تحلیل مفاهیم مرتبط با اثبات عقلی موعودگرایی در تفاسیر قرآنی اهل سنت و تشیع

فصلنامه مطالعات قرآنی

دوره 12، شماره 48، دی 1400، صفحه 73-97   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/qsf.2021.687492

نویسندگان

ماشاءالله بخشی¹؛ سید عادل نادر علی^{* 2}؛ مهریار شبابی³

¹دانشجوی دکترای رشته علوم قرآن و حدیث، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال

²دانشیار گروه الهیات و معارف، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال

³استادیار گروه الهیات و معارف، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال

چکیده

بررسی مفاهیم قرآن کریم بسیار حائز اهمیت است به خصوص هنگامی که با منطق و استدلال و تفسیر قرآن به قرآن همراه باشد. این مقاله با تأکید بر تفاسیر اهل سنت و تشیع، به مواردی مهم مانند موعودگرایی و موعودباوری که با سرنوشت بشریت گره خورده است، می‌پردازد و بیش از 65 آیه در آن‌ها وجود دارد که کاملاً نگاهی مشترک به موعودباوری دارند؛ با بررسی مفاهیم 10 آیه از آیات قرآن کاملاً مشهود است که فارغ از تفسیر و روایت در مورد این آیات با توجه به مفاهیم خود آیه و در کنار آن قرار دادن با مفهوم کلی قرآن کریم می‌توان با استدلال و منطق آنچه مورد ادعای مفسران و تفسیرهای قرآن کریم که بیش‌تر یا روایی هستند یا منبعث از روایات می‌باشند دست یافت و نوعی مفهوم شناسی مستقل را به کار گرفت. مهم‌ترین نتایج این تحقیق بیان می‌دارند که موعود باوری ضرورتی برای زنده بودن حضرت عیسی(ع)، و لزوم وجود موعود برای غلبه دین خداوند بر تمام ادیان و یکی شدن دین تمام مردم، با سبک مفهوم شناسی آیات مربوطه قابل اثبات است.

کلیدواژه‌ها

قرآن کریم؛ اهل سنت؛ تشیع؛ موعود؛ ظهور؛ استدلال

مراجع

قرآن کریم. ترجمه ناصر مکارم شیرازی.

ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی. 1407ق، زاد المسیر، بیروت: دار الکتاب العربی.

انیس، ابراهیم و عبدالحلیم منتصر و عطیه الصوالحی و محمد خلف. 1379ش، المعجم الوسیط، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.

جوادی آملی، عبدالله. 1380ش، تفسیر موضوعی قرآن کریم، قم: اسراء.

حسن زاده آملی، حسن. بی تا، نهج الولایة، قم: انتشارات قیام.

خسرو شاهی، عبدالمحسن عباد. 1382ش، مصلح جهانی و مهدی موعود از دیدگاه اهل سنت، تهران: اطلاعات.

خلخالی، محمد مهدی. بی تا، خورشید پنهان، بی جا: بی نا.

سبحانی، جعفر. 1417ق، الحیاة، قم: مؤسسه امام صادق(ع).

صادقی، محمد. 1408ق، الفرقان فی تفسیر القرآن، تهران: انتشارات فرهنگ اسلامی.

الصنعانی، عبدالرزاق بن همام. 1403ق، المصنف، بیروت: دار الفکر.

فقیه ایمانی، مهدی. 1420ق، اصالة المهدی فی الإسلام، ایران: مؤسسة المعارف الإسلامیة.

هندی، متقی. 1405ق، کنز العمال، بیروت: مؤسسة الرسالة.

 

مقالات

فلاح، ابراهیم و نصرت الله نصیری. «معناشناسی تبشیر در قرآن کریم»، فصلنامه مطالعات قرآنی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد جیرفت، سال نهم، شماره 33، صص 73- 92.