فراسوی هژمونی همبستگی و چشم انداز تحول و توسعه حقوق بین الملل محیط زیست

تحقیقات حقوقی بین المللی

مقاله 5، دوره 14، شماره 54، دی 1400، صفحه 75-96   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/alr.2021.1945650.2218

نویسندگان

عباس پورهاشمی¹؛ سبحان طیبی^{* 2}

¹عضو هیات علمی و رئیس موسسه تخصصی حقوق بین‌الملل کانادا. رایانامه: [e-mail]

²استادیار مدعو دانشگاه علم و فرهنگ، تهران، ایران. (نویسنده مسئول). رایانامه: [e-mail]

چکیده

زمینه و هدف: تحولات حقوق بین‌الملل محیط‌زیست منبعث از سیر تطور اصول، مفاهیم، آراء و رویه‌های قضایی بین‌المللی و توسعه چشمگیر عرف و معاهدات بین‌المللی است. اگرچه می‌توان اذعان نمود که این تحول مرهون تلاش‌های اعضای جامعه بین‌المللی در سایه مذاکرات بین‌المللی محیط زیستی است. نظام نافذ بین‌المللی در اثر تثبیت عملکرد و رویارویی دولت‌ها در جریان دیپلماسی از حالت انقباضی، به سویه وضعی و انبساطی تحول پیدا می‌کند. این ترتیب و تداوم ساختاری و همکاری‌های بین‌الدولی در چارچوب حقوق همبستگی اثربخش می‌گردد. هدف از انجام این پژوهش تبیین و بررسی ماهیت روند تکامل حقوق بین‌الملل محیط زیست و ضرورت واکاوی این مهم می‌باشد.
روش: پژوهش حاضر بر اساس مطالعات کتابخانه‌ای و روش توصیفی- تحلیلی به طبع قلم نگارش یافته است.
یافته‌ها و نتایج: این پژوهش در پی آن است تا به این پرسش پاسخ دهد که آیا این توسعه و تحول تا به‌حال توانسته پاسخگویی مناسبی نسبت به مخاطرات بین‌المللی محیط زیستی داشته باشد؟ در این راستا به نظر می‌رسد این فرض محتمل است که با تبیین عناوین توسعه در این مسیر می‌توان اذعان نمود تا حدی این پاسخگویی وجود داشته است. با این توصیف انتظار می‌رود یافته این پژوهش علی‌رغم عدم قطعیت علمی، ما را به این نقطه رهنمون سازد که نیاز امروز حقوق بین‌الملل محیط‌زیست کارآمد‌سازی رژیم‌های بین‌المللی برای تقویت سازوکارهایی برای اجرای آن است.

کلیدواژه‌ها

معاهدات بین‌المللی؛ مشارکت؛ دیپلماسی پیش‌رونده؛ حل‌وفصل اختلافات؛ مسئولیت بین‌المللی

مراجع

- پرنده‌مطلق، اعظم؛ پورهاشمی، عباس؛ شیرازیان، شیرین؛ زارع، علی. (1400). اجرای حقوق بین‌الملل محیط‌زیست در نظام حقوقی ایران: فرصت‌ها و چالش‌ها. مطالعات بین‌المللی، 18(1)، 138-121.

- پورهاشمی، عباس؛ پرنده‌مطلق، اعظم. (1399). بررسی جایگاه و نقش «کنفرانس اعضای معاهدات محیط‏زیستی» در توسعه حقوق بین‌الملل ‏محیط زیست. علوم تکنولوژی محیط زیست، 22(11)، 181-171.

 - طیبی، سبحان. (1399). مروری بر توسعه سازوکارها در پرتو حقوق بین‌الملل محیط زیست. تمدن حقوقی، 3(6)، 76-59.

- طیبی، سبحان؛ نمامیان، پیمان. (1399). نکات انتقادی از عدالت زیست‌محیطی و توسعه پایدار. علوم تکنولوژی محیط زیست، 22(8)،  111-103.

- ماهوتچیان، سروش؛ طیبی، سبحان. (1398). تبیین ابعاد حفاظت از محیط زیست در پرتو توسعه گرایی و همگرایی بین‌المللی. مطالعات بین‌المللی، 16(3)، 112-93.

- مبینی‌فر، محمد؛ فتحی برناجی، مرضیه. (1400). تبیین اصل اطلاع‌رسانی در پرتو آئین رضایت قبلی کنوانسیون روتردام 2003. تمدن حقوقی، 4(9).

- میرزایی، حجت اله؛ طیبی، صفیه. (1399). جستاری در معاهدات بین‌المللی زیست محیطی و تأثیر آن بر آینده زیست محیطی کلان شهر تهران (بررسی آینده نگارانه). تمدن حقوقی، 3(7)، 105-91.

