اثربخشی درمان شناختی-تحلیلی بر نشانگان اختلال استرس حاد و تجارب تجزیه‏ای در مصدومین حوادث جاده‏ای

فصلنامه تعالی مشاوره و روان درمانی

دوره 10، شماره 39، آذر 1400، صفحه 59-70   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

آزاده رضایتی زاده^{* 1}؛ سحر حیاتلو²؛ شکوه قلی پور³

¹دانشجوی دکترا، گروه روانشناسی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران

²دانشجوی دکترا، گروه روانشناسی، واحد ارومیه، دانشگاه آزاد اسلامی، ارومیه، ایران

³کارشناس ارشد مشاوره خانواده، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

چکیده

هدف: این پژوهش با هدف بررسی اثربخشی درمان شناختی-تحلیلی بر نشانگان اختلال استرس حاد و تجارب تجزیه‎ای مصدومین حوادث جاده‏ای انجام شد.
روش: پژوهش نیمه‏‎آزمایشی با طرح پیش­آزمون، پس­آزمون و گروه گواه بود. تمامی مصدومین حوادث رانندگی مراجعه‏کننده به بخش‏های ارتوپدی و ترومای بیمارستان شهدای هفتم تیر جامعه پژوهش را تشکیل دادند. تعداد 30 بیمار واجد ملاک‏های ورود به پژوهش با روش در دسترس انتخاب و به‏شیوه تصادفی‏سازی در گروه‏های آزمایش و گواه گمارش شدند. گردآوری داده‏ها علاوه بر چک لیست اطلاعات دموگرافیک با مقیاس می‏سی‏سی‏پی (Norris & Reed, 1997) و مقیاس تجارب تجزیه‏ای (Bernstein & Putnam, 1986) انجام شد. گروه مداخله برنامه شناختی-تحلیلی را طی 16 جلسه به‏صورت جلسات هفتگی 1 ساعته دریافت نمودند اما گروه گواه این برنامه را دریافت نکرد. داده­ها با آزمون‏های t (مستقل و زوجی) و تحلیل کوواریانس چندمتغیری تحلیل شدند.
یافته‌ها: برنامه شناختی-تحلیلی بر کاهش نمره اختلال استرس حاد (02/36=F، 64/0=Eta و 05/0>P) و مؤلفه‏های آن (خاطرات رخنه‏کننده، مشکل در ارتباط بین‏فردی، ناتوانی در کنترل عاطفی و احساس افسردگی) در آزمودنی‏های گروه مداخله اثربخش بوده است. بین میانگین نمره تجارب تجزیه‏ای دو گروه نیز در دوره پس‏آزمون تفاوت معنی‏داری بود (12/23=F، 61/0=Eta و 05/0>P).
نتیجه‌گیری: یافته‏های پژوهش حاکی از کارایی این شیوه درمانی نوظهور است. به‏نظر می‏رسد به‏علت تلفیقی بودن درمان و نقش فعال بیمار در آن برای مبتلایان به اختلالات مرتبط با آسیب و عوامل استرس‏زا مناسب‏تر است.

کلیدواژه‌ها

درمان شناختی-تحلیلی؛ استرس حاد؛ تجارب تجزیه‏ای؛ حوادث جاده‏ای

مراجع

Ahmadi F, Goodarzi MA & Kazemi Rezaei SA. (2021). The effectiveness of intensive short term dynamic psychotherapy (ISTDP) in dissociative experiences, object relations and delayed reward discounting in patients with substance use disorders and addiction. Journal of Clinical Psychology; 13(1):65-78. [In Persian]

Altaf R, Shaikh MR, Memon AA, Pirya N & et al. (2021). Medico-legal cases (MLC) presented at a tertiary care center and acute symptoms of post-traumatic stress disorder among the survivors. Pakistan Journal of Neurological Surgery; 25(2):263-270.

Basharpoor S, Amani SH & Narimani M. (2019). The effectiveness of narrative exposure therapy on improving posttraumatic symptoms and interpersonal reactivity in patients with cancer. Archives of Rehabilitation; 20(2):30-241. [In Persian]

Blihar D, Crisafio A, Delgado E, Buryak M & et al. (2021). A Meta-analysis of hippocampal and amygdala volumes in patients diagnosed with dissociative identity disorder. J Trauma Dissociation; 22(3):365-377.

Debashi L, Najafi M & Rahimian-Boogar I. (2018). The Effectiveness of cognitive-analytic therapy on impulsivity and dissociative experiences of borderline personality disordered patients. Journal of Clinical Psychology; 10(2):15-27. [In Persian]

Duran ÉP, Corchs F, Vianna A, Araújo ÁC & et al. (2021). A randomized clinical trial to assess the efficacy of trial-based cognitive therapy compared to prolonged exposure for post-traumatic stress disorder: preliminary findings. CNS spectrums; 26(4):427-434.

Einy S, Narimani M, Atadokht A, Basharpoor S & et al. (2018). Effectiveness of cognitive analytic therapy on ego-strength and object relations of persons with borderline personality disorder. Stud Med Sci; 29(1):1-11. [In Persian]

Hadizadeh MH, NavabineZhad S, Nooranipour R & Farzad V. (2019). The Effectiveness of cognitive-analytic therapy on the self-efficacy and interpersonal problems of women with dependent personality disorder. Journal of Counseling Research; 18(69):208-229. [In Persian]

Hamilton J, Saxon D, Best E, Glover V, Walters SJ, Kerr IB. (2021). A randomized, controlled pilot study of cognitive analytic therapy for stressed pregnant women with underlying anxiety and depression in a routine health service setting. Clinical Psychology & Psychotherapy; 28(2):394-408.

