اثربخشی شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی بر رضایت زناشویی و علایم روانشناختی زنان متاهل

دانش و پژوهش در روان شناسی کاربردی

مقاله 13، دوره 22، شماره 3 - شماره پیاپی 84، آذر 1400، صفحه 152-162   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30486/jsrp.2020.581515.1621

نویسندگان

کامران یزدانبخش¹؛ نرگس محمد نجار²؛ علی احمدیان^{* 3}؛ زهرا قاسملو نسب⁴؛ زیبا ارحمی عیسی لو⁵

¹استادیار گروه روانشناسی عمومی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران.

²کارشناس ارشد روانشناسی عمومی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران غرب، تهران، ایران.

³دانشجوی دکترای روانشناسی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران

⁴کارشناس ارشد روان شناسی تربیتی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد همدان، همدان، ایران

⁵کارشناس ارشد روان شناسی عمومی، دانشکده علوم تربیتی و روان شناسی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران..

چکیده

هدف این پژوهش تعیین تأثیر شناخت درمانی مبتنی بر ذهن­آگاهی بر رضایت­زناشویی و علائم روانشناختی در زنان متأهل بود. طرح پژوهش نیمه‌آزمایشی از نوع پیش­آزمون پس­آزمون با گروه کنترل بود. جامعۀ آماری این پژوهش را زنان متأهل مراجعه‌کننده به کلینیک­­های منطقۀ 2 شهر تهران در سال 1398تشکیل می­دادند که 30 نفر از آن­ها با روش نمونه‌گیری دردسترس انتخاب و در دو گروه 15 نفری (آزمایش و کنترل) جایگزین شدند. ابزار پژوهش شامل پرسشنامۀ فهرست نشانگان روانشناختی (Derogatis, Lipman & Covi, 1973) و رضایت زناشویی (Enrich, 1983) بود. گروه آزمایش، 8 جلسه یک ساعت و نیمه، تحت شناخت‌درمانی مبتنی بر ذهن‌آگاهی قرار گرفتند. پس از اتمام دوره، پس‌آزمون اجرا و برای تحلیل داده­ها از تحلیل کوواریانس چندمتغیری استفاده شد. نتایج تحلیل کوواریانس چندمتعیری نشان داد  شناخت‌درمانی مبتنی بر ذهن‌آگاهی بر کاهش نمرات علائم روانشناختی (جسمانی‌سازی، افسردگی و اضطراب) و افزایش رضایت زناشویی آزمودنی­های گروه آزمایش، مؤثر و معنا­دار است (P≤0/001). بر این اساس می‌توان نتیجه گرفت که شناخت درمانی مبتنی بر ذهن­آگاهی می­تواند بر علائم روانشناختی زنان (جسمانی سازی، افسردگی و اضطراب) و رضایت زناشویی تأثیر مثبتی داشته باشد.

کلیدواژه‌ها

شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی؛ علایم روانشناختی؛ رضایت زناشویی؛ زنان متاهل

مراجع

منابع

Barnhofer, T., Crane, C., Hargus, E., Amarasinghe, M., Winder, R., & Williams, J.M. (2009). Mindfulness-based cognitive therapy as a treatment for chronic depression: A preliminary study. Behaviour Research and Therapy, 47, 366-373.

Biabangard, E., Javadi, F. (2005). Study of Mental Health in Tehran's Adolescents and Youngs. REFAHJ, 4 (14), 130-156 [Persian].

Burpee, L. C., and  Langer, E.J. (2005). Mindfulness and marital satisfaction. Journal of Adult Development 12, (1): 43-51

Crane, R. (2009). Mindfulness-Based Cognitive Therapy. London: Rutledge.

 

Delavar, A. (2019). Research Methods in Psychology and Educational Sciences. Tehran: Virayesh Publications [Persian].

Derogatis, L. R. (1994). SCL-90-R; Symptom checklist -90-R. National Computer System. United Stated of America, 27, 32-45.

Derogatis, L.R., Lipman, R.S., & Covi, L. (1973). SCL–90: an aaoutpatient rating scale. Preliminary report, a Psychopharmacology Bulletin, 9, 13-27.

Derogatis, L.R., Rickels, K., & Rock, A. (1976). The SCL–90 and the a MMPI: a step in validation of a new Self–Report Scale. British a Journal of Psychiatry, 128, 280-289.

Dupre, M. E., & Meadows, S. O. (2007). "Disaggregating the effects of marital trajectories on health". Journal of Family Issues, 28(5), 623–652.

Forouzesh Yekta, F., Yaghubi, H., Mootabi, F., Roshan, R., Gholami Fesharak, M., and et al (2018). The Effectiveness of Mindfulness Based Stress Reduction Program on Distress, Emotion Regulation and Marital Satisfaction in Non-Maritaly Distressed Women. Clinical Psychology Studies, 8(31), 67-90 [Persian].

Gambrel, L. E., & Piercy, F. P. (2015). "Mindfulness based Relationship Education for Couples Expecting their First Child- Part 1: A Randomized Mixed Methods Program Evaluation", Journal of Marital and Family Therapy, 41(1), 5–24.

Gehart, D. R. (2012). "Mindfulness and acceptance in couple and family therapy". New York: Guilford.

Hashempour, M., Saeid Manesh, M., And Gerami, M. H. (2019). Mindfulness-Based Group Therapy on Marital Satisfaction and Decreasing signs of Postpartum Depression in Women with Postpartum Depression Disorders. MEJDS, 9, 93-93 [Persian].

Jahanian, M., and Sepehri Shamloo, Z. (2017). The Effect of Mindfulness on Marital Satisfaction: Emotional Intelligence as a Mediation. Iranian journal of Psychiatric nursing, 5 (3) :1-6.

