نقش تحریم های اقتصادی بر تأمین مالی ارزی از طریق صادرات فرش دستبافت در حوزهی منافع اقتصاد فردی ( مورد مطالعه : فرش دستبافت سیستان) export of hand-woven carpets in the field of personal economic interests (Case study: Sistan hand-woven carpets)

اقتصاد مالی

دوره 15، شماره 57، دی 1400، صفحه 87-106   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/fed.2021.687921

نویسندگان

سعید عبدالمنافی^{* 1}؛ علی اکبر نقابی²؛ محمد مجد عاملی³؛ سمیه ایزدی⁴؛ راضیه پهلوانی⁵

¹گروه مدیریت بازرگانی، دانشگاه پیام نور ، تهران ، ایران

²گروه مهندسی کامپیوتر، واحد سبزوار، دانشگاه آزاد اسلامی، سبزوار، ایران

³گروه اقتصاد، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران .ایران.

⁴گروه مهندسی کامپیوتر، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران

⁵گروه حسابداری، واحد لامرد، دانشگاه آزاد اسلامی، فارس، ایران.

چکیده

چندی است که از تحریم های اقتصادی به عنوان ابزاری در سیاست خارجی برخی کشورها علیه دیگر کشورها استفاده می شود. ایران از دایره این سیاست خارج نبوده و بیش از یک دهه است که تحت تحریم های شدید اقتصادی قرار دارد. توسعه صنعت فرش دستباف خصوصاً برای ایران که با مشکلاتی از جمله بیکاری فزاینده، دسترسی محدود به منابع ارزی ، اقتصاد نفتی، فرار مالیاتی، تورم بالا و ... روبرو است، از اهمیت بالایی برخوردار است. این مطالعه به تأثیر تحریم های اقتصادی در زمینه منافع اقتصادی فردی و توسعه فرش از دیدگاه بافندگان و دست اندرکاران فرش دستبافت سیستان در ابعاد اقتصادی، اجتماعی - فرهنگی و زیست محیطی صنعت فرش می پردازد.  تحقیق نشان میدهد که تحریم های اقتصادی در زمینه منافع اقتصادی فردی بر ابعاد اقتصادی، اجتماعی-فرهنگی و ابعاد زیست محیطی صنعت فرش از دید تأمین کنندگان صنایع دستی تأثیر می گذارد.
export of hand-woven carpets in the field of personal economic interests (Case study: Sistan hand-woven carpets)
Saeed Abdolmanafi
AliakbarNeghabi
Mohammad Majdameli
Somayeh Izadi
Raziyeh Pahlavani

Economic sanctions have long been used as a tool in the foreign policy of some countries against others. Iran is not outside the scope of this policy and has been under severe economic sanctions for more than a decade. The development of the hand-woven carpet industry is especially important for Iran, which faces problems such as rising unemployment, limited access to foreign exchange resources, oil economy, tax evasion, high inflation, and so on. This study deals with the impact of economic sanctions on personal economic interests and carpet development from the perspective of weavers and those involved in hand-woven carpets in Sistan in the economic, socio-cultural and environmental dimensions of the carpet industry. Research shows that economic sanctions in the field of individual economic interests affect the economic, socio-cultural and environmental dimensions of the carpet industry from the perspective of handicraft suppliers.
 

کلیدواژه‌ها

واژه‌های کلیدی: تحریم های اقتصادی؛ فرش دستبافت؛ منافع اقتصادی فردی؛ توسعه فر. طبقه بندی JEL : D1؛ D13؛ D91؛ F51

اصل مقاله

نقش تحریم های اقتصادی بر تأمین مالی ارزی از طریق صادرات فرش دستبافت در حوزهی منافع اقتصاد فردی  ( مورد مطالعه : فرش دستبافت سیستان)

 
تاریخ دریافت: 10/07/1400    تاریخ پذیرش: 14/09/1400
سعید عبدالمنافی
علی اکبر نقابی
محمد مجدعاملی
سمیه ایزدی
راضیه پهلوانی     

چکیده
چندی است که از تحریم های اقتصادی به عنوان ابزاری در سیاست خارجی برخی کشورها علیه دیگر کشورها استفاده می شود. ایران از دایره این سیاست خارج نبوده و بیش از یک دهه است که تحت تحریم های شدید اقتصادی قرار دارد. توسعه صنعت فرش دستباف خصوصاً برای ایران که با مشکلاتی از جمله بیکاری فزاینده، دسترسی محدود به منابع ارزی ، اقتصاد نفتی، فرار مالیاتی، تورم بالا و ... روبرو است، از اهمیت بالایی برخوردار است. این مطالعه به تأثیر تحریم های اقتصادی در زمینه منافع اقتصادی فردی و توسعه فرش از دیدگاه بافندگان و دست اندرکاران فرش دستبافت سیستان در ابعاد اقتصادی، اجتماعی - فرهنگی و زیست محیطی صنعت فرش می پردازد.  تحقیق نشان میدهد که تحریم های اقتصادی در زمینه منافع اقتصادی فردی بر ابعاد اقتصادی، اجتماعی-فرهنگی و ابعاد زیست محیطی صنعت فرش از دید تأمین کنندگان صنایع دستی تأثیر می گذارد.

واژه‌های کلیدی: تحریم های اقتصادی ، فرش دستبافت ، منافع اقتصادی فردی ، توسعه فر.
طبقه بندی JEL : D1, D13, D91, F51  

