تاثیر سرمایه فرهنگی بر عقاید قالبی جنسیتی والدین (مطالعه موردی شهر کرمانشاه)

فصلنامه علمی مطالعات میان فرهنگی

مقاله 3، دوره 15، شماره 44، آذر 1399، صفحه 77-100   

نوع مقاله: علمی_ پژوهشی

نویسندگان

فاطمه نقی زاده¹؛ باقر ساروخانی^{* 2}

¹دانشجوی دکترا جامعه شناسی (گروه های اجتماعی)، واحد تهران مرکزی،دانشگاه آزاد اسلامی ، تهران، ایران

²استاد جامعه شناسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

چکیده

امروزه مسئله سرمایه فرهنگی از سوی متفکران و نظریه‌پردازان بسیاری مطرح‌شده است و شرایط فعلی جهان، گسترش ارتباطات و صنعتی شدن بر اهمیت موضوع افزوده است. از سوی دیگر ضرورت و اهمیت شناخت عقاید قالبی جنسیت و بررسی آنها به دلیل اثرات زیان آور آنها بر کسی پوشیده نیست .از مهم ترین اثرات زیانبار عقاید قالبی جنسیت می توان به این امر اشاره نمود که عقاید قالبی جنسیت موجب تبعیض در میان افراد است.بنابراین در این مقاله تأثیر ابعاد سرمایه‌های فرهنگی بر عقاید قالبی جنسیت والدین موردبررسی قرارگرفته است. رویکرد پژوهش، توصیفی –علی و به روش پیمایشی و به لحاظ زمانی، به‌صورت مقطعی انجام‌یافته است. جامعه آماری والدین 35-70 سال و فرزندان 16- 25 سال شهر کرمانشاه است که بر اساس آن تعداد 385 نفر از والدین و 385 نفر از فرزندان به‌عنوان حجم نمونه تعیین شدند.یافته‌های تحقیق نشان داد بین ابعاد سرمایه فرهنگی(تجسد یافته،عینیت یافته ،نهادینه) والدین با عقاید قالبی جنسیت آنان رابطه قابل‌قبول و معناداری وجود دارد. همچنین بین عقاید قالبی جنسیت والدین و جامعه پذیری جنسیتی فرزندان رابطه معناداری وجود دارد.

کلیدواژه‌ها

سرمایه فرهنگی؛ عقاید قالبی جنسیت؛ جامعه پذیری جنسیت؛ والدین

مراجع

آقاجانبگلو، سوسن و مظلومی، سارا (۱۳۹۳)، نقش خانواده در جامعه‌پذیری جنسیتی فرزندان: مطالعه موردی والدین شهر بوشهر، کنفرانس بین‌المللی علوم رفتاری و مطالعات اجتماعی، تهران.

اسماعیلی، گل آئین (۱۳۹۳)، عوامل اجتماعی مؤثر بر نگرش زنان کٌرد و غیر کٌرد مراجعه‌کننده به خانه‌های بهداشت به نابرابری جنسیتی در مقایسه دو شهر سنندج و تهران، پایان‌نامه کارشناسی ارشد جامعه‌شناسی، دانشگاه تهران مرکز، دانشکده روانشناسی و علوم اجتماعی.

امری، فاطمه (۱۳۸۶)، بررسی نقش خانواده در جامعه‌پذیری جنسیت فرزندان (مطالعه موردی: شهر شیراز). پایان‌نامه کارشناسی ارشد علوم اجتماعی، دانشگاه اصفهان، دانشکده ادبیات و علوم انسانی.

اعظم آزاده، منصوره و دهقان فرد، راضیه (۱۳۸۵)، «خشونت علیه زنان در تهران: نقش جامعه‌پذیری جنسیتی، منابع در دسترس زنان و روابط خانوادگی»، مجله پژوهش زنان، دوره چهارم، شماره 1 و 2، صص ۱۵۹-۱۷۵.

