تعداد نشریات | 418 |
تعداد شمارهها | 10,004 |
تعداد مقالات | 83,629 |
تعداد مشاهده مقاله | 78,543,743 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 55,612,073 |
بازتاب اندیشة آفرینش بنی در شاهنامة فردوسی و مثنوی مولوی | ||
ادبیات عرفانی و اسطوره شناختی | ||
مقاله 7، دوره 18، شماره 66، فروردین 1401، صفحه 185-212 اصل مقاله (968.5 K) | ||
نوع مقاله: علمی پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/mmlq.2021.1935395.2823 | ||
نویسندگان | ||
رضا ساریخانی1؛ قدمعلی سرّامی* 2؛ عبدالحسین فرزاد3 | ||
1دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، واحد تهران جنوب، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران | ||
2دانشیار زبان و ادبیات فارسی، واحد زنجان، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران | ||
3دانشیار زبان و ادبیّات فارسی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی | ||
چکیده | ||
از کلیدیترین مباحث در ادب حماسی و عرفانی بهویژه در شاهنامه و مثنوی، جلوههای نوع دوستی انسان است. در این آثار، خاستگاه متفاوت آفرینش و خلقت، تصاویر متفاوتی از انسان و جلوههای نوع دوستیش پدید آورده است که بر ضروری بودن این کاوش صحّه میگذارد. پژوهش حاضر به روش تحلیلی ـ توصیفی میکوشد به بازتاب اندیشة آفرینش بنی در شاهنامه و مثنوی بپردازد. در تصویر آفرینش، بنی از آمیزشِ نیروهای مخفی در یک «بن»، گیتی و انسان پدید میآید. یافتههای پژوهش نشان میدهد که مهر و پیوند، هدف نهایی زندگی انسانهایی است که خود را آفریدهء مهر و آمیزش میدانند. فردوسی و مولوی نیز با چنین مهری در اشعارشان، سعی در آفرینش ایرانی تازه دارند؛ ایرانی که گوهرش «مردمی» و «جهانی» است. این مردمی بودن، به فرد و جامعه، بی آن که شخصیّتشان را بگیرد و یا بزداید، معنا و جان میدهد و مردمی بودن جهانی، تنوّع و هماهنگی همگان را میپسندد و میپرورد. | ||
کلیدواژهها | ||
اسطوره؛ جهان؛ انسان؛ فطرت؛ نوع دوستی | ||
مراجع | ||
آموزگار، ژاله. 1374. تاریخ اساطیر ایران. چ اوّل. تهران: امیر کبیر.
تبریزی،ابن خلف محمّد حسین، (1344)برهان قاطع، به قلم محمّد عباسی، چاپ اوّل، تهران: فریدون علمی.
اوستا. ۱۳۸۵. گزارش و پژوهش جلیل دوستخواه. ج۱، چ 10، تهران: مروارید.
بندهشن. 1395، تصحیح مهرداد بهار، چ5. تهران: توس.
بیدآبادی، سوری. 1381. تکامل در آثار صوفیه. چ اوّل، تهران: ترفند.
تبریزی، ابنخلف. ۱۳۴۴. برهان قاطع، چ1. تهران: فریدون علمی.
توسی، اسدی. ۱۳۵۴. گرشاسپ نامه. چ 2، تهران: طهوری.
جمالی، منوچهر. بی تا، انسان اندازهء حکومت. چ اوّل، انگلیس: لندن.
حافظ، شمسالدّین محمّد. 1371. دیوان حافظ. تصحیح قزوینی و غنی. چ 4، تهران: اساطیر.
رزمجو، حسین. 1368. انسان آرمانی و کامل در ادبیات حماسی و عرفانی فارسی، چ1. تهران: امیرکبیر.
زادسپرم. 1366. گزیدههای زادسپرم. به کوشش محمد تقی راشد محصل. چ3. تهران: موسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
سرامی، قدمعلی. ۱۳۸۵. از هرگز تا همیشه، چ 2، تهران: ترفند.
ــــــــــــــ . ۱۳۹۲. بر ستیغ های حماسه. چ اوّل، تهران: ترفند.
ــــــــــــــ . ۱۳93. از رنگ گل تا رنج خار. چ 6، تهران: علمی و فرهنگی.
صفاری، نسترن. ۱۳۸۳. موجودات اهریمنی در شاهنامه فردوسی، چ اوّل، کرج: جام گل.
عطار، فرید الدین نیشابوری. ۱۳۶۸. دیوان شیخ فرید الدین عطار نیشابوری، چ پنجم، تهران: جاویدان.
فردوسی، ابوالقاسم. ۱۳۷۹. شاهنامه. به کوشش سعید حمیدیان. چ 5. جلدهای 3، 5، 6 و 7، تهران: قطره.
کوورجی، جهانگیر. ۱۳۷۱. پژوهشهایی در شاهنامه. گزارش و ویرایش جلیل دوستخواه. چ1. تهران: زنده رود.
مولوی، جلال الدین محمّد.1395. گزیدة غزلیات شمس. به کوشش شفیعی کدکنی.چ6.تهران: امیر کبیر.
ــــــــــــــــــــــــ . ۱۳۸۰. گزیده فیه ما فیه. تلخیص، مقدمه و شرح محی الدین الهی قمشهای، چ 8. تهران: علمی و فرهنگی.
ــــــــــــــــــــــــ ..1384.کلّیات شمس تبریزی.تصحیح فروزانفر، چ18، تهران: امیرکبیر.
ــــــــــــــــــــــــ . ۱۳91. مثنوی معنوی. تصحیح رینولد نیکلسون، چ7. تهران: امیرکبیر.
نسفی، عزیزالدین. ۱۳62. الانسان الکامل. چ9. تهران: طهوری.
یوسفی، غلامحسین. ۱۳65. برگهایی در آغوش باد (مجموعهای از مقالهها، پژوهشها، نقدها و یادداشتها). چ1. تهران: توس.
ب) مقالات
اسماعیلنیا گنجی، حجتالله و همکاران. 1398. تحلیل ساختاری کمال دیوان و امشاسپندان با نگاهی به آیین مزدیسنا و اسطورههای پیشاآریایی. فصلنامة ادبیات عرفانی و اسطورهشناختی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران جنوب. ش57. صص39ـ13.
رسولی، آرزو. 1392. داستان آفرینش انسان از منظر اسطورهشناسی تطبیقی. مجلة تاریخ ایران. س6.ش15. صص42ـ27.
سرامی، قدمعلی. 1387. داستان سودابه و سیاوش از منظری دیگر. فصلنامه ادبیات عرفانی و اسطورهشناختی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران جنوب. س4. ش13. صص122ـ77.
سیف، عبدالرضا. 1384. بازتاب شاهنامه فردوسی در مثنوی معنوی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی (تهران). س56. ش2. صص58ـ39.
کاویانی، محمّد و سمیّه سادات موسوی. 1389. تحلیل روانشناسی دیدگاه مولوی در موضوع دوستی. مجله علامه. ش26. س10.دصص126ـ97.
کتابی، احمد. 1399. جلوههای انسان دوستی در شاهنامه. روزنامه اطلاعات. چهارشنبه ۲۴اردیبهشتماه. ص6.
English source Barthes, Roland.1974. S/Z. Tr. by Richard, Howard & Richard, Miller. New York: Hill and Wang. Darbandi, A. & Davis, D.. 1984., The conference of the birds. London: Penguin | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 646 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 398 |