1- مقدمه
ایران با توجه به برخورداری از توان و قابلیتهای بالای گردشگری، میتواند سهم ارزندهای در رقابت جهانی برای جذب منافع حاصل از صنعت فرش داشته باشد. اما باید توجه داشت که در برنامهریزی و توسعه این صنعت، از رویکردی استفاده شود که بیشترین اثرات مثبت و اثرات مثبت و کمترین اثرات منفی را به دنبال داشته باشد (ظهیری‌نیا، مصطفی؛ نیکخواه، هدایت‌الله، 1394). 
بحرانهای اقتصادی و مشکلات مالی تأثیر قابل توجهی بر کیفیت زندگی در اغلب کشورها دارد (استیگل ایس. ج . ی). نرخ بالای بیکاری، ناامنی شغلی، فقدان درآمد، جدایی بخش خصوصی و دولتی، و احساس عدم قطعیت درباره آینده به دنبال بحرانهای اقتصادی پیش میآید (اس مرال. ای، 2009). چنین محیط اقتصادی غالبا منجر به تغییرات فاحش در رفتار مشتریان از جمله خریداران فرش میشود (آندریوتیس. کی، واوگان. آر دی، 2003)، که شدیدا تحت تأثیر بحرانهای اقتصادی و مالی است (پاپاتدورو.آ، رُسل.ج، زی‌آو.ه، 2010).
نتایج مطالعات نشان میدهد هر چقدر وضعیت فضای کسب‌و‌کار مطلوب باشد ارزش صادرات و انباشت سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در کشور افزایش خواهد یافت. نکته مهمی که از نتایج مدل برآورد شده حاصل گردیده و انتظارات تئوریک نیز آن را تأیید میکند آن است که با بهبود فضای کسب‌وکار میزان صادرات کشورهای مذکور بیشتر از میزان انباشت سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی تحت تأثیر قرار میگیرد. همچنین، بهبود شاخصهای حکمرانی خوب تأثیر مثبت و معناداری بر جذب سرمایهگذاری خارجی دارد. بالا بودن شاخص آزادی اقتصادی در این منتج به کاهش انباشت سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی میشود.(شاه آبادی و همکاران، 1394).
 این پدیده در سالهای اخیر مورد توجه قرار گرفته است، چنانکه مطالعات زیادی تأثیر بحران‌های اقتصادی بر فرش را بررسی کردهاند. تحریمهای اقتصادی ایران که از سال 1384 تا سالهای اخیر اعمال شده است، شاید مهمترین بحران اقتصادی در دوره پس از انقلاب باشد (غفاری آشتیانی، پیمان؛ مظفری، امین؛ آل مجتبی، زهرا، 1393)، که بیثباتی در صنعت فرش را موجب شده است. مشکل بی ثباتی قیمتها، تورم و چندگانگی موجود در نرخگذاری‌ها، کمبود امکانات مالی برای توسعه و تجهیز تاسیسات موردنیاز، و مشکلاتی از این دست صنعت متنوع و درآمدزای فرش را بیش از پیش در ایران دچار مشکل کرده است. درحالی که درآمد جهانی جهانگردی همه ساله بالغ بر صدها میلیارد دلار است، ایران که از زمره پراستعدادترین کشورها در این زمینه به شمار میرود و جاذبههای فراوان طبیعی، تاریخی و فرهنگی آن زبانزد خاص و عام است، از این سفره گسترده تنها چند صدهزار دلار بهره میجوید (فیروزجائیان، علی اصغر؛ فیروزجائیان، مجتبی؛ هاشمی پطرودی، سید حمید؛ غلامرضازاده، فاطمه، 1392).
 صنعت فرش که اینک به عنوان یکی از زیربخشهای خدمات در اقتصاد کشور به شمار میرود، علاوه بر مشکلات خاص خود با مشکلات بحران اقتصادی حاصل از تحریم مواجه است (آخوندزاده، طاهره، 1392). از این رو، شناخت این مشکلات، میزان تأثیر آنها، و اقدامات انجام شده برای کنترل آن از دیدگاه تامینکنندگان صنعت فرش قابل توجه خواهد بود.
تنها مدلهای مسیر معدودی تأثیر مزایای اقتصادی فردی از فعالیت فرش را بر درک فعالان از تأثیرات اقتصادی، اجتماعی- فرهنگی، و محیطی فرش بررسی کردهاند (جوروسکی. سی، یوسال.امف ویلیامس.دی آر، 1997). برای مثال جورسکی و همکاران (1997) گزارش کردهاند که بهرهوری اقتصادی ادراک شده از فرش تأثیر مثبت بر درک تمام انواع تأثیرات آن دارد. مطالعه حاضر بیشتر استدلال میکند که بویژه در زمان بحران اقتصادی که تهدید ادراک شده از بیکاری و ناامنی شغلی وجود دارد، کار ارزش بالایی دارد و بنابراین انتظار میرود تا تعیین کنندهی نگرش و رفتار افراد باشد (استایلی دیس.آ، ترزیدو.م،2014).
بسیاری از افراد به دلیل وابستگی به محل زندگی خود به دلایلی مانند مالکیت خانه و اشتغال، تمایل دارند به توسعه اقتصادی فرش کمک کنند. افراد دیگری که از توسعه فرش بهره میبرند مانند فعالان این حوزه نیز به شدت وابسته به سلامت اقتصاد محلی هستند. حتی برخی از ساکنان که مستقیما از فرش بهرهمند نیستند وابسته به این منطقه هستند، و ممکن است از توسعه آن حمایت کنند. به عنوان مثال، از دست دادن درآمد و بیکاری معمولا به نشانههای فروپاشی صنعت فرش مربوط میشود و اغلب نمایی از شرایط خراب اقتصادی را به تصویر میکشد. بنابراین، حمایت از توسعهی فرش ضرورتاً تنها توسط نخبگان محلی هدایت نمیشود (استایلی دیس.آ، ترزیدو.م، 2014).  خطیب سمنانی و فتحی(1391) در پژوهش خود، به تاثیرات پایین نگه داشتن سطح قیمتها که سبب کم بودن هزینه های گردشگران و در نتیجه افزایش گردشگری میشود، اشاره کردند. همچنین بر افزایش اشتغال در صنایع دستی که سبب افزایش درآمد افراد میشود و سبب افزایش تعداد گردشگران داخلی میشود، تاکید کردند.

2- چارچوب نظری پژوهش
قالی سیستان
فرش «پازیریک» که قدیمی‌ترین دستباف بشری است که تاکنون کشف گردیده است. پروفسور رودنکو کاشف فرش پازیریک معتقد است: «قالی مذکور کار مردم ماد یا پارس و پارت (خراسان) بزرگ است».توجه به نقشهای مشابه و همزمان این فرش در ستونهای تخت جمشید نیز این نظریه را تأئید می‌نماید. همچنین اخیراً در ناحیه سن‌یانگ چین از مقبره‌ای قدیمی، فرش چند صد ساله‌ای کشف شده که نقش آن شباهت‌هایی به فرش‌های ایران دارد.
نگاه به قالی سیستان مانند نگاه به تاریخ است. قدرت تفکر و تخیل هنرمند قالیباف در هنر آن نمایان است و در میان خانواده ها اهمیت بسزایی دارد. قالی بافی هنر دختران و زنان سیستانی است و بیشتر باتغییر طرح ها و نقش مایه ها از حالت طبیعی به نمادین، هندسی و انتزاعی تولید می شود. طرح های قالی فرش سیستان شامل فتح اللهی ، مددخانی، هراتی، گلدانی یا گنبدی، قندانی (گل قندانی)،‌اساطیری، درختی، قابی، گل پنجه ای، جانمازی و سه ترنج و ... است. 
سکاها به رنگ سرمه‌ای و فیروزه‌ای علاقه شدیدی داشتند. در سیستان امروز هم قالی‌هایی بافته می‌شود که نقشه آن اصیل و ویژه همین منطقه است و زمینه آنها سرمه‌ای است. در قالی پازیریک دومین رنگ غالب بعد از آبی، فیروزه‌ای است.
روی نمونه‌های چند قالی قدیم سیستانی که باقی مانده رنگ زرد نسبتاً ایجی است که یادآور شکوه گندمزاران وسیع و پربار سیستان کهن است که امروزه هم بخشی از آن باقی است. سومین رنگ رایج در قالی پازیریک زرد است. دیگر رنگ مورد علاقه سکاها سرخ است و در قالی سیستانی مثل قالی‌های بسیاری از نواحی دیگر ایران، رایج است.
 قالی اصیل و کهن سیستان دارای نقشه مشخصی نیست و این البته در قالی ایرانی ظاهراً چیز بعیدی است. قالی ایرانی اگرچه نقشه‌های معینی دارد بسیار متنوع است. نقش‌هایی است که صرفاً در متن دیده می‌شود و آنها را هرگز نمی‌توان در حاشیه دید مثل لچک، ترنج و … قالی کهن سیستان برخلاف این است. متن این قالی با همان نقوشی پرشده است که عیناً در حاشیه است.
در فرش پازیریک تفاوتی بین نقشهای متن و حاشیه نیست. گلهای درون متن همه تکرار یک نقش هستند که ممکن است عیناً در حاشیه نیز قرار گیرد. نقشهای حاشیه نیز تکراری هستند و قرار گرفتنشان در متن چندان بعید نیست و اینجاست که می‌توان گفت تنها یادگار اصیل فرش پازیریک را می‌توان در بافته‌های قدیم سیستان یافت.

