اثربخشی درمان تلفیقی هیجان‌مدار و راه‌حل‌محور بر صمیمیت زناشویی و سازگاری زوجین

فصلنامه روان شناسی تحلیلی شناختی

دوره 12، شماره 46، آذر 1400، صفحه 51-64   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

نرگس صحت¹؛ عبدالله شفیع آبادی^{* 2}؛ اصغر آقایی³

¹دانشجوی دکتری مشاوره، دانشگاه آزاد اسلامی اصفهان (واحد خوراسگان)، اصفهان، ایران

²استاد تمام، گروه مشاوره، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران.

³استاد گروه روان‌شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی اصفهان (واحد خوراسگان)، اصفهان، ایران.

چکیده

هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی درمان تلفیقی هیجان­مدار و
راه­حل‌محور بر صمیمیت زناشویی و سازگاری زوجین انجام گرفت. روش‌: روش پژوهش نیمه‌تجربی، با طرح پیش‌آزمون، پس‌آزمون با گروه گواه و دوره پیگیری سه ماهه بود. جامعه آماری این پژوهش را کلیه­ زوجینی تشکیل دادند که به منظور حل مشکلات زناشویی خود به مرکز مشاوره­ خانواده سالم قم در سال 1396 مراجعه نموده بودند. از بین زوجینی که تمایل به شرکت در پژوهش داشتند 16 زوج به صورت هدفمند انتخاب و به شکل تصادفی در دو گروه آزمایش و گواه جایگزین شدند. گروه آزمایش تحت 10 جلسه درمان تلفیقی هیجان­مدار و راه­حل‌محور طی دو و نیم ماه قرار گرفتند، پرسشنامه‌های مورد استفاده در این پژوهش شامل پرسشنامه‌های تعارض زناشویی (MCQ)؛ صمیمیت زناشویی (MIQ) و سازگاری زناشویی (MAQ) بود. داده‌ها به شیوه تحلیل واریانس با اندازه‌گیری مکرر مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته‌ها: نتایج نشان داد که درمان تلفیقی هیجان­مدار و راه­حل‌محور بر صمیمیت زناشویی و سازگاری زوجین تأثیر معنادار دارد (p<0/001). نتیجه‌گیری: یافته‌های پژوهش حاضر بیانگر آن بودند که درمان تلفیقی هیجان­مدار و راه­حل‌محور با بهره‌گیری از فنونی همانند کنترل هیجانی در روابط صمیمانه، اعتباربخشی به تجارب گوناگون هر دو همسر، شناسایی
پتانسیل­های درمانی و ترغیب خودمختاری، تمرکز بر یافتن راه­حل و شناسایی نیازهای انکار شده می‌تواند به عنوان یک روش کارآمد جهت بهبود صمیمیت زناشویی و سازگاری زوجین مورد استفاده قرار گیرد.

کلیدواژه‌ها

هیجان‌مدار؛ راه‌حل‌محور؛ صمیمیت زناشویی؛ سازگاری زوجین

مراجع

اعتمادی، عذرا. (1384). بررسی و مقایسه اثربخشی رویکرد روانی- آموزشی مبتنی بر شناختی- رفتاری و ارتباط درمانی بر صمیمیت زوجین مراجعه­کننده به مراکز مشاوره در شهر اصفهان، پایان­نامه دکتری دانشکده روان­شناسی و علوم تربیتی دانشگاه تربیت معلم.

اولیازاده، مریم.، رییسی، زهره. (1396). اثربخشی آموزش راه‌حل محور بر تعارضات زناشویی و کیفیت زندگی در زوجین شهر اصفهان، سلامت جامعه، 11(3-4)، 1-10.

آرین‌فر، نیره.، رسولی، رویا. (1398). مقایسة تأثیر زوج درمانی کوتاه مدت راه حل محور با زوج درمانی مبتنی بر پذیرش و تعهد بر فرسودگی زناشویی زوجین، دانش و پژوهش در رونا‌شناسی کاربردی، 20(1)، 47-60.

