تبیین برنامه ریزی مشارکتی با رویکرد توسعه پایدار، مطالعه موردی: شهرشاهین شهر

جغرافیا و مطالعات محیطی

دوره 11، شماره 42، تیر 1401، صفحه 58-71   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

مهدی فدائی¹؛ سیدعلی المدرسی^{* 2}؛ امیر گندمکار³؛ ملیحه ذاکریان⁴

¹دانشجوی دکتری تخصصی جغرافیا و برنامه ریزی شهری، گروه جغرافیا، واحد یزد، دانشگاه آزاد اسلامی، یزد، ایران

²دانشیار، گروه جغرافیا، واحد یزد، دانشگاه آزاد اسلامی، یزد، ایران

³دانشیار، گروه جغرافیا، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران

⁴استادیار، گروه جغرافیا، واحد میبد، دانشگاه آزاد اسلامی، میبد، ایران

چکیده

حل مسائل و مشکلات شهر شاهین شهر در زمینه اقتصادی، اجتماعی و محیطی تنها در سایه مشارکت آگاهانه شهروندان در اداره امور شهرها میسر خواهد بود. هدف از پژوهش حاضر تبیین برنامه ریزی مشارکتی با رویکرد توسعه پایدار درشهرشاهین شهر می‌باشد. این پژوهش، از لحاظ هدف از نوع کاربردی و توسعه‌ای و روش انجام آن توصیفی– تحلیلی است. جامعه آماری مورد پژوهش در این تحقیق شامل کلیه شهروندان شهر شاهین شهر با جمعیت 173329 نفر می‌باشد و حجم نمونه بر اساس فرمول کوکران به تعداد 383 نفر انتخاب شدند. ابزار پژوهش شامل پرسشنامه 44 سؤال در هشت متغیر (اوقات فراغت، اعتماد اجتماعی، پرداخت‌های شهری، انتخابات شهری، گرایش به مشارکت در امور شهری، گرایش به مشارکت در امور محله، دیدگاه فردی و احساس بی قدرتی) می‌باشد که روایی آن به شیوه صوری و سازه‌ای مورد تأیید واقع شده و پایایی آن نیز بر اساس آلفای کرونباخ به میزان 86/0 مورد تأیید واقع شده است. داده‌های گردآوری شده براساس نرم افزار spss و آزمون‌های تی تست، کولموگروف-اسمیرنف و فریدمن و تحلیل مسیر معادلات ساختاری و تحلیل عاملی تاییدی در نرم افزار AMOS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. بر این اساس سوال اصلی پژوهش حاضر این است که برنامه ریزی مشارکتی با رویکرد توسعه پایدار در شهر شاهین شهر چگونه می‌باشد؟ نتایج نشان داد که شاخص اوقات فراغت بر برنامه ریزی مشارکتی با رویکرد توسعه پایدار، اعتماد اجتماعی بر برنامه ریزی مشارکتی با رویکرد توسعه پایدار، پرداختی‌ها بر برنامه‌ریزی مشارکتی با رویکرد توسعه پایدار، انتخابات بر برنامه‌ریزی مشارکتی با رویکرد توسعه پایدار، امور محله بر برنامه‌ریزی مشارکتی با رویکرد توسعه پایدار، امور شهری بر برنامه ریزی مشارکتی با رویکرد توسعه پایدار، دیدگاه فردی بر برنامه ریزی مشارکتی با رویکرد توسعه پایدار و احساس بی قدرتی بر برنامه‌ریزی مشارکتی با رویکرد توسعه پایدار اثرگذار بوده است.

کلیدواژه‌ها

برنامه ریزی؛ برنامه ریزی مشارکتی؛ توسعه پایدار؛ شهر شاهین شهر

مراجع

اصغرپور ماسوله، احمدرضا (1386): «راهکارهای افزایش مشارکت اجتماعی شهروندان»، طرح پژوهشی مرکز پژوهش‌های شورای اسلامی شهر مشهد.

امیری، فوژان، الهام افتخاری، زهره آزاد فلاح و ایمان درودی (۱۳۹۵): «فرهنگسازی متقابل مدیران سازمان‌های شهری و نقش مشارکت‌های مردمی در توسعه اجتماعی محله‌های بندرعباس»، اولین کنفرانس ملی معماری اسلامی، میراث شهری و توسعه پایدار، تهران، مؤسسه بین المللی ایرانیان، اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی وگردشگری استان تهران.

بشیرزادگان، فرشاد (1389): «مشارکت شهروندی راهبردی اساسی در مدیریت کلان شهری»، اولین همایش شهروندی و مدیریت محله‌ای حقوق و تکالیف.

حاجی محمد کاظمی، حمیرا (۱۳۹۴): «نقش سرمایه اجتماعی در افزایش مشارکت مردم در برقراری امنیت اجتماعی پایدار با تأکید بر پلیس جامعه محور»، چهارمین کنفرانس بین المللی روانشناسی و علوم اجتماعی، تهران، همایشگران مهر اشراق.

رجب زاده نیارق، میلاد و محمد تقی معصومی (1399): «بررسی موانع مشارکت اجتماعی شهروندان در محیط زیست شهری و ارائه راهکارهای مناسب جهت ارتقاء پایداری محیط زیست، مطالعه موردی: محله حافظ اردبیل»، سومین کنفرانس بین المللی عمران، معماری و مدیریت توسعه شهری در ایران، تهران.