وضعیت اشتغال در صنعت فرش سیستان
جدول 1 آماری کلی از وزارت صنعت، معدن و تجارت (صمت) و بر اساس داده های سازمان تأمین اجتماعی در سال 98 می باشد که ظاهراً آخرین آمارگیری از وضعیت اشتغال در فرش دستباف استان است.
همانطور که در جدول 1 آمده است، قریب 2261 نفر بافنده ثبت شده در سازمان تأمین اجتماعی وجود دارد. البته بر اساس مصاحبه با رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت سیستان و بلوچستان، در دی ماه سال 98 تعداد بافندگان فرش در این استان 6500 نفر است. 
 نبود سامانه جامع آماری بافندگان از جمله چالش‌های مهم در صنعت فرش دستباف است و همین موجب شده است تا مشکلات فراوان در تولید فرش دستباف وجود داشته باشد. البته بر اساس گفته های، مدیر عامل اتحادیه تعاونی های تولیدکنندگان فرش روستایی و شهری، در سال های اخیر افرادی که در حوزه فرش بیکار شده اند، رشد داشته است. بنا به آماری که مرکز ملی فرش ایران ارائه داده است، در حال حاضر یک میلیون بافنده در کل کشور وجود دارد. یعنی ظرف دو دهه چهار میلیون نفر شغل شان را از دست داده اند. بعد از مواجه شدن با تحریم و مشکلات دیگری مانند سوء مدیریت و همچنین رکودی که بر اروپا حاکم شد، باعث شد نتوانیم با موقعیت و ظرفیت فرش در کشور هماهنگ شویم و با کاهش صادرات روبرو شدیم.

جدول 1- آمار قالیبافان، مجتمع ها ،کارگاه ها،فعالیت های جانبی فرش دستباف
 
آمار قالیبافان،مجتمع ها ،کارگاه ها،فعالیت های جانبی فرش دستباف و بیمه تامین اجتماعی       
مجتمع ها وکارگاه های قالیبافی       
مجتمع متمرکز    3  فقره       
کارگاه قالیبافی           
تولید غیر متمرکز    11 فقره       
طرح ونقشه فرش       
واحد تولید طرح ونقشه    1  فقره       
طراح فرش    29  نفر       
نقاش فرش    10  نفر       
فعالیتهای جانبی و تکمیلی مرتبط با فرش دستباف       
ریسندگی خامه قالی    0  فقره       
رنگرزی خامه قالی    2  فقره       
واحد قالیشویی    10 فقره       
ساخت و عرضه دار و ابزار قالیبافی    2  فقره       
واحد دار کشی    10 فقره       
کارگاه های پرداخت فرش    1 فقره       
مرمت کار و رفوگر فرش     1  نفر       
فروشگاه عرضه مواد اولیه    2  فقره       
بیمه تامین اجتماعی       
تعداد معرفی شدگان    2399  نفر       
تعداد بیمه شدگان    2261  نفر     

اشتغال در صنعت فرش
مطابق  آمار مرکز ملی فرش ایران و سازمان فنی و حرفه ای هر فرش که در طول یکسال در کشور تولید می‌شود بین 7 تا 14 نفر اشتغالزایی ایجاد می‌کند. فرش هر چه بزرگتر باشد برای میزان افراد بیشتری هم اشتغالزایی می‌کند. 3 فرش دستباف با ابعاد 3 متر تا 12 متر حدود 14 نفر اشتغالزایی کرده است . مزیت این شغل آن است که به شکل دایم است نه موقت. چنانچه شغل‌های موقت بیش از 20 شغل را ایجاد می‌کند.

2-1- پیشینه پژوهش
رزاق و همکاران (1399) به ارزیابی و مقایسه اثرپذیری «ابعاد اجتماعی کیفیت زندگی»  بر مبنای مولفه ای اقتصادی و مالی در برنامه های توسعه کشور بر مبنای روش تحلیل محتوا و واحد تحلیل مضمون با بررسی مفاهیم موجود در متن احکام برنامه های توسعه است. در بررسی تمرکز برنامه‌های توسعه بر ابعاد اجتماعی کیفیت زندگی و اثرپذیری آن در برنامه‌های توسعه، ابعاد اجتماعی کیفیت زندگی در قالب متغیرهای «امنیت اقتصادی- اجتماعی»، «همبستگی اجتماعی»، «ادغام اجتماعی»، «توانمندسازی اجتماعی» و «تداوم پذیری اجتماعی» در الگوی پژوهش منظور شده‌اند. یافته‌های انها نشان داد که در شش برنامه توسعه، در برنامه چهارم، بیشترین توجه به ابعاد اجتماعی کیفیت زندگی و در برنامه ششم بُعد مالی در قالب «امنیت اقتصادی- اجتماعی» نسبت به سایر مولفه‌های کیفیت زندگی مهمتر و تعیین کننده تر  بوده است.
عمادزاده و زمانی (1398) تحقیقی با عنوان ارزیابی اثر تحریم های بین المللی بر صادرات فرش دستباف ایران(مطالعه موردی: فرش دستباف اصفهان) انجام دادند. در این تحقیق در راستای کمک به توسعه صادرات و بازاریابی صادراتی فرش دستبافت، ضمن الگوگیری از بازاریابی فرایندی و هماهنگ، پنج عامل: مدیریت، محیط، استراتژی، بخش بندی و آمیخته بازاریابی به عنوان مهمترین عوامل تاثیرگذار بر بازاریابی فرش دستبافت ایران در دو وضعیت موجود و مطلوب مورد بررسی و پیمایش قرار گرفت. نتایج تحقیق حاکی از تایید روابط معنی دار میان عوامل پنجگانه اصلی در تحقیق حاضر بود و فرضیات تحقیق تایید شده اند. نتایج تحقیق نشان می دهد که پنج عامل فوق الذکر مهمترین عوامل موثر می باشند. اولویت تاثیرگذاری این عوامل عبارتند از محیط، آمیخته، بخش بندی، استراتژی و مدیریت بازاریابی صادراتی فرش دستبافت ایران. آسیب شناسی فرش دستبافت نیز حاکی از آن است که بر اساس نظر پاسخگویان، پیرامون 5 متغیر اصلی، تفاوت معنی داری بین وضع مطلوب و موجود وجود دارد که نشان از نارسایی در وضعیت موجود بازاریابی صادراتی فرش دستبافت در ایران می باشد. نتایج تحقیق در بر گیرنده پیشنهادات و راهکارهای اساسی برای برنامه ریزان و سیاستگذاران امر تولید و صادرات فرش دستبافت می باشد.
غفاری و همکاران (1393) پژوهشی با عنوان «تغییر رفتار مصرفکننده در پی تحریمهای اقتصادی» انجام دادند. نتایج پژوهش نشان داد ادراک از قمیت، کیفیت و توانایی تولیدکننده ایرانی بر نگرش نسبت به کالای ایرانی اثر مثبت دارد. کنترل رفتاری ادراک شده، نگرش، هنجار ذهنی، آگاهی و نگرش نسبت به تحریم نیز بر قصد مصرفکننده از محصولات ایرانی تاثیر مثبت دارد. بنابراین میتوان گفت هر چه آگاهی از تحریم بیشتر بوده و فرد نگرش مثبتتری نسبت به تحریم داشته باشد بدین معنی که حاضر به پذیرش تحریم در مقابل دفاع از حقوق خود باشد، تمایل بیشتری برای استفاده از کالای داخلی دارد (غفاری آشتیانی، پیمان؛ مظفری، امین؛ آل مجتبی، زهرا، 1393).
استایلیدیز و ترزیدو (2014) در پژوهشی با عنوان «گردشگری و بحران اقتصادی در یونان» با 317 شهروند یونانی مصاحبه کردند. نتایج نشان داد شهروندان در طول دورهی عدم قطعیت اقتصادی، مشکلات وارد بر گردشگری را به خوبی درک کرده و با برنامهریزیهای فردی به توسعه آن کمک کردهاند. این پژوهش درک درست ساکنان در حمایت از گردشگری در طول دوره بحران اقتصادی را به خوبی نشان میدهد. در ایم مطالعه برنامهریزی برای توسعه گردشگری هم به خوبی مطالعه شده است به طوری که پیشنهاد شده است آگاهسازی برای آشنایی افراد با تاثیرات مثبت گردشگری برای مناطق انجام گیرد (استایلی دیس.آ، ترزیدو.م، 2014).
اگونیو- مارتین و کامپوس- سوریا (2013) پژوهشی با عنوان «بحران اقتصادی و سیاستگذاری گردشگری» انجام دادند. این پژوهش به بررسی ناهمگنی اولویتها و تقاضاها در سیاستگذاری گردشگری در طول بحران اقتصادی میپردازد. نتایج نشان میدهد که در طول شرایط اقتصادی رکود و بیثباتی سیاستگذاری گردشگری تنها بر اهداف گردشگر تمرکز دارد و شدیدا تحت الشعاع شرایط اقلیمی قرار میگیرد و فراهم کردن تسهیلات برای غلبه بر آن را نادیده میگیرد (ایوگِنیو-مارتین. تی ای، کامپوس-سوریا. جی آ، 2014).