بخارایی، احمد (۱۳۹۴)، «تحلیلی بر عوامل فرهنگی-اجتماعی مؤثر بر نابرابری جنسیتی (مطالعه‌ی زنان متأهل ۲۰ تا ۴۹ ساله شهر اصفهان)»، دوره چهارم، شماره 3، زمستان ۱۳۹۴، صص ۵۹-۸۲.

پور رحیمی، سحر (۱۳۹۵)، بررسی نقش سرمایه فرهنگی بر سبک‌های فرزند پروری: مطالعه موردی شهر رشت، پایان‌نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه گیلان، دانشکده علوم اجتماعی.

پور جبلی، ربابه و هیبتی، رقیه، (۱۳۹۲)، «بررسی عوامل مؤثر بر نگرش جنسیتی در بین مردم شهر زنجان»، مطالعات علوم اجتماعی ایران. سال دهم، ش سی‌وشش، بهار ۱۳۹۲. ص ۲.

تراسبی، دیوید (۱۳۸۲)، اقتصاد و فرهنگ. ترجمه کاظم فرهادی، تهران: نشر نی، چاپ اول

جعفری آذر جار چلو، زهرا (1396)، نقش سرمایه فکری و فرهنگی بر عملکرد سازمانی دبیران تربیت‌بدنی شهر تهران. پایان‌نامه کارشناسی ارشد مدیریت ورزشی. دانشگاه شمال، دانشکده تربیت‌بدنی و علوم ورزشی.

حرفتی سبحانی لیل آبادی، محمد و پیری، موسی (1396)، «تحلیل محتوای کتاب‌های تفکر و سبک زندگی دوره اول متوسطه برحسب میزان توجه به مؤلفه‌های سرمایه فرهنگی»، فصلنامه علمی –پژوهشی مطالعات میان فرهنگی، سال 12، شماره 31، صص 117-142

حیدر خانی، هابیل و حقیقتیان، منصور (1395)، «تحلیل و بررسی رابطه ابعاد سرمایه فرهنگی و هویت ملی جوانان (نمونه موردمطالعه: جوانان 18 تا 29 سال شهر کرمانشاه)»، فصلنامه علمی –پژوهشی علوم اجتماعی، دانشگاه آزاد شوشتر، سال دهم. شماره دوم، پیاپی (۳۳)، تابستان ۱۳۹۵، صص ۱۳۹-۱۶۶

حقیقتیان، منصور (۱۳۹۳)، «سرمایه فرهنگی و بازتولید بین نسلی: تأثیر سرمایه فرهنگی والدین بر موفقیت تحصیلی فرزندان در شهر اصفهان»، فصلنامه علمی-پژوهشی مطالعات میان فرهنگی، سال نهم، شماره ۲۱، صص ۵۳-۷۰.

حسینی، سید حسن و احمدی، سینا (۱۳۹۲)، «بررسی میزان سرمایه فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی خانواده و رابطه آن‌ها با گرایش والدین به تبعیض جنسیتی میان فرزندانشان (مطالعه موردی شهرستان جوانرود)»، جامعه پژوهشی فرهنگی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، سال چهارم، شماره سوم، پاییز ۹۲، صص ۲۵-۵۴

حسینی، آمنه سادات (۱۳۹۱)، بررسی نگرش زنان نسبت به کلیشه‌های جنسیتی و عوامل مؤثر بر آن (موردمطالعه: شهر نیشابور). پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه فردوسی مشهد، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، علوم اجتماعی، گرایش پژوهش.

حجازی، الهه، رضا دوست، زهرا (۱۳۹۱)،«بررسی اثر جنس و طرح‌واره‌های جنسیتی بر الگوهای دوستی، فصلنامه علمی-پژوهشی»، زن و جامعه، سال سوم، شماره ۳.

حسین زاده، علی حسین و ممبنی، ایمان (۱۳۹۰)، «عوامل اجتماعی مؤثر بر باورپذیری کلیشه‌های جنسیتی در دو سپهر عمومی و خصوصی»، جامعه‌شناسی مطالعات جوانان، شماره ۳، ص ۸۴-۶۷.

