بررسی لایه‌های ذهنی عدالت فضایی شهری در شهر جدید پرند

جغرافیا و مطالعات محیطی

دوره 11، شماره 42، تیر 1401، صفحه 8-22   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

محمود قلعه نوئی¹؛ مجید شمس^{* 2}؛ عباس ملک حسینی³

¹دانشجوی دکترا، گروه شهرسازی، واحد مرند، دانشگاه آزاد اسلامی، مرند، ایران

²استاد، گروه برنامه ریزی شهری، واحد ملایر، دانشگاه آزاد اسلامی، ملایر، ایران

³دانشیار، گروه برنامه ریزی شهری، واحد ملایر، دانشگاه آزاد اسلامی، ملایر، ایران

چکیده

در چند دهه گذشته، با توجه به تمایل افراد به مهاجرت به شهرهای بزرگ و کلانشهرها با توجه به فرصت‌های اقتصادی مناسب در آن‌ها، شاهد رشد چشم‌گیر جمعیتی در این شهرها بوده‌ایم که این امر خود منجر به ایجاد چالش‌ها و مسائلی شده است. یکی از راه حل‌هایی که متخصصان و فعالان عرصه مدیریت شهری در جهت حل این چالش‌ها مطرح کرده‌اند، برنامه‌ریزی و مکان‌یابی شهرهای جدید در پیرامون این مادرشهرها بوده است. با این وجود، با در نظر گرفتن این امر که شهروندان در این شهرهای جدید، قبل از آن در شهر مبدا از امکانات و تسهیلات مناسبی برخوردار بوده‌اند، می‌توان بیان کرد که در درک آن‌ها از عدالت فضایی در این شهرهای جدید چالش‌هایی به وجود خواهد آمد. در همین راستا، این پژوهش با هدف بررسی خوانش شهروندان از شهرهای جدید برمبنای عدالت فضایی شکل گرفت. برای رسیدن به هدف، پس از تبیین شاخص‌های اثرگذار از عدالت فضایی با توجه به ادبیات پژوهش، پرسشنامه‌ای ساختار یافته طراحی شد و بین شهروندان در پرند توزیع شد. تحلیل داده‌ها به روش آزمون فرید من نشان داد که افرادی که در این شهر زندگی می‌کنند بیش از هرچیز کاربری‌های خدماتی روزانه را به عنوان عامل اثرگذار در خوانش ادراکی عدالت فضایی در شهر جدید پرند در نظر گرفته‌اند. بر همین مبنا، نتیجه گرفته شد که شهروندان در بررسی عدالت فضایی ابتدا پایه‌ترین نیازهای خود را در نظر می‌گیرند.

کلیدواژه‌ها

عدالت فضایی؛ شهر جدید؛ پرند؛ کاربری‌های خدماتی؛ عوامل کالبدی

مراجع

پوراحمد، احمد؛ حاتمی‌نژاد، حسین؛ زیاری، کرامت‌‌لله؛ فرجی سبک‌بار، حسن‌علی؛ وفایی، ابوذر (1393)، بررسی و ارزیابی کاربری اراضی شهری از منظر عدالت اجتماعی، آمایش سرزمین، دوره ششم، شماره 2، ص: 208-179.

حافظ نیا، محمدرضا؛ قادری حجت، مصطفی؛ احمدی پور، زهرا؛ رکن الدین افتخاری، عبدالرضا؛ گوهری، محمد (1393)، طراحی الگوی سنجش عدالت فضایی (مطالعه موردی:ایران)، برنامه ریزی و آمایش فضا، دوره نوزدهم، شماره 1،صص52-34

حافظ‌نیا، محمّدرضا، (1388)، مقدمه‌ای بر روش پژوهش در علوم انسانی. تهران: نشر سمت.

حبیب پورگتابی،کرم؛ صفری شالی، رضا (1394)، راهنمای جامع کاربری SPSS در تحقیقات پیمایشی (تحلیل داده‌های کمی)، تهران، نشر لویه.

داداش پور، هاشم؛ الوندی پور، نینا (1395)، عدالت فضایی در مقیاس شهری در ایران، فرامطالعه چارچوب نظری مقاله های علمی موجود، نشریه هنرهای زیبا، دوره 21، شماره 3، صص 80-67.

رستمی، فرامرز؛ داداش‌پور، هاشم (1389)، بررسی و تحلیل نحوه‌ی توزیع خدمات عمومی شهری از منظر عدالت فضایی مطالعه موردی: شهر یاسوج، رساله کارشناسی ارشد برنامه ریزی شهری و منطقهای، دانشگاه تربیت مدرس

ساسان پور، فرزانه و همکاران(1394)، تحلیل نابرابری فضایی در برخورداری از کاربریهای خدمات شهری (مطالعه موردی: نواحی 22 گانه شهر سنندج)، فصلنامه پژوهش و برنامه ریزی شهری سال ششم زمستان 1394 شماره 23.

علیزاده، آزاده(1392)، بررسی و تحلیل سازمان فضایی شهر یزد از منظر عدالت فضایی، رساله کارشناسی ارشد برنامه ریزی شهری، دانشگاه تربیت مدرس

فرهادی‌خواه، حسن؛ حاتمی‌نژاد، حسین؛ شاهیف عارف ظفری، مسعود (1396)، تحلیل فضایی فقر شهری در سطح محله‌ها (نمونه ‌پژوهشی: شهر مشهد)، اقتصاد شهری، شماره 2، توالی 3، ص: 36-17.

گروسی، سعیده؛ شمس‌الدینی‌مطلق، محمّدحسن (1392)، ادراک عدالت اجتماعی بر حسب میزان دسترسی شهروندان به خدمات شهری (نمونه پژوهشی: شهر کرمان)، مطالعات جامعه‌شناسی شهری، سال سوّم، شماره 9، ص: 66-41.

مهندسان مشاور نقش محیط(1392)، طرح بازنگری و توسعه و عمران شهر جدید پرند، تهران، شورایعالی شهرسازی و معماری ایران.