تحریمهای اقتصادی
تعریف نظری: تحریم فعالیتی است که به وسیله یک یا چند بازیگر بین‌المللی (مجری تحریم)، علیه یک یا چند کشور دیگر (هدف تحریم)، به منظور مجازات این کشورها، با اهداف محروم ساختن آنها از انجام برخی مبادلات یا وادار ساختن آنها به پذیرش هنجارهایی معین و مهم (از دید مجریان تحریم)، اعمال می‌شود (حیدر. جی آی، 2015). در پژوهش حاضر، تحریمهای اقتصادی در دو بخش مورد  ارزیابی قرار خواهد گرفت: 
تحریمهای اقتصادی در حوزه منطقهای: تحریمهای اقتصادی که به دلیل ایجاد نرخ بالای بیکاری، فقدان درآمد، و کاهش سرمایهگذاریها در بخشهای عمومی و خصوصی سبب تغییر سبک زندگی شده است (استایلی دیس.آ، ترزیدو.م، 2014).
تحریمهای اقتصادی در حوزه منافع فردی: تحریمهای اقتصادی که به دلیل بسته شدن مشاغل مربوط به فرش، بیکار شدن عضو خانواده که فعال در زمینه بافندگی بوده و کاهش درآمد افراد فعال در زمینه صنعت بافت سبب افول استانداردهای زندگی شده است (استایلی دیس.آ، ترزیدو.م، 2014).

2-2- قلمرو و روش پژوهش
پژوهش حاضر به بررسی تأثیر تحریمهای اقتصادی ایران بر صنعت فرش و نقش آن در بازار صنایع فرش دستبافت سیستان میپردازد.
محیط پژوهش مکانی است که تحقیق در آن انجام میشود. پژوهش حاضر در دو بخش تامین‏کنندگان شامل مدیران و کارکنان اداره صنایع دستی استان سیستان و بلوچستان و بافندگان خانگی فرش دستبافت سیستان انجام گرفته است. 
زمان پژوهش دورهای است که تحقیق در طول آن انجام میشود. پژوهش حاضر در شش ماهه دوم سال 1399 انجام گرفته است.
در پیگیری از 3 شرکت های تعاونی فرش دستباف در زاهدان مشخص گردید که متأسفانه تعطیل شده اند. آخرین شرکت، چند ماه پیش با داشتن 50 بافنده فرش دستباف اقدام به خروج از صنعت فرش و تعطیلی تعاونی نموده است.

روش پژوهش
در یک جمع بندی کلی می توان گفت که تحقیقات علمی از دو منظر هدف و ماهیت روش گردآوری دادهها تقسیمبندی میشود. همچنین، تحقیقات علمی بر اساس ماهیت و روش، یک روش یا استراتژی را نشان میدهد که به سادگی قابل تشخیص است و شامل رویههای مشترک خاصی مانند بیان مسئله، جمع آوری اطلاعات و نتیجهگیری هستند (خاکی، غلامرضا، 1390).

روش جمع آوری داده ها
در تحقیق حاضر سوالات تخصصی با استفاده از پرسشنامه استایلدیس و ترزیدو (2014) شامل 9 گویه استفاده شده است. این پرسشنامه ها از نوع استاندارد بوده و نتایج آن ها مورد تأیید قرار گرفته است.

ساختارپژوهش
تحقیق حاضر ازنظر هدف ، کاربردی است و از نظر نحوه گردآوری اطلاعات، از نوع پژوهشهای توصیفی- پیمایشی از نوع علّی می‏باشد. مطالعه توصیفی، آنچه را که هست توصیف و تفسیر میکند و به شرایط یا روابط موجود، عقاید متداول، فرایندهای جاری، آثار مشهود و یا روندهای در حال گسترش توجه دارد. توجه آن در درجه اول به زمان حال است، هر چند غالبا رویدادها و آثار گذشته که به شرایط موجود مربوط میشوند را نیز، مورد بررسی قرار می‎دهد. تحقیق توصیفی با روابط بین متغیرها، آزمون فرضیهها، پروراندن مفاهیم و قوانین کلی، اصول و یا نظریههایی که دارای روائی جهان شمول است، سروکار دارد و انتظارمیرود که اگر متغیر A بطور سیستماتیک با متغیر B مربوط باشد، احتمال پیش بینی پدیدهای امکان پذیر میشود (خاکی، غلامرضا، 1390).

روش تحلیل داده‏ها
تعریف عملیاتی: در پژوهش حاضر، به منظور بررسی تحریم‌های اقتصادی از 6 پرسش در زمینه اقتصاد منطقه (سوالات 3-1) و منافع اقتصادی فردی (سوالات 6-4) پرسشنامه پژوهش استایلدیس و ترزیدو  (2014) استفاده شده است. در حیطه توسعه فرش نیز 3 سوال( سوالات 9-7) طرح گردیده است.
جامعه آماری پژوهش شامل دو بخش است: تامینکنندگان شامل دست اندرکاران کارگاه های صنایع دستی می‌باشد که تعداد گروه اول 78 نفر و گروه دوم 251 نفر ارزیابی شده است. در این تحقیق ابتدا با استفاده از روش کتابخانهای (کتابها، مقالات، پایاننامهها) به بررسی ادبیات و پیشینه تحقیق پرداخته شد و برای جمع‌آوری دادههای مربوط به آزمون فرضیهها از روش میدانی (پرسشنامه و مصاحبه) استفاده شده است. در این تحقیق، محقق از طریق پرسشنامه اطلاعات مناسب را به دست آورد. 
به منظور جمعآوری دادههای مربوط، پس از هماهنگیهای لازم با مسئولین، پرسشنامهها بصورت تصادفی ساده با در نظر گرفتن فاصلهی اطمینان 20 پرسشنامه در میان جامعه اول و 38 پرسشنامه در میان جامعه دوم توزیع شد که پس از جمعآوری با نرخ 2/66 و 3/79 درصد تعداد 13 پرسشنامه برای گروه اول و 30 پرسشنامه برای گروه دوم قابل بررسی بود. سوالات تخصصی با استفاده از پرسشنامه استایلدیس و ترزیدو (2014) شامل 9 گویه استفاده شده است. این پرسشنامهها از نوع استاندارد بوده و نتایج آنها مورد تأیید قرار گرفته است. به منظور سنجش پرسشنامه از طیف 5 بخشی لیکرت استفاده شد که یکی از رایجترین مقیاس‌های اندازه‏گیری به شمار میرود و نحوه امتیازدهی آن بصورت جدول 2 است.

