تحمل به خشکی ارقام زراعی نخود ( .Cicer arietinum L)در مرحله گیاهچه و بلوغ

زراعت و اصلاح نباتات

دوره 16، شماره 1، خرداد 1399، صفحه 29-42   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

نویسندگان

عزت کرمی^{* 1}؛ امید کرمی²

¹گروه زراعت و اصلاح نباتات، واحد سنندج، دانشگاه آزاد اسلامی واحد، سننندج، ایران

²دانشجوی سابق کارشناسی ارشد، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد سنندج، سنندج، ایران

چکیده

تنش خشکی از مهمترین عوامل محدودکننده در گسترش و زادآوری گیاهان در نظام‌های کشاورزی و محیط طبیعی می‎باشد، که بهترین راهکار مقابله‎ با آن معرفی ارقام مقاوم و سازگار با تنش می‌باشد. بدین ‎منظور با انجام آزمایشی در سال زراعی 94-93، عکس‎العمل ۵ رقم نخود زراعی شامل ۳ رقم کابلی (آرمان، آزاد و ILC482) و۲ رقم دسی(پیروز و کاکا) به مقاومت به تنش خشکی تحت 5 سطح پتانسیل آب (0 ، 3- ، 6- ، 9- و 12- بار)، با استفاده از پلی‎اتیلن گلیکول 6000 تحت شرایط آزمایشگاهی بصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در 3 تکرار مورد بررسی قرار گرفت. ارقام در شرایط مزرعه، در قالب طرح بلوک‎های کامل تصادفی با 4 تکرار در مرکز تحقیقات کشاورزی کردستان مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج به‎دست آمده نشان داد بین ویژگی‎های اندازه‎گیری شده تحت شرایط آزمایشگاه و مزرعه، روابط معنی‎داری وجود دارد. در میان ارقام مورد بررسی فقط ارقام دسی (پیروز و کاکا) در پتانسیل‎های ( 9-) و (12-) بار جوانه‎زنی مناسبی را نشان دادند. بنابراین از لحاظ تحمل تنش خشکی در مرحله جوانه‌زنی و گیاهچه بر ارقام کابلی برتری معنی‎داری داشتند. در کاهش پتانسیل از صفر به (6-) بار، بیشترین اختلاف در کلیه صفات دیده شد. بیشترین تعداد روز تا گلدهی، روز تا رسیدگی و تعداد دانه در بوته، متعلق به رقم کاکا و بالاترین مقدار عملکرد دانه مربوط به رقم آرمان بود. تجزیه کلاستر با داده‌های آزمایشگاهی و مزرعه‌ای، قرابت ارقام کابلی (خصوصا نزدیکی ارقام آزاد و ILC482) و فاصله ژنتیکی آنها با ارقام دسی را نمایان ساخت.

کلیدواژه‌ها

تنش خشکی؛ پلی&lrm؛ اتیلن گلیکول؛ پتانسیل اسمزی

مراجع