Happiness among African American and white Woman". Journal of Marriage and Family, 70 ,2,322-344.

Halford, W.K. Markman, H.J., Stanly, S. & Kline, G. (2003). Bwst practice  in Relationship Education. Journal of Family Therapy, 20, 4, 367-382.

Halford, W. K., Sanders, M. R., & Behrence, B. C. (2001). Can skills training prevent relationship problems in at-risk couples? Fear- year effects of a behavioural relationship education problem. American. Journal of family psychology, 15,4, 750- 768.

Haring, M. Hewitt, P. L. & Flett, G. L. (2003). "Perfectionism, Coping, and Quality of Intimate Relationships". Journal of Marriage and Family,  65,143-158.

Hillis, P. & Argyle, M. (2009). Happiness, introversion-extraversion and happy introverts. Journal of Personality and Individual differences, 30, 595-608.

Hossein Khanzadeh, A. A., & Yeganeh. T. (2013). The effects of life skills training on marital satisfaction. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 84, 769-772.

Hutagalung F. & Ishak Z.( 2012). Sexual Harassment: A Predictor to JobSatisfactionand Work Stress      among Women Employees. ProcediaSocial and Behavioral Sciences, 65,3,723-730.

Jahnson, M.D. Cohan, L.C. Davial, J. Lawrence, E. Rogge, R.D. Karney, B.R. Sullivan, K.T. & Bradbury, T.N. (2005). Problem-solving skills and affective expression as predictors of change in marital satisfaction. Journal of Consulting and Clinical  Psychology, 73,1, 15-27.

Karkhaneh, M. Hashemian, K. Abolmaali, Kh. and Karkhaneh, M. (2014). Studying the Efficacy of communication skills training (based on the TA theory) in reducing marital burnout in Kermanshah. Journal of Applied Science and Agriculture, 9,2, 872-879.

Kayser, K. (1996). The marital disaffection scale: An inventory for assessing motional estrangement in marriage. American Journal of Family Therapy, 24 ,1, 68-80.

Linner, L. (2010). The effects of instructional and motivational self-talk on self-efficacy and performance in golf players. School of Social and Health Sciences, Sport Psychology.

Markman H.J. Renick M.J. Floyd, F.H. Stanley S.M. Clements M. (2002). Prevention marital distress through communication and conflict management training: A 4-5 years follow up. J Consult & Clin Psychol, 61,1, 70-77.

Mirgain S.A. & Cordova J.V. (2007). Emotion skills and marital health: The association between observed and self-reported emotion skills, intimacy, and marital satisfaction. J Soc Clin Psychol, 26,9,983.

 Montesi, JL., Conner, BT., Gordon, EA., Fauber, RL., Kim, KH., & Heimberg, E. (2013). On the Relationship Among Social Anxiety, Intimacy, Sexual Communication, and Sexual Satisfaction in Young Couples. Archives of Sexual Behavior. 42,1, 81–91.

Pokorska, J. Farrell, A. Evanschitzky, H. & Pillai, K. (2013). Relationship fading in business-to-consumer context. In S. Sezgin, E. Karaosmanoglu, & A. B. Elmadag Bas (Eds.), EMAC: 42nd Annual European Marketing Academy conference: Lost in translation. Istanbul: Turkey.

Rafiee Shafigh, M. Abbaszadeh Rougoushouee, R. Tavanaiee Yosefian, S. (2016). The Effectiveness of Positive Inner Self-Talks Training in Increasing the Happiness of Spouses of Veterans. International Academic Journal of  Humanities, 3, 4, 25-32.

Rostami Najafabadi, F. Sedrpoushan, N. & Niknejadi, F. (2013). A social work study on the effect of controlling self-talk on women’s life satisfaction. Management Science Letters ,3, 2437–2442.

Sidhu, R. (2009). Marital Communication Behaviour: The Role of Marital Satisfaction, Depressive Symptoms and Proximal Appraisals of Marital Problem-Solving Ability. A thesis presented to the University of Waterloo in fulfilment of the thesis requirement for the degree of Master of Arts in Psychology Waterloo, Ontario, Canada.

Van Plet, M.A. (2009). Crossover of burnout among health care professionals.  J Marr Fam, 85, 210-30.

Yoo, H. Bartle-Haring, S. Day, R.D. Gangamma, R.(2014) Couple communication, emotional and sexual intimacy, and relationship satisfaction. J Sex Marital Ther, 40, 4, 275-93.