بررسی ردپای آب، آب مجازی و بهره‌وری مصرف آب سه گروه از محصولات پاییزه و بهاره، سبزیجات (گوجه فرنگی و سیب‌زمینی)، صنعتی (چغندرقند) و علوفه‌ای (ذرت علوفه-ای) در شهرستان اصفهان

فصلنامه علمی تخصصی مهندسی آب

دوره 9، شماره 1، خرداد 1400، صفحه 89-102   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

نویسندگان

مجتبی مبارکی^{* 1}؛ مرتضی مبارکی²

¹گروه مهندسی آب، دانشکده آب و خاک، دانشگاه زابل، زابل، ایران

²دانشگاه شهید چمران، اهواز، ایران

چکیده

یکی از راه‌کارهای عملی مدیریت منابع آب، برآورد نیاز آبی گیاه و تعیین مقدار حجم آب مصرفی در مراحل مختلف تولید محصول است. به‌منظور محاسبه میزان حجم آب مصرف شده توسط محصولات کشاورزی در مراحل رشد، از شاخص آب مجازی و ردپای آب استفاده می‌شود. در این تحقیق ابتدا نیاز آبی گیاهان چغندرقند، سیب‌زمینی، ذرت علوفه‌ای و گوجه‌فرنگی محاسبه سپس میانگین حجم آب مصرفی، آب مجازی، ردپای آب و بهره‌وری مصرف آب این محصولات برای دوره آماری 1396- 1389 به‌دست آورده شد. نتایج نشان داد در بین محصولات مورد مطالعه سیب‌زمینی با مقدار 91/2101 مترمکعب بر تن بالاترین ردپای آب و چغندرقند با میزان 68/1094 مترمکعب بر تن کمترین ردپای آب را دارا بودند. بیشترین مقدار آب مجازی مصرف ‌شده مربوط به ذرت علوفه‌ای (39/0 مترمکعب برکیلوگرم) و کمترین مقدار نیز مربوط به گوجه‌فرنگی (19/0 مترمکعب برکیلوگرم) بود. کمترین مقدار بهره‌وری مصرف آب (82/2 کیلوگرم بر مترمکعب در هکتار) نیز متعلق به چغندرقند بود. همچنین در این مطالعه جزء دیگری از ردپای آب به نام ردپای آب سفید مورد بررسی قرار گرفت که بر اساس آن بیشترین مقدار مربوط به سیب زمینی با مقدار (7/2006 متر مکعب بر کیلوگرم) و کمترین مقدار نیز مربوط به چغندرقند با مقدار (83/1003 متر مکعب بر کیلوگرم) بود. بنابراین مطابق نتایج به‌دست آمده می‌توان گفت محصول گوجه‌فرنگی با توجه به پایین بودن مقادیر آب مجازی و بالا بودن بهره‌وری مصرف آب آن نسبت به دیگر محصولات مورد بررسی در منطقه مورد مطالعه برای کشت مناسب‌تر می‌باشد.

کلیدواژه‌ها

آب سبز؛ آب آبی؛ آب خاکستری؛ آب سفید؛ نیاز آبی

مراجع