دشتی، منصوره و حسینی، سید حسین (۱۳۹۴)، «بررسی مقایسه‌ای میزان پذیرش کلیشه‌های جنسیتی و رابطه‌ی آن با میزان دین‌داری (مطالعه زنان و مردان بالای ۲۰ سال در سال ۱۳۹۲)»، مطالعات زنان و خانواده. دوره سوم. پاییز و زمستان ۱۳۹۴. شماره ۳(پیاپی ۶). صص ۱۵۱-۱۸۳

دهقان پور، متین (۱۳۹۴)، تأثیر سرمایه‌های اجتماعی و فرهنگی بر نگرش‌های جنسیتی در بین شهروندان شهر رشت در سال ۱۳۹۲، پایان‌نامه ارشد مطالعات فرهنگی، دانشگاه کاشان، دانشکده علوم انسانی

رسول‌زاده اقدم، صمد و شفاف زمردی، سرمد (۱۳۹۲)، «نقش خانواده در شکل‌گیری عقاید قالبی جنسیتی»، مطالعات علوم اجتماعی ایران، سال دهم، شماره سی و ششم، صص ۱۰۱-۱۲۱

ساروخانی، محمدباقر و شکر بیگی، عالیه (۱۳۹۳)، جامعه‌شناسی ارتباطات در جهان معاصر. تهران: بهمن برنا، چاپ اول

شیری، نرجس و جهانگیری، جهانگیر (۱۳۹۷)، بررسی تأثیر جنسیت گرایی بر جامعه‌پذیری جنسی فرزندان خانواده‌های گسسته و پیوسته، یازدهمین کنفرانس بین‌المللی روانشناسی و علوم اجتماعی، تهران

عسگری ،پیمانه, عزیزآبادی فراهانی، فاطمه, نوابخش ،مهرداد, صالحی امیری، سیدرضا (۱۳۹۷)، «آینده‌پژوهی سرمایه فرهنگی در خانواده ایرانی به روش مدل‌سازی»،آینده پژوهی مدیریت ،دوره بیست و نهم،شماره ۱۱۲،ص ۱۰۳-۱۱۸.

عبدالصمدی، محبوبه (۱۳۹۶)، رابطه بین سرمایه‌های اجتماعی و فرهنگی زنان شهر تهران با نگرش به حقوق شهروندی‌شان. پایان‌نامه دکتری جامعه‌شناسی، دانشگاه تهران مرکز، دانشکده علوم اجتماعی.

عشایری، طاها، عباسی، الهام و پر حیاتی، نرگس (۱۳۹۵)، «تبیین جامعه‌شناختی تصورات قالبی در بین دانشجویان»، فصلنامه مطالعات ملی، سال هفدهم، شماره ۴، (پیاپی ۶۸)، زمستان ۱۳۹۵.

گروسی، سعیده (۱۳۹۵)، جنسیت: جامعه و جامعه‌شناسی، تهران، جامعه شناسان.

مقدم، مریم (۱۳۹۷)، «بررسی عوامل اجتماعی مؤثر بر شکل‌گیری کلیشه‌های جنسیتی»، دو ماهنامه علمی تخصصی پژوهش در هنر و علوم انسانی، سال سوم، شماره پنج (پیاپی ۱۳).

معینیان، نرمینه (۱۳۹۶)، «نگاهی جامعه‌شناختی به نقش تصورات قالبی جنسیتی در تبعیض شغلی علیه زنان و عوامل زمینه‌ای مؤثر بر شکل‌گیری این تصورات قالبی در فرهنگ ایران»، زن و مطالعات خانواده، سال دهم، شماره سی و هفتم، صص،۱۶۳-۱۷۹.

