پراکنش فضایی رضایت از دسترسی به خدمات شهری در شهرهای میان اندام (مطالعه موردی: شهر بومهن)

آمایش محیط

دوره 14، شماره 54، آذر 1400، صفحه 99-122   

نوع مقاله: پژوهشی

نویسندگان

محمدرضا زندمقدم¹؛ حسین الماسی مفیدی^{* 2}؛ پروانه زیویار³

¹( استادیار گروه جغرافیا ، واحد سمنان، دانشگاه آزاد اسلامی، سمنان، ایران)

²(دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری، واحد سمنان، دانشگاه آزاد اسلامی، سمنان، ایران)

³(دانشیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، شهرری، تهران، ایران)

چکیده

به‌طورکلی یکی از مهم‌ترین وظایف مدیریت شهری در هر شهری اعم از شهرهای کوچک و بزرگ، تأمین خدمات شهری مناسب برای شهروندان می‌باشد که در صورت تحقق آن، هم باعث افزایش کیفیت زندگی شهروندان می‌شود و هم باعث ارزیابی مثبت از عملکرد مجموعه مدیریت آن شهر می­شود. اما یک مسئله مهم در بخش تأمین خدمات شهری، نحوه توزیع آن‌ها در سطح شهر می‌باشد که عامل مهمی در جهت جلب رضایت و رفع نیاز شهروندان به‌عنوان هدف اصلی مدیریت شهری می‌باشد. این مقوله در شهرهای متوسط به دلیل دسترسی ناکافی شهروندان به خدمات شهری نمود بیشتری دارد. در همین راستا این تحقیق ابتدا با روش توصیفی - تحلیلی ابتدا میزان رضایت شهروندان شهر بومهن از دسترسی به خدمات شهری را بررسی کرده است و سپس پراکنش فضایی رضایت‌مندی شهروندان از دسترسی به خدمات شهری را موردبررسی قرار می‌دهد. جهت تحلیل اطلاعات گردآوری‌شده از نرم‌افزار SPSS وGis  استفاده‌شده است. نتایج تحقیق نشان داده است که درمجموع میزان رضایت شهروندان شهر بومهن از خدمات شهری موردبررسی کم بوده است و به‌غیراز خدمات آموزشی که میزان رضایت شهروندان در آن مناسب ارزیابی‌شده است بقیه خدمات وضعیت چندان مناسبی نداشته‌اند. از طرفی بررسی پراکنش فضایی رضایتمندی از خدمات شهری در شهر بومهن نشان می‌دهد که در بخش مرکزی میزان رضایت بیشتری نسبت به بخش‌های حاشیه‌ای بخصوص بخش جنوبی و شمالی شهر وجود دارد.

کلیدواژه‌ها

پراکنش فضایی؛ خدمات شهری؛ شهر بومهن

مراجع

 