جدول 2- مقیاس 5 گزینهای لیکرت
 
بسیار بد    بد    متوسط    خوب    بسیار خوب       
کاملا مخالفم    مخالفم    نظری ندارم    موافقم    کاملا موافقم       
1    2    3    4    5     
منبع: یافته های پژوهشگر
پیش از اطمینان نهائی به ابزارهای اندازهگیری و بکارگیری آنها در مرحله اصلی جمعآوری دادهها، ضرورت دارد که پژوهشگر از طریق علمی، اطمینان نسبی لازم را نسبت به روا بودن بکارگیری ابزار موردنظر و معتبر بودن آن پیدا کند.

روایی و پایائی پرسشنامه ها
اعتبار پرسشنامه با استفاده از مدل معادلات ساختاری PLS، بصورت روایی همگرا و واگرا مورد بررسی قرار گرفته است. روایی همگرا در واقع به این اصل بر میگردد که شاخصهای هر سازه با یکدیگر همبستگی میانهای داشته باشند. روایی واگرا نیز از طریق مقایسه جذر AVE با همبستگی بین متغیرهای مکنون سنجیده شده و برای هر کدام از سازههای انعکاسی، جذر AVE باید بیشتر از همبستگی آن سازه با سایر سازهها در مدل باشد (داوری، علی؛ رضازاده، آرش، ۱۳۹۲). نتایج این بخش پس از جمعآوری پرسشنامه بطور کامل با استفاده از Smart-PLS محاسبه شد. آلفای کرونباخ معیاری کلاسیک برای سنجش پایایی و ارزیابی پایداری درونی محسوب می شود. پایداری درونی نشان دهنده میزان همبستگی میان یک سازه و شاخص های مربوط به آن است. از دیدگاه کرونباخ  آلفای کرونباخ بالاتر از 7/0 قابل قبول است. با این حال، موس  و همکاران در مورد متغیرهایی با تعداد سوال اندک 6/0 را بعنوان سرحد ضریب آلفا معرفی کردند. نتایج برآورد ضرایب آلفای کرونباخ برای مدل پژوهش در جدول 3 آمده است. همانطور که می توان دید، برای تمام متغیرها دارای پایداری درونی قابل قبول است. 
جدول 3 - ضرایب آلفای کرونباخ برای مدل دوم پژوهش
 
ردیف    متغیر    ضریب آلفای کرونباخ       
2    تحریمها در حوزهی منافع اقتصادی فردی    786/0       
6    توسعه بازار صنایع دستی    658/0     
منبع: یافته های پژوهشگر

یافته ها و بحث
امروزه در بیشتر تحقیقاتی متکی بر اطلاعات جمعآوری شده از موضوع پژوهش، تجزیه و  تحلیل اطلاعات از اصلیترین و مهمترین بخشهای پژوهش به حساب میآید. دادههای خام با استفاده از فنون آماری مورد تجزیه و تحلیل قرار میگیرند و پس از پردازش به شکل اطلاعات در اختیار استفادهکنندگان قرار میگیرند. سپس دادههای گردآوری شده با استفاده از نرم‎افزارهای «SPSS20» و «Smart-PLS 2» تجزیه و تحلیل میشود. این تحقیق شامل 2 فرضیه است. 
توزیع پاسخ دهندگان از نظر جنسیت
تعداد و درصد پاسخ دهندگان از نظر جنسیت بررسی میشود. بر اساس نتایج به دست آمده بیشتر پاسخگویان مرد بودند. بر اساس جدول 4، در بین پاسخ دهندگان 31 نفر (3/73%) مرد و 11 نفر (6/25%) زن بودند. در مجموع، 1 نفر (2/1%) این پرسش را بیپاسخ گذاشتند. علاوه بر این، درصد معتبر فراوانی پاسخ دهندگان از نظر جنسیت در نمودار شکل 1 نشان داده شده است.

جدول4- فراوانی و درصد جنسیت پاسخ دهندگان
 
جنسیت    فراوانی    درصد فراوانی    درصد تجمعی       
مرد    31    3/73    1/74       
زن    11    6/25    9/25       
بیپاسخ    1    2/1           
مجموع کل    43    100    100     
منبع: یافته‌های پژوهشگر

شکل1 - درصد معتبر فراوانی جنسیت پاسخ دهندگان
منبع: یافته‌های پژوهشگر
توزیع پاسخ دهندگان از نظر سن
در این قسمت، تعداد و درصد پاسخ دهندگان از نظر سن بررسی میشود. بر اساس جدول 5، در بین پاسخ دهندگان 5 نفر (2/12%) کمتر از 30 سال، 16 نفر (6/36%) 31 تا 40 سال، 15 نفر (9/34%) 41 تا 50 سال، و 6 نفر (5/14%) بالاتر از 50 سال داشتند. در مجموع، 1 نفر (7/1%) به این پرسش پاسخی ندادند. 

جدول5- فراوانی و درصد سن پاسخ دهندگان
 
سن    فراوانی    درصد فراوانی    درصد تجمعی       
کمتر از 30 سال    5    2/12    4/12       
40-31 سال    16    6/36    3/37       
50-41 سال    15    9/34    5/35       
بالاتر از 50 سال    6    5/14    8/14       
بیپاسخ    1    7/1           
مجموع کل    43    100    100     
منبع: یافته‌های پژوهشگر

علاوه بر این، درصد معتبر فراوانی پاسخ دهندگان از نظر سن در نمودار شکل 2 نشان داده شده است.

شکل2 - درصد معتبر فراوانی سن پاسخ دهندگان
منبع: یافته‌های پژوهشگر

توزیع پاسخ دهندگان از نظر تحصیلات
در این قسمت، تعداد و درصد پاسخ دهندگان از نظر تحصیلات بررسی میشود. بر اساس جدول 6، در بین پاسخ دهندگان 6 نفر (5/14%) دارای مدرک دیپلم و پایینتر، 12 نفر (5/28%) دارای مدرک فوق دیپلم، 19 نفر (1/43%) کارشناسی، و 5 نفر (2/12%) تحصیلات تکمیلی میباشند. در مجموع، 1 نفر (7/1%) به این سوال پاسخ ندادند.

