شناسایی پایداری زیست محیطی در نواحی شهری با استفاده از فن تصمیم گیری چند معیاره تخصیص خطی و تکنیک دلفی با تاکید بر ارزیابی حساسیت وقوع سیل ( مطالعه موردی شهر بابک )

علوم جغرافیایی (جغرافیای کاربردی)

دوره 18، شماره 38، فروردین 1401، صفحه 36-58   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی (کاربردی)

شناسه دیجیتال (DOI): 2111-1398

نویسندگان

احمد منگلی میدوک¹؛ محمد ابراهیم عفیفی^{* 2}؛ علی وخشوری³

¹دانشجوی دکتری دانشجوی جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، واحد لارستان، دانشگاه آزاد اسلامی، لارستان ایران،

²استادیار گروه جغرافیا دانشگاه آزاد اسلامی واحد لارستان

³استادیار گروه جغرافیا، واحد لارستان، دانشگاه آزاد اسلامی، لارستان، ایران

چکیده

در این پژوهش ابتدا از طریق مطالعه مبانی نظری پژوهش اقدام به شناسایی معیارها و زیرمعیارهای که در جهت پایداری زیست محیطی موثر است شد. پس از پایان مراحل دلفی ، معیارهای منابع و خدمات محیط ، سلامت محیط و انرژی به عنوان مهمترین معیارهای ارزیابی پایداری زیست محیطی در شهر بابک انتخاب گردیدند ،که در معیار مربوط به منابع و خدمات محیط ؛ زیر معیار  رضایت از کیفیت آب آشامیدنی ( 678 / 0 ) ، و در معیار مربوط به نتایج حاصل از پیاده سازی مدل تخصیص خطی نشان داد که  بخش شمالی شهر در رتبه اول، بخش جنوبی در رتبه دوم، بخش غربی در رتبه سوم و بخش مرکزی در رتبه چهارم قرار گرفته است. برای ریز پهنه بندی خطر سیلاب از عوامل ( ارتفاع از سطح دریا ، کاربری ارای ، انحنای طولی شیب ، انحنای عرضی شیب ، شیب ، جهت شیب ، زمین شناسی ، فاصله از جاده و شدت تابش خورشید ) استفاده شده است و سپس با استفاده از روش ماشین بردار پشتیبان ( svm ) به پیش بینی مناطق دارای خطر سیلاب پرداخته شد که با توجه به نتایج تحقیق ، نواحی جنوبی شهر بابک دارای پتانسیل سیل خیزی بیشتری می باشد که عامل کاربری اراضی بیشترین تاثیر را در وقوع سیل منطقه مطالعاتی داشته است و همچنین بیشتر سیلاب ها در جاهایی که دامنه ها به محل اتصال آبراهه ها نزدیک می گردد اتفاق می افتد . شاید دلیل این امر حرکت آبهای زیر سطحی از طرف آبراهه ها به سمت دامنه های اطراف و ایجاد یک جبهه رطوبتی و کاهش مقاومت خاک در این ناحیه باشد که وقوع سیل با عمق کمتر را فراهم آورده است.