- نادری، شیما؛ افشاری، مریم؛ فرشچی، پروین؛ پورهاشمی، عباس. (1399). روش‌های اجرای اهداف توسعه پایدار در منطقه خلیج‌فارس از منظر حقوق بین‌الملل محیط زیست. مطالعات بین‌المللی، 16(4)، 131-111.

 

- Abbott, K. and Snidal ,D .(2009). The Governance Triangle: Regulatory Standards Institutions and the Shadow of the State,’ in Walter Mattli and Ngaire Woods, eds, The Politics of Global Regulation: Political Authority in Transition.Princeton University Press.

- Bodansky, D. (2006). Does One Need to Be an International Lawyer to be an International Environmental Lawyer? 100 Proc. Am. Soc. Intl. L. 303–307.

- Bodansky, D. (1999).  The Framework Convention/Protocol Approach, WHO Technical Briefing Series, WHO/NCD/TFI/99.1.

- Bodansky, D. (2014). Building Flexibility and Ambition into a 2015 Climate Agreement, Center for Climate and Energy Solutions (2014) at 5.6.

- Birnie, Patricia W. and Boyle, Alan E. (1992). International Law and the Environment, ch.2, Oxford University Press.

  - Birmpili, T. (2018). Montreal Protocol at 30: The Governance Structure, the Evolution, and the Kigali Amendment, 350 Competes Rendus Geoscience 425431- at427.

- Biniaz, S. (2018). Join the Parties: 25+ Ways to Promote Participation in Multilateral Environmental Agreements, Sabin Center for Climate Change Law, Columbia Law School.

- Biniaz , S. (2017). Questions to Ask about the Proposed “Global Pact for the Environment, Sabin Center for Climate Change Law, Columbia Law School.

- Boyle, A.(2007). The Environmental Jurisprudence of the International Tribunal for the Law of the Sea, 22 Intl. J. Marine Coastal L. 369.81.

- Churchill, R. and Ulfstein, G. (2000). Autonomous Institutional Arrangements in Multilateral Environmental Agreements: A Little-Noticed Phenomenon in International Law’ 94 Am. J. Intl. L. 623–659.

- Gehring, Th. (1994). Dynamic International Regimes: Institutions for International Environmental Governance (Frankfurt: Peter Lang GmbH).

- Gehring, T. (1990). International Environmental Regimes: Dynamic Sectorial Legal Systems, 1 YbIEL 35–56.

- Green, J. F. (2014). Rethinking Private Authority: Agents and Entrepreneurs in Global Environmental Governance, Princeton University Press at 79, 91–92 (Figure 3-1).

- Hale, T. (2016). All Hands on Deck: The Paris Agreement and Non state Climate Action, Global Environmental Politics 12–22, at 13–14.

- Koskenniemi, M. (1992) .Breach of Treaty or Non-Compliance: Reflections on the Enforcement of the Montreal Protocol, 3 YbIEL.62-123.

- Kiss, A. and Shelton, D. (1991). International Environmental Law, Ch. III,Transnational Publishers.

- Magraw, D. B. (1990). Legal Treatment of Developing Countries: Differential, Contextual,and Absolute Norms,’ J. Intl. Env. L. Policy 69–99 at 91.

- Pattberg, Ph.(2005). The Institutionalization of Private Governance: How Business and Nonprofit Organizations Agree on Transnational Rules, 589-610.

- Poorhashemi, A., Namamian, P., & Tayebi S. (2015). Environmental Terrorism : Criminalization; Challenges, Norms and Strategies, Journal of Environmental Science and Technology, 17(1).

- Poorhashemi, A. (2020). Emergence of “International Environmental Law”: as a new branch of International Public Law. CIFILE Journal of International Law, 1(2), 33-39.

 DOI: 10.30489/cifj.2020.218985.1013

- Poorhashemi, A. (2021). Future development of international environmental law: opportunities & challenges. In: Revista Ultracontinental de Literatura Jurídica, Ed. Associação de Letras Jurídicas de Montes Claros, Montes Claros, v. 2, n. 2, p. 18-28, maio-ago. 2021.

- Rajamani, L. (2006). Differential Treatment in International Environmental Law Oxford, Oxford University Press.

- Reeve, R. (2004). Policing International Trade in Endangered Species: The CITES Treaty and Compliance, Chatham House.

- Stephens, T. (2009). International Courts and Environmental Protection.Cambridge: Cambridge University Press.

- Sands, Ph and Peel, J.(2018). Principles of International Environmental Law, Cambridge: Cambridge University Press, 4th ed.

- Treves, T. (2009). Non-Compliance Procedures and Mechanisms and the Effectiveness of International Environmental Agreements, The Hague: T.M.C. Asser Press.

- Wiersema, A. (2009). The New International Law-Makers? Conferences of the Parties to Multilateral Environmental Agreements,31 Mich. J. Intl. L. 231.

- WHC, (2019). Operational Guidelines for the Implementation of the World Heritage Convention,WHC.19/01, https://whc.unesco.org/en/guidelines/.