جدول6- فراوانی و درصد تحصیلات پاسخ دهندگان
 
تحصیلات    فراوانی    درصد فراوانی    درصد تجمعی       
دیپلم    6    5/14    5/14       
فوق دیپلم    12    5/28    5/28       
کارشناسی    19    1/43    8/44       
تحصیلات تکمیلی    5    2/12    2/12       
بیپاسخ    1    7/1           
مجموع کل    43    100    100     
منبع: یافته‌های پژوهشگر

علاوه بر این، درصد معتبر فراوانی پاسخ دهندگان از نظر تحصیلات در نمودار شکل 3 نشان داده شده است.

شکل3- درصد معتبر فراوانی تحصیلات پاسخ دهندگان
منبع: یافته‌های پژوهشگر

توزیع پاسخ دهندگان از نظر تجربه شغلی
در این قسمت، تعداد و درصد پاسخ دهندگان از نظر تجربه شغلی بررسی میشود. بر اساس جدول 7، در بین پاسخ‏دهندگان 5 نفر (5/14%) کمتر از 5 سال، 15 نفر (3/34%) بین 5 تا 10 سال، 17 نفر (39%) بین 10 تا 15 سال، و 5 نفر (11%) بیشتر از 15 سال سابقه شغلی داشتند. در مجموع، 1 نفر (2/1%) به این سوال پاسخی ندادند.

جدول7- فراوانی و درصد تجربه شغلی پاسخ دهندگان
 
تجربه شغلی    فراوانی    درصد فراوانی    درصد تجمعی       
کمتر از 5 سال    5    5/14    7/14       
5 تا 10 سال    15    3/34    7/34       
10 تا 15 سال    17    0/39    4/39       
بیشتر از 15 سال    5    0/11    2/11       
بیپاسخ    1    2/1           
مجموع کل    43    100    100     
منبع: یافته‌های پژوهشگر

شکل 4- درصد معتبر فراوانی تحربه شغلی پاسخ دهندگان
منبع: یافته‌های پژوهشگر

جدول 8- محاسبات میانگین و ... متغیرها
 
ردیف    متغیر    میانگین    انحراف معیار    میانه    چولگی    کشیدگی    توصیف    حداقل    حداکثر       
1    تحریمها در حوزهی منافع اقتصادی فردی    288/3    668/0    333/3    215/0-    335/0-    متوسط    67/1    67/4       
2    توسعه بازار صنایع دستی    201/3    886/0    167/3    382/0    883/0-    متوسط    2    5     
منبع: یافته‌های پژوهشگر

توصیف متغیرهای پژوهش
در پژوهش حاضر، تحریمهای اقتصادی در حوزهی منافع اقتصادی فردی و توسعه بازار صنایع دستی به عنوان متغیر برآورد شده است. در جدول9، آمار توصیفی متغیرهای پژوهش ارائه شده است.

جدول 9- آمارههای توصیفی متغیرهای پژوهش
 
فرضیه    مسیر    ضریب مسیر    آماره t    تایید / رد       
H2-1    تحریم اقتصادی در حوزهی منافع فردی ← ابعاد اقتصادی فرش    707/0    490/14    تایید       
H2-2    تحریم اقتصادی در حوزه منافع فردی ← ابعاد اجتماعی- فرهنگی فرش    689/0    720/13    تایید       
H2-3    تحریمهای اقتصادی در حوزهی منافع فردی ← ابعاد محیطی فرش    008/0    059/14    تایید       
H3-1    ابعاد اقتصادی فرش ← توسعه بازار صنایع دستی    597/0    051/8    تایید       
H3-2    ابعاد اجتماعی- فرهنگی فرش ← توسعه بازار صنایع دستی    361/0    790/4    تایید       
H3-3    ابعاد محیطی فرش ← توسعه بازار صنایع دستی    048/0    664/2    تایید     
منبع: یافته‌های پژوهشگر

برازش مدل
در بررسی پایایی مدل پژوهش، سه معیار بارهای عاملی، آلفای کرونباخ، و پایایی ترکیبی (CR) ارزیابی می‎شوند. سنجش بارهای عاملی از طریق محاسبه همبستگی شاخصهای یک سازه با آن سازه محاسبه میشوند. اگر مقدار این بارهای عاملی 4/0 یا بیشتر باشد، نشان میدهد واریانس بین سازه و شاخص‌های آن از واریانس خطا بیشتر بوده و پایایی برای آن قابل قبول است. از آنجایی که معیار آلفای کرونباخ یک معیار سنتی است، در روش PLS معیار جدیدتری با عنوان پایایی ترکیبی (CR) ارائه شده است. این معیار توسط ورتس و همکاران (1974) معرفی شد و برتری آن نسبت به آلفا به محسبه همزمان سازهها مربوط میشود. مقدار CR برای هر سازه بالای 7/0 نشان دهنده پایداری درونی و کمتر از 6/0 نشان دهنده عدم پایایی است. نتایج برآورد معیار CR برای مدل پژوهش در جدول 10 آمده است. برای تمام متغیرها این ضریب بالای 6/0 و نشان دهنده پایداری درونی قابل قبول است.

جدول 10- معیار CR برای مدل دوم پژوهش
 
ردیف    متغیر    ضریب CR       
1    تحریمها در حوزهی منافع اقتصادی فردی    903/0       
2    توسعه بازار صنایع دستی    814/0     
منبع: یافته‌های پژوهشگر

دومین قدم در برازش مدل اندازهگیری، برآورد روایی مدل است که از دو طریق همگرا و واگرا انجام می‎گیرد. روایی همگرا (AVE) نشان دهنده میانگین واریانس به اشتراک گذاشته شده بین هر سازه با شاخص‌های خود است. فورنل و لارکر (1981) مقدار 5/0 و بارکلی و همکاران (1995) مقدار 4/0 را برای اعتبار این شاخص معرفی کردهاند. مطابق با جدول 11 معیار AVE برای تمام سازهها در بازه معتبر قرار گرفته است.  
جدول 11- معیار AVE برای مدل دوم پژوهش
 
ردیف    متغیر    ضریب AVE       
1    تحریمها در حوزهی منافع اقتصادی فردی    823/0       
2    توسعه بازار صنایع دستی    601/0     
منبع: یافته‌های پژوهشگر

روایی واگرا، سومین معیار سنجش برازش مدلهای اندازهگیری در روش PLS است. روایی واگرای قابل قبول یک مدل حاکی از آن است که یک سازه در مدل تعامل بیشتری با شاخصهای خود دارد تا با سازههای دیگر. این معیار از دو طریق برآورد میشود که در پژوهش حاضر، روش فورنل و لارکر مورد استفاده قرار گرفته است. فورنل و لارکر (1981) بیان میکنند که روایی واگرا زمانی قابل قبول است که میزان AVE برای هر سازه بیشتر از واریانس اشتراکی بین آن سازه و سازههای دیگر (یعنی مربع ضرایب همبستگی بین سازهها) در مدل باشد. نتایج در جدول 12 نشان داده شده است. مدل فرونل و لارکر زمانی معتبر است که ضرایب روی قطر اصلی از تمام مقادیر زیرین خود بیشتر باشد، که در مدل ارزیابی شده این اعتبار برقرار است. به این معنا که مدل فوق از روایی واگرای مطلوبی برخوردار است و در نتیجه برازش ساختاری آن نیز تایید میشود. 

