تبیین الگوی نوسازی بافت فرسوده در انتظام رویکرد شهر سالم (نمونه موردی: محلات فرسوده شهر قائمشهر)

آمایش محیط

دوره 14، شماره 54، آذر 1400، صفحه 195-214   

نوع مقاله: پژوهشی

نویسندگان

تقی تقوی زنجانی^{* 1}؛ لیلا ابراهیمی²

¹(دانشجوی دکتری برنامه ریزی شهری، واحد چالوس، دانشگاه آزاد اسلامی، چالوس مازندران)

²(استادیار گروه برنامه ریزی شهری واحد چالوس، دانشگاه آزاد اسلامی، چالوس مازندران)

چکیده

 
تا به امروز در خصوص نوسازی بافت فرسوده شهـری، نظریه­هـایی در عرصه‎های موضوعی مختلف ارایه شده است. در جامعیت انتظام یافته این آشوب غالباً فرسودگی یکی از مهمترین مسائلی است که بافت­های شهری بدان مبتلا می­شوند و باعث بی‌سامانی، عدم تعادل، عدم تناسب و بی‌قوارگی بافت­های شهری می­شود و مسأله اصلی فقدان یک رویکرد علمی از حیث دستیابی به شهری سالم است. این پژوهش با هدف شناسایی شاخصهای نوسازی بافت فرسوده با تأکید بر رویکرد شهر سالم، به روش پژوهشی مطالعات متون تخصصی شهرسازی، و مطالعات میدانی به منظور تبیین مفهوم و تدوین الگوی نوسازی بافت فرسوده مبتنی بر تحلیل توصیفی تطبیقی شاخص­های شهر سالم صورت پذیرفته­است. محدوده مورد مطالعه پژوهش بافت‎های فرسوده شهر قائمشهر برمبنای شاخص‎های سه گانه فرسودگی کالبدی مصوب شورای عالی معماری و شهرسازی به مساحت 347 هکتار در سال 1386 به تصویب شورای عالی معماری و شهرسازی رسیده است و در سال1395نزدیک به 33000 هزار نفر جمعیت داشته است.
جامعه آماری این پژوهش از طریق فرمول کوکران، 385نفر محاسبه گردید. اطلاعات از طریق پرسشنامه جمع آوری شدند و با استفاده از آزمون کولموگروف اسمیرنف نرمال بودن  داده‎ها مورد بررسی قرار گرفتند و در نهایت با استفاده از نرم افزار SPSS و از طریق آزمونLinear Regression تحلیل گردیدند. نتایج پژوهش نشان دهنده این است که، همبستگی در زیرشاخص کوتاهی سفر و پس از آن کیفیت فیزیکی مناسب شبکه و حوزه خدماتی (شعاع عملکردی) کاربری‎های خدماتی می‎باشد که این امر نشان­دهنده کیفیت بسیار پایین شبکه ارتباطی منتج از نفوذناپذیری در خصوص دسترسی به خدمات در این سکونتگاه‌ها می‎باشد.

کلیدواژه‌ها

نوسازی؛ بافت فرسوده؛ شهر سالم؛ قائمشهر

مراجع

 

1. ابلیقی، ع. 1380. بافت فرسوده، فرصت یا تهدید مدیریت شهری(نمونه موردی؛ بافت فرسوده شهر نهاوند). فصلنامه عمل و پژوهشی آمایش محیط دوره 12، شماره 46، 126-101.
2. توسلی، م.1374. قواعد و معیارهای طراحی فضای شهری. انتشارات دانشگاه تهران، چاپ اول، در 134 صفحه.
3. حاجی­خانی، غ.، صالحی، ا. 1380. شهر سالم، معیارها و شاخصهای شهرسازی. مقاله، مجله شهرداریها، شماره 27، 1380، 14-12.
4. حسینی، س.1387. مشارکت پایدار مردمی در نوسازی و بازسازی بافت‎های فرسوده شهری. مشهد، انتشارات سخن گستر، چاپ اول.
5. داوودپور، ز.، نیک نام، م. 1390. تحلیل ساختار کالبدی بافت‎های فرسوده شهری با رویکرد توسعه پایدار(نمونه موردی: بافت فرسوده شهر آمل). فصلنامه علمی و پژوهشی آمایش محیط دوره 14، شماره 52، 100-83.
6. سعیدی نیا، ا (1374)، اندیشه‎های خام شهرسازی، مجله هنرهای زیبا، شماره1، تهران.
7. عزیزی، م (1379)، سیر تحول سیاستهای مداخله در بافتهای کهن شهری در ایران، مجله هنرهای زیبای دانشگاه تهران.
8. غمامی،م (1371)، بررسی و نقد اجمالی طرحهای جامع شهری، مجله آبادی، شماره7، سال دوم، زمستان.
9. فلامکی، م (1375)، باززنده سازی بناها و شهرهای تاریخی. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
10. کلانتری خلیل آباد، ح.، پوراحمد، ا. 1385. سنجش میزان مشارکت‎های مردمی در نوسازی بافت فرسوده شهری نمونه موردی؛ بافت قدیم کرمانشاه. فصل نامه علمی و پژوهشی آمایش محیط دوره 13، شماره 48، 172-153.
11. کمانرودی، م.1386. تعاریف فرسودگی و نظام مداخله. فصلنامه اندیشه (ایرانشهر) سال دوم شماره نهم و دهم. 74-65.
12. لینچ، ک.1381. تئوری شکل شهر، ترجمه، سید حسین بحرینی. انتشارات دانشگاه تهران، چاپ دوم یا تجدید نظر، 159-155.
13. مشهدی زاده دهاقانی، ن (1374)، تحلیلی از ویژگی‎های برنامه­ریزی شهری در ایران، انتشارات دانشگاه.