• احد نژاد، م؛ موسوی، م ؛ محمدی، س؛ ویسیان، م .1395. بررسی و تحلیل عدالت اجتماعی در برخورداری از خدمات شهری (موردمطالعه: دسترسی به خدمات آموزشی مقطع راهنمایی شهر میاندوآب)، مجلّه جغرافیا و توسعه فضای شهری، سال سوم، شماره1، شماره پیاپی4، صص 33-51.
• افروغ، ع. 1377. فضا و نابرابری اجتماعی، تهران، دانشگاه تربیت مدرس.
• امان پور، س؛ ملکی، س؛ پریان، ن.1396. تحلیل فضایی پراکنش جمعیت و توزیع خدمات در مناطق کلان‌شهر اهواز، جغرافیا و آمایش شهری-منطقه‌ای، شماره 22، صص 99-116.
• امین نیری، ب؛ بداقلو، س؛ رفیعیان، م. 1396. تحلیل فضایی خدمات هفت‌گانه شهری بر اساس رویکرد عدالت توزیعی، فصلنامه دانش شهرسازی، دوره 1، شماره 1، صص 55-69.
• تقوایی، ع؛ بمانیان، م؛ پورجعفر، م؛ بهرام­پور، م. 1394. میزان سنجی عدالت فضایی در چارچوب نظریه شهر عدالت محور؛ موردپژوهی: مناطق 22گانه شهرداری تهران، فصلنامه مدیریت شهری، شماره 38، صص 391-423.
• تـوکلی نیـا، ج.1394. تحلیـل نابرابری های توسعه منطقه ای در بخش بهداشت و درمان استان اردبیل. برنامه ریزی منطقه ای، سال 5، شـماره 18، صص 1-14.
• داداشپور، ه و رستمی و ف.1390، بررسی و تحلیل نحوه توزیع خدمات عمومی شهری از دیدگاه فضایی (مطالعه موردی: شهر یاسوج)، مجله جغرافیا و توسعه ناحیه‌ای، 9(16): 171-198.
• داداشپور، ه؛ رستمی، ف؛ علیزاده، ب .1393. بررسی و تحلیل توزیع عادلانه خدمات شهری و الگوی پراکنش فضایی آن‌ها در شهر همدان، فصلنامه مطالعات شهری، شماره 12، صص 5-18.
• رخشانی نسب .ح. کریمی .ط. 1398. سنجش میزان رضایت شهروندان از عملکرد شورای اسلامی شهرها( مطالعه موردی: شهر جیرفت). فصل نامه آمایش محیط ، شماره 47، زمستان 1398.
• زیاری، ک. 1388: برنامه‌ریزی شهرهای جدید. تهران: انتشارات سمت، چاپ دهم.
• زیاری، ک و مهدیان، م. 1391.بررسی و سـنجش عدالت فضایی بهره منـدی از خدمات عمومی شهری در شهر بابلسـر. تحقیقـات کاربردی علوم جغرافیایی، شماره 28، صص 217-241.
• ساروی غفاری، س ، شمس ، م، دیوسالار .ا . 1400 . ساماندهی شهرهای جلگه ای با رویکرد توسعه میان افزا ( مطالعه موردی شهر بهشهر). فصل نامه آمایش محیط، شماره 53، تابستان 1400 .
• ستاوند، ه؛ حاجی­زاده، ف؛ یغفوری، ح. 1397. واکاوی فضایی مناطق شهری شیراز از منظر عدالت اجتماعی با تأکید بر خدمات عمومی، نشریه تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی سال نوزدهم، شماره 52، صص 171-192.
• ســـعیدنیا، ا.1383. کتـــاب ســـبز راهنمـــای شهرداری‌ها. جلد اول، چاپ چهـارم، تهـران، انتشـارات سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور
• سعیدی، ع و احمدی، ر و محمدی، ع. 1387. دانشنامه مدیریت شهری و روستایی. تهران: سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور. موسسه فرهنگی، اطلاع‌رسانی و مطبوعاتی.
• فرهودی، ر؛ حسینی؛ س، حسینی ، س.1392. تحلیلی بر گسترش افقی شهر مشهد در چند دهه اخیر (1335 – 1385) و تأثیر آن بر منابع خاک، نشریه جغرافیا و برنامه‌ریزی، دوره 18(50): 259-280.
• قاسمی سیانی، م؛ حقی، م. 1395. تبیین گستره فقر شهری و شناسایی سکونتگاه‌های غیررسمی از منظر عدالت فضایی مطالعه موردی: نسیم شهر تهران، فصلنامه برنامه‌ریزی منطقه‌ای، سال 6، پیاپی 24، صص 245-256.
• محمدی، چ. محمدی، س. داوری ، ا. 1400. سنجش و تحلیل عدالت فضایی کاربری های خدمات شهری ( مطالعه موردی محلات منطقه دو شهر اردبیل)، فصل نامه آمایش محیط ، شماره 53 ، تابستان 1400.
• مرکز پژوهش‌های مجلس1394. بررسی مفهوم عدالت اجتماعی، دفتر مطالعات بنیادین حکومتی.
• مشکینی، ا؛ ابراهیمی، م. 1397. بررسی وضعیت دسترسی به مراکز خدمات‌رسانی درمانی با رویکرد عدالت فضایی(مطالعه موردی: منطقه 7تهران)، راهبردهای مدیریت در نظام سلامت، سال سوم، شماره 1، صص 5-16.
• ملک شاهی، غ؛ وکیلی، ص. 1396. بررسی توزیع خدمات عمومی بر اساس عدالت اجتماعی (شهر سقز)، نشریه جغرافیا و آمایش شهری – منطقه‌ای، سال 7، شماره 25، صص 147-170.
• ملکی، س؛ترابی، ذ. 1394. بررسی عدالت فضایی در توزیع امکانات و خدمات بهداشتی – درمانی در شهرستان‌های استان خوزستان، فصلنامه جغرافیایی سرزمین، علمی – پژوهشی، سال دوازدهم، شماره 46، صص 1-23.
• یغفوری، ح؛ قاسمی، س و قاسمی، ن .1369.بررسی عدالت فضایی در توزیع خدمات، با تأکید بر مدیریت شهری: مطالعه موردی محلات منطقه 19 تهران)، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، سال سی و دوم، شماره سوم، پیاپی 126، صص 114-129.

 

• C.2014. Regional develops pent in practice. New York.
• H.Rostami. f.Alizadeh.bahram .2016. is inequality in the distribution of urban facilities inequitable? Exploring a method for indetifying spatial inequity in an Iranian city. Cities.52. 159-172
• Feinstein .S 2014. The just city. International Journal of Urban Sciences. 18. pp.1-18
• P. 2012. urban transport. environmental justice and human daily activity patterns.Transport Policy. 20. 114-127.
• R. 2002. Social Accounting project and Accounting Organization and Society privileging Engagement. Imaging new Accounting and pragmatism over critique. Accounting. Organization and Society. 27(7). 687-708.
• J. 2002. Equity in the spatial distribution of municipal services: how to operationalize the concepts and institutionalize a program, The University of Texas at Dallas.
• D. 1996. on planning the Ideology of planning. Planning Theory in the 1980s. 213.
• Jiali .D. An Experimental Research on the Equalization of Basic Public Services in Huizhou City. Open Journal of Social Sciences, http://dx.doi.org/10.4236/jss.2016.44024 2016. 4, 1-173.
• I. 2006. Evaluating people,s accessibility to bublic parks using Geographic Information systems: A case study in Ames, Iowa, Iowa State University.USA.
• O. Jeong. S. 2007. Assessing the spatial distribution of urban parks using GIS. Landscape and Urban Planning. Vol82. No. 1. pp.32–25.
• C. Ko-W. 2009. Explore the spatial equity of urban public facility allocation based on sustainable development. Real Corp, (http://www.corp.at/).
• J. The use of GIS and Indicators to Monitor Intra-Urban Inequalities: A Case Study in Rosario". Argentina. Habitat International. Vol. 33, No. 1, Pp. 387- 396, 2009.
• E and . M. 1998. Accessing Spatial Equity: An Evaluation of Measures of Accessibility to Public Playground. Environment and Planing A. Vol. 30, No. 1, pp 595-613.
• K. 2005. an accessibility based integrated measure of relative spatial equity in urban public facilities, Cities. Vol.22 No. 6, pp424–435