جدول 12-  ماتریس سنجش روایی واگرا به روش فرنل و لارکر
 
سازهها    تحریمها در حوزهی
منافع اقتصادی فردی    توسعه بازار صنایع دستی       
تحریمها در حوزهی منافع اقتصادی فردی    801/0           
توسعه بازار صنایع دستی    775/0    785/0     
منبع: یافته‌های پژوهشگر

با توجه به ضرایب آلفای کرونباخ، پایایی ترکیبی (CR)، بارهای عاملی، روایی همگرا (AVE) و روایی واگرا میتوان گفت برازش مدل اندازهگیری نتیجه مطلوبی را به دنبال داشته است و مدل اندازهگیری قابل قبول است. معیار بعدی R2 است که برای متغیرهای درونزای مدل محاسبه میشود. هرچه این معیار بیشتر باشد نشان از برازش بهتر مدل دارد. چین (1998) سه مقدار 19/0، 33/0، و 67/0 را به عنوان ملاک ضعیف، متوسط و قوی در نظر گرفته است.
جدول 13-  آماره R2 برای برازش مدل ساختاری
 
سازهها    نمونه اصلی       
ابعاد اقتصادی صنعت فرش    525/0       
توسعه بازار صنایع دستی    878/0     
منبع: یافته‌های پژوهشگر
مقدار این آماره برای تمام متغیرها متوسط است. حال که برازش مدل در دو بعد اندازهگیری و ساختاری تائید شد، برازش کلی مدل ارزیابی میشود. ارزیابی این برازش با کمک آماره GoF انجام میگیرد که طبق تعریف تننهاوس و همکاران عبارت است از:
 

بطوری که communalities نشان میانگین مقادیر اشتراکی هر سازه است، و  مقادیر میانگین R2 برای سازه‎های درونزا است. بنابراین داریم:

 

 

وتزلس و همکاران  سه مقدار 01/0، 25/0، و 36/0 را بعنوان مقادیر ضعیف، متوسط، و قوی معرفی کردند که با توجه به مقدار 611/0 برای مدل حاضر، مدل از برازش کلی بسیار خوب و قوی برخوردار است.

نتیجهگیری
تحریمهای اقتصادی در حوزهی منافع اقتصادی فردی بر ابعاد اقتصادی صنعت فرش از نظر تامینکنندگان صنایع دستی تأثیر دارد.  
تحریمهای اقتصادی در حوزهی منافع اقتصادی فردی بر ابعاد اجتماعی- فرهنگی صنعت فرش از نظر تامینکنندگان صنایع دستی تأثیر دارد.
تحریمهای اقتصادی در حوزهی منافع اقتصادی فردی بر ابعاد محیطی صنعت فرش از نظر تامینکنندگان صنایع دستی تأثیر دارد. 
آزمون فرضیههای پژوهش نشان داد که هر سه فرضیهی اول که بیان کنندهی تأثیر تحریمهای اقتصادی در حوزهی منافع فردی بر ابعاد اقتصادی، اجتماعی- فرهنگی، و محیطی صنعت فرش از نظر تامین‏کنندگان صنایع دستی است، تائید شدند. پژوهشهای اولیه بر روی تأثیرات فرش از ایده ارتباط مثبت میان مزایای اقتصادی فردی ساکنان از توسعهی فرش و ادراک آنها از تأثیرات فرش حمایت کرده است (زاوراس. دی، تی سیانتو. وی، پاوی. ای، می‌لونا. کی، 2013). بویژه، یافتههای پژوهش تائید کردهاند افرادی که از فرش نفع مالی میبرند گرایش به درک طیف کامل تأثیرات فرش در هر سه بعد اقتصادی، اجتماعی- فرهنگی، و محیطی دارند که قابل توجهتر از نگرش کسانی است که نفع مالی از صنعت فرش ندارند یا سهم کمی در آن دارند (پیزام. آ، 1978). این ناسازگاری را میتوان به طبقهبندی تأثیرات فرش نسبت داد که مطالعات گذشته پذیرفته شدهاند.
فرضیه اول با مطالعات گذشته همراستا است (وبیرد. ای تی، بوسلی.اچ ای، دران برگر.ام جی، 2009) اما فرضیه دوم با مطالعات گذشته در تناقض است (و کو. دی دبیلیو، استیوارت. دبیلیو پی، 2002) که رابطه منافع فردی اقتصادی و هزینه را نامعتبر اعلام کردهاند. هر دو فرضیه در توافق با نظریهی تبادل اجتماعی هستند (پیچلانر.اچ، وولگر.ام، 2013) که خاطر نشان کردند ساکنان منطقه که مزایای اقتصادی بیشتری از فرش دریافت میکنند با احتمال زیاد جنبههای مثبت توسعه فرش را بیش از جنبههای منفی آن ادراک میکنند. به نظر می‌رسد نتایج این دو فرضیه همراستا با نظریه خودکامی هستند که میگوید «فرض بر این است که افراد به دنبال بیشینه کردن سهم خود در تبادلات و انجام دادن آن از سوی دیگران به همان اندازه هستند» (استایلی دیس.آ، ترزیدو.م، 2014). بویژه در طول دوره بحران اقتصادی و تحریم ها، خودکامی می‌تواند در میان انگیزههای اصلی قرار گیرد که رفتار و اولویتهای افراد را تعیین میسازد (پیچلانر.اچ، وولگر.ام، 2013). سایر مطالعات غیرفرش نیز دریافتند که افراد اغلب محیط را قربانی منافع اقتصادی خود میکنند (هویو. بی، 2005).
با این اوصاف، تمام ساکنان و فعالان در منطقه مزایای اقتصادی مستقیمی از فرش دریافت نمیکنند. جدا از خودکامی، سایر دلایل نیز میتواند سطح حمایت ساکنان برای فرش در طول رکود اقتصادی ناشی از تحریم ها را توضیح دهد. حمایت جامعه از فرش ممکن است نشان دهنده این باشد که برای مثال یک باور کلی از فرش بتواند فرصتهایی ایجاد کند که به افراد کمک کند از سختی و فقر بگریزند. در واقع ساکنین محلی که با وضعیت اقتصاد محلی درگیر هستند، اغلب خواستار اقدام به منظور بهبود آن هستند (استایلی دیس.آ، ترزیدو.م، 2014). 
تحریمهای اقتصادی در حوزه منطقه سبب کاهش اشتغال، تعطیلی صنایع و پایین آمدن استانداردهای زندگی و در سطح فردی موجب رکود و کاهش کیفیت فعالان این صنعت شده است که به نوبه خود اهمیت بعد اقتصادی، اجتماعی- فرهنگی، و محیطی در این صنعت را نشان میدهد. ناامنی شغلی و کاهش سطح زندگی اغلب بحران اقتصادی راایجاد میکند و به طور ناخودآگاه بر وضعیت ساکنان محلی تأثیر میگذارند. هر چه این پدیدهها قویتر باشد، جامعهی میزبان نسبت به توسعه فرش به عنوان وسیلهای برای جوان سازی اقتصادی، رضایت از نیازهای نوظهور جدید، و جلوگیری از ویرانی جوامع مشتاقتر خواهد بود. علاوه بر این، به نظر میرسد که در طول تحریم های اقتصادی که تهدید بیکاری وجود دارد، ساکنانی که در صنعت فرش مشغول به کار هستند، قدردان شغل خود هستند و نسبت به دیگران که هیچگونه مزیت اقتصادی از توسعه ندارند، بیشتر خواستار ادامه فعالیت در صنعت فرش میباشند.