Illingworth BJ, Lewis DJ, Lambarth AT, Stocking K & et al. (2021). A comparison of MDMA-assisted psychotherapy to non-assisted psychotherapy in treatment-resistant PTSD: a systematic review and meta-analysis. Journal of psychopharmacology; 35(5):501-511.

Ishida T, Kuwahara Y, Shibahashi K, Okura Y & et al. (2021). Pre-existing psychiatric disorder is related to lower mortality from road traffic accident: a Japanese nationwide retrospective cohort study. Injury; 52(6):1390-1395.

Jennings AN, Soder HE, Wardle MC, Schmitz JM & et al. (2021). Objective analysis of language use in cognitive-behavioral therapy: associations with symptom change in adults with co-occurring substance use disorders and posttraumatic stress. Cognitive Behavior Therapy; 50(2):89-103.

Kate MA, Jamieson G, Dorahy MJ & Middleton W. (2021). Measuring dissociative symptoms and experiences in an Australian college sample using a short version of the multidimensional inventory of dissociation. Journal of Trauma & Dissociation; 22(3):265- 287.

Kellett S, Bee C, Aadahl V, Headley E & et al. (2021). A Pragmatic patient preference trial of cognitive behavioral versus cognitive analytic guided self-help for anxiety disorders. Behavioral and Cognitive Psychotherapy; 49(1):104-111.

Lee YJ, Lee SJ, Cheong MJ, Lim JH & et al. (2021). An analysis of the prevalence and pattern identification of Korean medicine for acute stress disorder and post-traumatic stress disorder in patients with Traffic Injuries. Journal of Oriental Neuropsychiatry; 32(1):1-11.

Lefebvre C, Fortin C & Guay S. (2021). Quality of life after violent crime: the impact of acute stress disorder, posttraumatic stress disorder, and other consequences. Journal of Traumatic Stress; 34(3):526-537.

Léonard C, Charriau-Perret A, Debaty G, Belle L & et al. (2021). Survivors of avalanche accidents: posttraumatic stress disorder symptoms and quality of life: a multicentre study. Scand J Trauma Resusc Emerg Med; 29(1):1-11.

Marsden L, Longden E, Parry S, Morrison A & et al. (2021). Development and initial evaluation of a measure of positive beliefs about dissociative experiences. Journal of Trauma & Dissociation; 22(3):349-364.

Mitchell JM, Bogenschutz M, Lilienstein A, Harrison C & et al. (2021). MDMA-assisted therapy for severe PTSD: a randomized, double-blind, placebo-controlled phase 3 study. Nature Medicine; 27(6):1025-1033.

Mordeno IG, Gallemit IMJS, Ferolino MAL & Sinday JV. (2021). DSM-5 based ASD models: assessing the latent structural relations with functionality in war-exposed individuals. Psychiatric Quarterly; 92(1):347-362.

Norris FH & Perilla JL. (1996). The revised civilian Mississippi scale for PTSD: reliability, validity, and cross-language stability. J Trauma Stress; 9(2):285-98.

Rahmanian V, Rahmanian N, Zahedi R, Mansoorian E & et al. (2021). Risk factors of mortality following road accident in southern Iran. Trauma Monthly; 26(4):199-205.

Rockett IR, Caine ED, Connery HS & Nolte KB. (2021). Overcoming the limitations of ‘accident ‘as a manner of death for drug overdose mortality: case for a death certificate checkbox. Injury prevention; 27(4):375-378.

Ryle A & Kerr IB. (2004). Introduction to cognitive-analytic therapy: principles and practice. 1 st Edition. New York: The Wiley Press.

SadiPour E. (2020). Research methodology in psychology & education. Tehran: Doran Company. PP:110-13. [In Persian]

Sophiya A. (2021). An application of fuzzy value assignment in a relation in two-wheeler road accident non wearing helmet death details. Turkish Journal of Computer and Mathematics Education (TURCOMAT); 12(9):922-928.

Stirman SW, Gutner CA, Gamarra J, Suvak MK & et al. (2021). A Novel approach to the assessment of fidelity to a cognitive-behavioral therapy for PTSD using clinical worksheets: a proof of concept with cognitive-processing therapy. Behavior therapy; 52(3):656-672.

Taylor PJ, Perry A, Hutton P, Tan R & et al. (2019). Cognitive-analytic therapy for psychosis: a case series. Psychol Psychother; 92(3):359-378.

Wakefield S, Delgadillo J, Kellett S, White S, Hepple J. (2021). The effectiveness of brief cognitive analytic therapy for anxiety and depression: a quasi‐experimental case-control study. British Journal of Clinical Psychology; 60(2):194-211.

Wang Y, Duan Z, Peng K, Li D & et al. (2021). Acute stress disorder among frontline health professionals during the COVID-19 outbreak: a structural equation modeling investigation. Psychosomatic Medicine; 83(4):373-379.