رفیعیان، سجاد (1389): «بررسی عوامل مؤثر بر مشارکت شهروندان در امورشهری و ارائه الگوی مناسب؛ مطالعه موردی: فسا»، دانشگاه سیستان و بلوچستان.

زیاری، کرامت اله، مجدالدین، زندوی، محمد، آقاجانی و محمد مقدم (1388): «بررسی مشارکت شهروندی و نقش آن در مدیریت شهری شهرهای کوچک، نمونه موردی: شهرهای گله دار، ورزنه و هیدج»، مجله جغرافیا و توسعه ناحیه‌ای، شماره 13.

شبانی، امیر حسین و بهزاد سعیدی(۱۳۹۹): «بررسی نقش مشارکت مردمی در مدیریت شهری برای رسیدن به توسعه پایدار در شهر اصفهان»، هفتمین همایش ملی مطالعات و تحقیقات نوین در حوزه علوم جغرافیا، معماری و شهرسازی ایران، تهران، سالن همایش ستاد توان افزایی سازمان‌های مردم نهاد، مرکز مطالعات و تحقیقات علوم و فنون بنیادین در جامعه، مؤسسه آموزش عالی آل طه.

شربتی، اکبر (1397): «میزان مشارکت شهروندان در امور شهری، مطالعه موردی: شهر گنبد»، فصلنامه آمایش محیط، 11(41): 161-184.

عسگری، سحر (1398): «سنجش تأثیر عوامل مشارکت پذیری شهروندان در مدیریت پسماند شهری»،  فصلنامه جغرافیا و روابط انسانی، دوره 2، شماره 3.

عظیمی آملی جلال و سوسن سوداگر (1394): «بررسی نقش مشارکت شهروندان در توسعه پایدار شهر، نمونه موردی: شهر نور»، مطالعات مدیریت شهری، بهار، دوره 7 ، شماره 21 ، صص 45- 35 .

کاظمیان، غلامرضا (1389): «بررسی تأثیر الگوی شورایاری محلات در مشارکت شهروندان با مدیریت شهری»، فصلنامه مدیریت شهری، سال دوم، شماره سوم.

مافی، عزت اله وحمید نامور (1395): «بررسی عوامل مؤثر بر مشارکت اجتماعی شهروندان در توسعه و مدیریت شهری»، دومین کنفرانس ملی علوم مدیریت نوین و برنامه ریزی پایدار ایران، تهران.

محمدی زاده کرمانی نژاد، مجتبی (۱۳۹۴): «مشارکت مردم و نهادهای جامعه مدنی در مسیر توسعه و امنیت جامعه بر پایه اصول پیشگیری از جرم»، سومین کنفرانس ملی جامعه‌شناسی و علوم اجتماعی، تهران، مؤسسه اطلاع رسانی نارکیش.

معصومی، سلمان (1390): «توسعه محله‌ای در راستای پایداری کلانشهر تهران»، اداره کل مطالعات اجتماعی و فرهنگی شهرداری تهران.

مؤمن‌زاده، یداله و مهدی هاشمی (۱۳۹۸): «نگرش شهروندان به سرمایه اجتماعی شهرداری‌ها با تأکید بر شهرداری شاهین شهر»، ششمین کنفرانس ملی پژوهش‌های کاربردی در مهندسی عمران، معماری و مدیریت شهری، تهران، دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی.

نجاتی حسینی، سید محمود (1380): «جامعه مدرن، شهروند و مشارکت»، فصلنامه مدیریت شهری، شماره 5، انتشارات سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌ها.

نصیری هنده خاله، دکتر اسماعیل (1394): «تحلیل عوامل مؤثر بر مشارکت شهروندان در فرایند استراتژی توسعه شهری، بررسی تطبیقی مناطق سه‌گانۀ شهر قزوین»، فصلنامه جغرافیا و آمایش شهری- منطقه‌ای، 5(16)، 161-180.

Baum,H. S. (2020)citizen participation international enclopedia of the social ∞ behavioral sciences,PP1840-1846.

Dossa et al (2011): social participation voting turnout a multiple analysis. American sociological review. Vol 37. June. 317-333

Granovetter, M. (2012). Economic institutions as social constructions: a framework for analysis. Acta sociologica, 35 (1), 3-11.

Hall, I, James midgloy. (2018).Civic culture community and citizen participation in contrasting neighbourhoods, urban studies, vol.38.pp2225-2250.

Hirst, P. (2014). Associative democracy. Cambridge: Polity Press.

Healey, P. (2017). The New Institutionalism and the Transformative Goals of Planning. In N. Verma, Institutions and Planning. Oxford: Elsevier.

Juarez, J. A., & Brown, K. D. (2018). Extracting or empowering? A critique of participatory methods for marginalized populations. Landscape Journal, 27 (2), 190-204.

Lee, R., (2015), Trust within organization,personal review, Vol. 32, No. 5, 21.

Prosper Y (2010) The Cyber Dimension of Citizen Participation on Ghanaweb: An Analysis of Ghana’s 2008 Presidential ampaign, This open access ETD is published by Ohio University and OhioLINK