 

 

مراجع

فهرست منابع
آخوندزاده، طاهره، 1392، تاملی بر تاثیر تحریمهای اقتصادی بر صنعت فرش ایران، اولین همایش ملی فرش، جغرافیا، و محیط زیست پایدار. 
خاکی، غلامرضا، 1390، روش تحقیق با رویکردی به پایاننامهنویسی، تهران، انتشارات بازتاب، چاپ نهم.
خطیب سمنانی، محمد علی، فتحی، منصوره، " بررسی راهکارهای توسعه‌ی گردشگری در استان آذربایجان غربی"، مجله اقتصاد مالی، دوره 6، شماره 18 - شماره پیاپی 18، بهار 1391، صفحه 112-95
داوری، علی؛ رضازاده، آرش، ۱۳۹۲، مدل سازی معادلات ساختاری با نرم‌افزار PLS، تهران: انتشارات جهاد دانشگاهی، چاپ اول.
رزاق پسران، سعید، نوابخش، مهرداد، اسماعیلی، رضا، (1399)،" تحلیل تطبیقی تمرکز بر ابعاد اجتماعی کیفیّت زندگی در مقایسه با ابعاد اقتصادی و مالی در برنامه‌های توسعه در ایران"، مجله اقتصاد مالی، دوره 14، شماره 52 - شماره پیاپی 52 ، پاییز 1399، صفحه 196-175
شاه آبادی، ابوالفضل، سلمانی، یونس، ولی نیا، سیدآرش، (1394)، "بررسی اثرات بهبود فضای کسب‌وکار بر صادرات و سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی"، مجله اقتصاد مالی، دوره 9، شماره 30 - شماره پیاپی 30، بهار 1394، صفحه 60-47
ضرغام بروجنی، حمید، 1389، برنامه‌ریزی توسعه جهانگردی، نشر مهکامه.
ظهیرینیا، مصطفی؛ نیکخواه، هدایتالله، 1394، بررسی نگرش ساکنان شهر بندرعباس نسبت به تأثیرات گردشگری، فصلنامه مطالعات مدیریت گردشگری، سال دهم، شماره 32، ص 65-48.
غفاری آشتیانی، پیمان؛ مظفری، امین؛ آل مجتبی، زهرا، 1393، تغییرات رفتار مصرف کننده در پی تحریم اقتصادی، مجله مدیریت بازاریابی، شماره بیست و چهارم، ص 18-1.
فیروزجائیان، علی اصغر؛ فیروزجائیان، مجتبی؛ هاشمی پطرودی، سید حمید؛ غلامرضازاده، فاطمه، 1392، کاربرد تکنیک مدلسازی ساختاری تفسیری در مطالعات گردشگری (تحلیلی با رویکرد آسیب شناسانه)، مجله برنامهریزی و توسعه گردشگری، سال دوم، شماره ششم، ص 159-129.
Andriotis K, & Vaughan RD, 2003. Urban residents’ attitudes toward tourism development: The case of Crete. Journal of Travel Research, 42(2), 172–185.
Byrd ET, Bosley HE, & Dronberger MG, 2009. Comparisons of stakeholder perceptions of tourism impacts in rural Eastern North Carolina. Tourism Management, 30(5), 693–703.
Chin WW, Marcolin BL, Newsted PR, 2003. A partial least squares latent variable modeling approach for measuring interaction effects: Results from a Monte Carlo simulation study and an electronic-mail emotion/adoption study—Supplement A. Information Systems Research, 14
Haidar JI, 2015. Sanctions and Exports Deflection: Evidence from Iran, Paris School of Economics, University of Paris 1 Pantheon Sorbonne, Mimeo.
Hayo B, 2005. Mass attitudes toward financial crisis and economic reform in Korea. Marburger volkswirtschaftliche Beitrge. Hellenic Statistical Authority (2012). 
Jurowski C, Uysal M, & Williams DR, 1997. A theoretical analysis of host community resident reactions to tourism. Journal of Travel Research, 36(2), 3–11.
Papatheodorou A, Rosselló J, and H Xiao, 2010. Global Economic Crisis and Tourism: Consequences and Perspectives, Journal of Travel Research, 49: 39-50.
Pechlaner H, & Volgger M, 2013. Towards a comprehensive view of tourism governance: Relationships between the corporate governance of tourism service firms and territorial governance. International Journal of Globalisation and Small Business, 5(12), 3–19.
Pizam A, 1978. Tourism impacts: The social costs to the destination community as perceived by its residents. Journal of Travel Research, 16(4), 8–12.
Smeral E, 2009. The Impact of the Financial and Economic Crisis on European Tourism. Journal of Travel Research, 48 (1): 3-13.
Stiglitz JE, 2003. Globalization and its Discontents. W.W. Norton & Company: London.
Stylidis D, Terzidou M, 2014. Tourism and the economic crisis in Kavala, Greece, Annals of Tourism Research, 44: 210–226
Zavras D, Tsiantou V, Pavi E, & Mylona K., 2013. Impact of economic crisis and other demographic and socio-economic factors on self-rated health in Greece. European Journal of Public Health, 23(2), 206–210.

پیوست 1: پرسشنامه پژوهش
پاسخگوی گرامی
با سلام و احترام، پرسشنامهای که پیش رو دارید به منظور انجام یک تحقیق علمی میباشد. از آنجا که پاسخ‎های واقعی شما به سوالات از اهمیت زیادی برخوردار است، خواهشمند است نظرات خود را فقط با علامت زدن یکی از گزینههای ارائه شده در جلوی هر سوال مشخص فرمائید. قبلا از همکاری شما و زمانی که صرف پاسخ به سوالات میکنیم صمیمانه سپاسگزاری میکنم.
جنسیت:           زن □                مرد □
سن:                20 تا 30 سال □           31 تا 40 سال □          41 تا 50 سال □      بالاتر از 50 سال □
تحصیلات:         دیپلم □              فوق دیپلم □             لیسانس □      تحصیلات تکمیلی □
سابقه شغلی:      کمتر از 5 سال □             5 تا 10 سال □          10 تا 15 سال □      بیشتر از 15 سال □
 
ردیف    متغیــرها    بسیار بد    بد    متوسط    خوب    بسیار خوب       
          1    2    3    4    5       
تحریمهای اقتصادی       
1    منطقهای    تحریمهای اقتصادی سبب توقف توسعهی فرشبافی در زمینه فرش شده است.                           
2         استانداردهای زندگی فعالان صنعت فرش به دلیل تحریمهای اقتصادی کاهش یافته است.                           
3         تحریمهای اقتصادی سبب تعطیلی بسیاری از مشاغل فرشبافی در زمینه فرش شده است.                           
4    منافع فردی    تحریمهای اقتصادی سبب کاهش مزایای اقتصادی ادارک شده فعالان فرش شده است.                           
5         تحریمهای اقتصادی سبب رکود مشاغل مربوط به فرشبافی شده است.                           
6         کیفیت زندگی برای خانوادههایی که دارای عضو فعال در حوزه فرش بودند در زمان تحریمهای اقتصادی به شدت کاهش یافته است.                           
توسعه بازار صنایع دستی       
7    توسعه بازار صنایع دستی نیازمند افزایش تعداد گردشگر است.                           
8    توسعه بازار صنایع دستی نیازمند حمایت مالی دولت است.                           
9    توسعه بازار صنایع دستی نیازمند حمایتهای بیشتر برای معرفی و تبلیغات است.