مؤید حکمت، ناهید (۱۳۹۴)، «شناسایی تصورات قالبی جنسیتی در شهر تهران: گسست یا تداوم. پژوهش‌نامه زنان»، پژوهش‌نامه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، سال ششم، شماره اول، بهار ۹۴، صص ۱۵۳-۱۶۹

 

Bertrand, Mariann (2019). The Gender Socialization of Children Growing Up in Nontraditional Families.   AEA Papers and Proceedings , vol. 109, (pp. 115-21)

- Basu, Sharmistha. Zuo, Xiayun, Lou, Chaohua & Lundgren, Rebecka (2017). Learning to Be Gendered: Gender Socialization in Early Adolescence Among Urban Poor in Delhi, India, and Shanghai, China. Journal of  Adolescent   Health ,Volume 61, Issue 4, Supplement, October 2017, Pages S24-S29

Bourdieu, Pieer (1986). The forms of capital. Translated by Richard Nice. Internet2004

Bourdieu, P (1984). Distinction: A social critique of the judgment of taste. Translated by Richard Nice. Cambridge, MA: Harvard University Press.

-Drury, Kate-Mills (2009). Gender Identity and Weil-Being in Early Adolescence: Exploring the Roles of the Peer Group and the Gender Composition of the School Context OPresented in Partial Fulfillment of the Requirements For the Degree of Master of Arts (Psychology) at Concordia University Montreal, Quebec, Canada.

-Hess, V & et al (2000), Emotional expressivity in men and woman stereotypes and selt perceptions, Cognition and Emotion,Vol, 5, No, 14, pp: 609-642.

Hinton, P.R. 2000,Stereotypes, cognition and culture.philadelphia:psychology press.

Harker, R,1990, Education and Cultural Capital. In Harker, R, Mahar, C,&Wilkes, C, (eds), An Introduction to the Work of Pierre Bourdieu: The Practice of Theory, Macmilan Press, London.

Kraaykamp, Gerbert and Koen van, Eijck.(2010), The Intergenerational Reproduction of Cultural Capital: A Threefold Perspective Social Forces Vol. 89, No. 1 (September 2010), pp. 209-231 (23 pages) Published By: Oxford University Press

Lawsona, Katie. M, Crouterb,Ann C.& Susan M. McHaleb (2015).Links between family gender socialization experiences in childhood and gendered occupational attainment in young adulthood. July )2015(, Journal of Vocational Behavior 90:26-35

Leaper Campbell, (2013), Parents Socialization Of Gender In Children.Encyclopedia On Early Childhood Development.Department Of Psychology, University Of California, Santa Cruz,USA

Lamont, M & A,M, Lareau,1988, Cultural Capita;Allution,Gaps and Glissandos in recent Theoretical Developments, Sociological Theory,no,6pp:153-168.

Menniti, A, Demurtas, P, Arima, S, & De Rose, A,2014, Gender

inequality at home when mothers work. The case of Italy, Social Science & Medicine, 59 (4), pp:695-708.

Renzetti,Claire M.& Curran, Daniel,J. (1988).Woman,Men and society:the sociology of Gender,Boston:Allyn and Bacon,407 P.

Sharma, Sagar & Sharma, Monica(2010). Self, Social Identity and Psychological Well-being, National Academy of Psychology (NAOP) IndiaPsychological Studies (June 2010) ,55(2):118–136

Saunders,KendraJ. Kashubeck-West OSusan(2006). The Relations Among Feminist Identity Development,Gender-Role Orientation and Psychological Well-Being in Women, Psychology of Women Quarterly;vol. 30, 2: pp. 199-211

Tesch-Romer, Clemens, Andreas Motel-Klingebiel, Martin J. omasik (2007). Gender Differences in Subjective Well-Being:Comparing Societies with Respect to Gender Equality.85:329–349.

Throsby,D.(1999).Cultural Capital.journal of Cultural Economics,vol.23,p p3-12

Williams,J.E.and D.Best, 1999,”Pancultural gender sterotypes revisited:the five factor model.”sex roles journal.April, pp:1-9.