آقایی، زهراسادات.، حاتمی، حمیدرضا.، درتاج، فریبرز.، اسدزاده، حسن. (1397). مقایسه اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد و درمان راه حل محور بر نظم جویی هیجان زوجین، مجله علوم روانشناختی، 17(68)، 509-514.

بدیهی زراعتی، فرنوش.، موسوی، رقیه. (1395). اثربخشی زوج درمانی هیجان مدار بر تغییر سبک دلبستگی بزرگسالان و صمیمیت جنسی زوجین، فرهنگ مشاوره و روان درمانی، 7(25): 90-71.

خمسه، اکرم.، حسینیان، سیمین. (1386). بررسی تفاوت­های جنسیتی بین ابعاد مختلف صمیمیت در دانشجویان متأهل، نشریه مطالعات اجتماعی- روان­شناختی زنان، 6(1)، 35-52.

داورنیا، رضا.، زهراکار، کیانوش.، معیری، نسیم.، شاکرمی، محمد.(1394). بررسی کارایی زوج درمانی هیجان مدار به شیوه گروهی بر کاهش فرسودگی زناشویی زنان، مجله علوم پزشکی دانشگاه آزاد اسلامی، 25(2): 140-132.

رئیسی، سیدجمال.، محمدی، کوروش.، زارعی، اقبال.، نجارپوریان، سمانه. (1397). اثربخشی زوج درمانی هیجان مدار و رویکرد تصمیم‌گیری مجدد بر تغییر سبک‌های ارتباطی در زنان متاهل، مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی گرگان، 20(1): 70-64.

زراعتی شمس‌آبادی، شادی. (1397). اثربخشی زوج درمانی هیجان مدار بر الگوهای ارتباطی، دلزدگی زناشویی و خودتنظیمی هیجانی زوجین شاغل، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اصفهان(خوراسگان).

زنگنه مطلق، فیروزه.، بنی‌جمالی، شکوه السادات.، احدی، حسن.، حاتمی، حمیدرضا.(1396). اثربخشی زوج درمانی مبتنی بر پذیرش و تعهد و زوج درمانی هیجان‌مدار بر بهبود صمیمیت و کاهش نارسایی هیجانی زوجین، اندیشه و رفتار، 11(24): 58-47.

صاحبی بزاز، لیلا.، سودانی، منصور.، و مهرابی‌زاده  هنرمند، مهناز. (1398). اثربخشی درمان هیجان مدار بر تحمل ناکامی و سازگاری زناشویی زوج‌های مراجعه کننده به مرکز مشاوره شرکت نفت، پیشرفت‌های نوین در علوم رفتاری، 4(34): 83-59.

صائمی، حسین.، بشارت، محمدعلی.، اصغرنژاد فرید، علی‌اصغر. (1397). مقایسه اثربخشی زوج درمانی گاتمن و زوج درمانی هیجان محور بر صمیمیت زناشویی زوجین، روانشناسی خانواده، 5(2)، 39-52.

عباسی، امیر.، محمدی، محمد.، زهراکار، کیانوش.، داورنیا، رضا.، بابایی گرمخانی، محسن. (1396). کارآیی درمان کوتاه مدت راه حل محور بر کاهش افسردگی و افزایش رضایت زناشویی در زنان متاهل، نشریه پرستاری ایران، 30(105)، 34-46.

عمرانی، سیمین.، جمهری، فرهاد.، احدی، حسن. (1397). پیش بینی سازگاری زناشویی بر اساس باورهای فراشناختی با در نظر گرفتن نقش میانجی تعارض های زناشویی، مجله علوم روانشناختی، 17(68)، 501-508.

فتوحی، سکینه.، میکاییلی، نیلوفر.، عطادخت، اکبر.، حاجلو، نادر. (1396). اثربخشی زوج درمانی مبتنی بر فراهیجان بر سازگاری و دلزدگی زناشویی در همسران دارای تعارض، نشریه فرهنگی- تربیتی زنان و خانواده، 12(1)، 45-64.

