شناسایی تصحیحات موفق متون ادبیِ تصحیح ‏شده زنان با معیار نظریه دیمیتری لیکاچف

پژوهشنامه نسخه شناسی متون نظم و نثر فارسی

دوره 6، شماره 15، شهریور 1400، صفحه 23-45   

نوع مقاله: علمی-پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/noskheh.2021.686829

نویسندگان

محمدباقر شهرامی^{* 1}؛ رضا سمیع زاده²

¹استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه بین المللی امام خمینی قزوین(نویسنده مسؤول)

²استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه بین المللی امام خمینی قزوین

چکیده

یکی از نظریه‏پردازان برجستة حوزة تصحیح، دیمیتری لیکاچف روس است که در کتاب متن‏شناسی خود و در چند نمونه از مقالاتش، به‏طور مفصل به ارائة دیدگاهش دربارة تصحیح متون خطّی پرداخته است. در این مقاله، با بررسی آثاری که زنان در ایران تصحیح کرده‏اند، بهترین آثار تصحیحی زنان بر مبنای نظریة لیکاچف مشخص می‏‏شود. هدف از این کار فهم بهتر نظریة لیکاچف است؛ درواقع نظریة لیکاچف تنها تئوری تصحیح است که معتقد است با اینکه سبک تصحیح زنان و مردان در کلّیت یکسان است، برخی تفاوت‏های جزئی نیز دارد. نظریة لیکاچف دارای سه مرحلة اصلیِ «تربیت»، «کشف و به‏گزینی» و «ارائه» است. پرسش اصلی پژوهش این است که «باتوجه‏به نظریة لیکاچف، آیا می‏توان نوعی سبک شخصی برای تصحیح زنان قائل شد؟» که پاسخ به آن، مثبت است و این ویژگی را باید در توجه دقیق و ظریف زنان به مسائل پیرامتن جست‏وجو کرد. همچنین مهم‏ترین نتیجه‏گیری این مقاله، شناسایی تصحیح ظفرنامة منظوم از منصوره شریف‏زاده به‏عنوان بهترین تصحیح زنانه است؛ نیز شناسایی این اصل که شاخصة رعایت انسجام ساختاری در پیرامتن، مهم‏ترین امتیاز تصحیحات زنان به شمار می‏رود.
 
 
 

کلیدواژه‌ها

ادبیات؛ تصحیح؛ لیکاچف؛ زنان

مراجع