Jiang, H., Wang, L., Zhang, Q., Liu, D.X., Ding, J., Lei, Z., Lu, Q., & Pan, F. (2015). Family functioning, marital satisfaction and social support in hemodialysis patients and their spouses. Stress Health, 31(2), 166-174.

Kafi, M., Afshar, H., Moghtadaei, K, Ariapooran, S., Daghaghzadeh, H., And Salamat, M. (2014). Effectiveness of Mindfulness-Based Cognitive-Therapy on Psychological Signs Women with Irritable Bowel Syndrome. Koomesh, 15 (2), 255-264 [Persian].

Keye, M., & Pidgeon, A. M. (2013). An Investigation of the Relationship between Resilience, Mindfulness, and Academic Self-Efficacy. Open Journal of Social Science, 1(6), 1-4.

Khaddouma, A., Gordon, K. C., & Strand, E. B. (2017). "Mindful Mates: A Pilot Study of the Relational Effects of Mindfulness-Based Stress Reduction on Participants and Their Partners". Family Process, 56(3), 636-651

Khosravi, E., And Ghorbani, M. (2016). Effectiveness of mindfulness-based stress reduction on perceived stress and blood pressure among the hypertensive women. Feyz, 20 (4), 361-368 [Persian].

Kianifar, H., Kiani, M., Hosseini, S., Jafari, S., Ahanchian, H., And khakshour, A. A. (2016).  Comparison of Life Quality and Psychiatric comorbidity in Healthy Children and Teens and the Ones with Constipation. JNKUMS, 8 (1), 125-134 [Persian].

Kozlowski, A. (2013). "Mindful mating: exploring the connection between mindfulness and relationship satisfaction". Sexual and Relationship Therapy, 28(1–2), 92–104.

Li, T., & Fung, H. H. (2011). The dynamic goal theory of marital satisfaction. Review of General Psychology, 15(3), 246-54.

Mace, C. (2008). Mindfulness and mental health: therapy, theory, and science. America, New York: Routledge Press, pp. 35-36.

Mahdizadeh Azdin, S., Musavi, S.A., Jalali, M., and Kakavand, A. (2018). The Effectiveness of Mindfulness-Based Cognitive Therapy on Social Self-efficacy and Depression. Developmental Psychology: Iranian Psychologists, 14(55), 305-314.

McGill, J., Adler-Baeder, F. & Rodriguez, P. (2016). "Mindfully in Love: A Meta-Analysis of the Association Between Mindfulness and Relationship Satisfaction". Journal of Human Sciences and Extension, 4(1), 132-145.

Michalak, J., Burg, J. M., & Heidenreich, T. (2012). Mindfulness, embodiment, and depression. In S. C. Koch, T. Fuchs, M. Summa, & C. Müller (Eds.), Advances in consciousness research: Vol. 84. Body memory, metaphor and movement (p. 393–413). John Benjamins Publishing Company.

Motataianu, I. R. (2015). The relation between anger and emotional synchronization in children from divorced families. Social and Behavioral Sciences, 203, 158-162.

Mousavi, R., Farzad, V., And Navvabi Nejhad, S. (2010). The Efficacy of Structural Family Therapy in the Treatment of Children’s Anxiety Disorders. CPAP, 1 (40), 1-10 [Persian].

Olson, D. H., Fournier, D. G. & Druckman, J. M. (1983). PREPARE/ENRICH Counselor’s Manual. PREPARE/ENRICH, Inc., P.O. Box 190, Minneapolis, MN 55458.

Piet, j., Wurtzen, H., & Zachariae, R. (2012). The effect of mindfulness-based therapy on symptom of anxiety and depressionin adult cancer patients and survivors: a systematic review and meta-analysis. Journal Consulting and Clinical Psychology, 80(6):1007-20.

Rakel, D., Luke, F., Victor, S. S., & Mary, J. K. (2011). Mindfulness in medicine. EXPLORE March/April, 7(2), 124-6.

Sadock., B.J., Sadock, V.A., & Ruiz, p. (2015). Synopsis of Psychiatry: Behavioral Sciences. Translated by Farzin Rezaee. Tehran: Arhmand Publications [Persian].

Segal, Z.V., Williams, J.M.G., & Teasdale, J.D. (2002). Mindfulness-based cognitive therapy for depression a new approach to preventing relapse. Guilford Press; New York.

Soleymanian, A.A. (1994). Investigating irrational thoughts based on cognitive approach to marital dissatisfaction. Unpublished Masters Thesis Psychology. Faculty of Psychology and Educational Sciences. Tarbiat Moalem University [Persian].

Talayizadeh, F., And Bakhtiyarpour, S. (2016). The relationship between marital satisfaction and sexual satisfaction with couple mental health. Thoughts and Behavior in Clinical Psychology, 11(40), 37-46 [Persian].

Vollestad, J., Sivertsen, B., & Nielsen, G. H. (2011). "Mindfulness-based stress reduction fo rpatients with anxiety disorders: Evaluation in a randomized controlled trial". Behaviour Research and Therapy, 49(4), 281–288.

Wachs, K., & Cordova, J. V. (2007). Mindful Relating: Exploring mindfulness and emotion repertoires in intimate relationships, Journal Marital and Family Therapy, 33(4), 464-481.

Walker, J. (2011). Thoughts of Death and suicide reported by cancer patients who Endorsed the suicidal thoughts Item of the phQ-9 during routine screening for Depression. Psychosomatics, 52(5), 424-427.

Whisman, M.A., & Baucom, D.H. (2012). Intimate relationships and psychopathology. Clinical Child and Family Psychology Review, 15(1), 4-13.

Williams, J.M. (2008). Mindfulness, depression and modes of mind. Cognitive Therapy Research, 32, 721- 33.