محمدیاری، انسیه.، حسینیان، سیمین. (1397). فراتحلیل اثربخشی درمان کوتاه مدت راه حل محور بر زوج درمانی (ایران، 1396-1385(، مجله فرهنگی- تربیتی زنان و خانواده، 13(43)، 33-52.

یوسفی، ناصر.، بشلیده، کیومرث.، عیسی‌نژاد، امید.، اعتمادی، عذرا.، شیربیگی، ناصر.(1390). رابطه سبک های عشق‌ورزی و کیفیت ز زناشویی در میان افراد متأهل. دوفصلنامه مشاوره کاربردی دانشگاه چمران اهواز، 1 (1)، 21-36.

Baum, N., Shnit, D. (2005). Self- differentiation and narcissism in divorced parent's co-parental relationships and functioning. Journal of Divoyce & Remarriage, 42, 33- 55.

Bayerman, S., Kleverson, E. (2014). Family therapy and Self Differentiation in women with and without mental disorders .Procedia social and Behavioral Sciences, 2 (11), 223-232.

Brzezowski, K.M. (2012). A solution- focused group ed treatment approach for individuals maladaptiveely. Expressing enger. Ohio: wright state university.

Cirhinlioglu, F.G., Tepe, Y.K., Cirhinlioglu, Z. (2017). Psychological distress, self esteem and emotional dependency of married individuals as predictors of marital adjustment. Procedia Computer Science, 120, 164-171.

Crago, H. (2006). Couple, Family and Group Work: First step in interpersonal intervention. Open University press.

Crago, H. (2006). Couple, Family and Group Work: First step in interpersonal intervention. Open University press.

Cribbet, M.R., Smith, T.W., Uchino, B.N., Baucom, B.R.W., Nealey-Moore, J.B. (2020). Autonomic influences on heart rate during marital conflict: Associations with high frequency heart rate variability and cardiac pre-ejection period. Biological Psychology, 151, 107-112.

Dejong, P., Berg, I.K. (2012). Interviewing for solutions, 4 nd ed. Pacific Grove, CA: Brooks Cole. P. 152.

Goldfarb, M.R., Trudel, G., Boyer, R., Préville, M. (2019). Till depression do us part? Examining the prospective associations between depression and marital adjustment in older adults. European Review of Applied Psychology, 69(2), 41-49.

Li, X., Liu, Q. (2020). Parent–grandparent coparenting relationship, marital conflict and parent–child relationship in Chinese parent–grandparent coparenting families. Children and Youth Services Review, 109, 104-110.

Marguerite, K., Zimmer-Gembeck, M. J., Boislard, M. (2012). Identity, intimacy, status and sex dating goals as correlates of goal-consistent behavior and satisfaction in Australian youth. Journal of Adolescence, 15, 1–14.

Moore, A.K., Rasmussen, R., Sandberg, J., Holt-Lunstad, J., Carrell, D.T., Straseski, J., Peterson, C.M., Johnstone, E.B.(2016). Intensive lifestyle intervention including emotionally-focused couples therapy leads to more pregnancies and weight loss in obese infertile couples. Fertility and Sterility, 106(3): 101-106.

Patrick, S., Sells, J.N., Giordano, F.G. & Tollerud, T.R. (2007). Intimacy, differentiation, and personality variables as predictorsof marital satisfaction.Journal of Familytherapy,15, 359-367.

Wand, T. (2010). Mental health nursing from a solution focused perspective. Int International Journal of mental Health Nursing, 19, 210-219.

Weeks, N., Gerald, R., Fife, B., & Stephan, T. (2009) Rebuilding intimacy following in idently. Psychotherapy in Australia, 15, 207-216.

Wiebe, S.A., Johnson, S.M. (2017). Creating relationships that foster resilience in Emotionally Focused Therapy. Current Opinion in Psychology, 13, 65-69.

Wilson, S.J., Andridge, R., Peng, J, Bailey, B.E., Malarkey, W.B., Kiecolt-Glaser, J.K. (2017). Thoughts after marital conflict and punch biopsy wounds: Age-graded pathways to healing. Psychoneuroendocrinology, 85, 6-13.