جلوه‌ها‎ی پایداری در سروده‌ها‎ی سعید بیابانکی

تفسیر و تحلیل متون زبان و ادبیات فارسی (دهخدا)

دوره 13، شماره 50، دی 1400، صفحه 99-134   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/dk.2021.1885811.1780

نویسندگان

خیرالنّساء محمّدپور¹؛ آزاده حسین زاده^{* 2}

¹استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه پیام‌نور، تهران، ایران.

²استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد کرمانشاه، دانشگاه آزاد اسلامی، کرمانشاه، ایران.

چکیده

 سعید بیابانکی یکی از شاعران معاصر حوزۀ ادبیّات پایداری محسوب می‎شود که سروده‌ها‎ی وی مملو از موضوعات پایداری است؛ بنابراین، پژوهش حاضر بر آن است تا با رویکردی توصیفی - تحلیلی و با تکیه بر منابع کتابخانه‎ای، اشعار سعید بیابانکی را از منظر ادبیّات پایداری بررسی و تحلیل کند و به مخاطب نشان دهد که وی در بیداری و آگاه کردن مردم و برانگیزاندن آن‌ها‎ به مبارزه با دشمنان خارجی و ظلم و ستم چه نقشی داشته است؟ و ارزش‌ها‎ی ملّی و فرهنگ اسلامی تا چه حد به شاعر در زمینة بیان مؤثّر شعر مقاومت کمک کرده است؟ یافته‌ها‎ی پژوهش نشان می‎دهد که اندیشۀ مهدویّت، عشق به میهن، ستایش آزادی و آزادگی، دعوت به مبارزه و پایداری و اتّحاد، دشمن‎ستیزی، حمایت از مقاومت فلسطین و مردمان مظلوم دیگر کشورها، بازتاب قیام عاشورای حسینی، ولایت‎مداری و ... از مهم‎ترین مضامین ادبیّات پایداری در اشعار سعید بیابانکی است. افزون براین، نشان می‎دهد که شعر وی بازتاب دردهای انسانی است که با زبانی ساده و بی‎تکلّف به این موضوعات می‎پردازد. شعر سعید بیابانکی در عین سادگی، شعری است زنده، متعهّد و تأثیرگذار که در لابلای آن پیروزی و امید به آینده‎ای روشن موج می‎زند.

کلیدواژه‌ها

ادبیّات پایداری؛ دفاع مقدّس؛ مضامین پایداری؛ شعر معاصر؛ سعید بیابانکی

مراجع

کتاب‌ها

قرآن کریم.

آقابخشی، علی‎اکبر و افشاری‎راد، مینو (1383) فرهنگ علوم سیاسی، تهران: چاپار.

ابراهیمی، نبی‎الله (1387) جایگاه مفهوم شهادت در داستان‎های جنگ، مجموعه مقالات همایش ملّی ترویج فرهنگ ایثار و شهادت، اصفهان: انتشارات دانشگاه اصفهان.

اکبری، منوچهر (1371) نقد و تحلیل ادبیّات انقلاب اسلامی (بخش اوّل: شعر)، تهران: سازمان مدارک فرهنگی انقلاب اسلامی.

بیانکی، سعید (1393) یلدا، تهران: انتشارات سورۀ مهر.

بیانکی، سعید (1394) سنگچین، تهران: انتشارات سورة مهر.

بیانکی، سعید (1390) نامه‌ها‎ی کوفی، تهران: انتشارات سورۀ مهر.

بیانکی، سعید (1392) جامه‎دران، تهران: انتشارات فصل پنج.

بیانکی، سعید (1387) باغ دوردست، تهران: تکا (توسعه کتاب ایران).

حافظ شیرازی، شمس‎الدّین محمّد (1362) دیوان حافظ شیرازی، تصحیح و توضیح پرویز ناتل خانلری، تهران: انتشارات خوارزمی.

دهخدا، علی‌اکبر (1373) لغت‌نامۀ دهخدا، تهران: موسّسۀ انتشارات دانشگاه تهران.

رجایی، نجمه (1382) شعر و شرر، مشهد: انتشارات دانشگاه فردوسی مشهد.

سنگری، محمّدرضا (1380) نقد و بررسی ادبیّات منظوم دفاع مقدّس، تهران: انتشارات پالیزان.

شکری، غالی (1979) ادب المقاومه، بیروت: دارالآفاق.

طبرسى، امین الاسلام فضل‎بن‎حسن (1390ه.ق) إعلام الورى، تهران: اسلامیّه‏.

قمی، عبّاس (1430) سفینة البحار و مدینة الحکم و الأثار، تحقیق مجمع البحوث الاسلامیّة، مشهد: آستان قدس رضوی، بنیاد پژوهش‎های اسلامى.

کمسفیدی، اصغر (1388) ادبیّات پایداری، نامۀ پایداری2، به کوشش احمد امیری‌ خراسانی، چاپ اوّل، کرمان: ادارۀ کلّ حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدّس.

کنفانی، غسان ( 1966) هادب ‎المقاوم فی فلسطین المحتلّه‌، بیروت: دار الآداب.

مجلسى، محمّد باقر (1403) بحار الأنوار، بیروت: دار إحیاء التراث العربی.

محفوظ، محمّد (2003) الواقع العربی و نحدیات المرحلة الراهنة، بیروت: دار الشّرق الثّقافة.

محمّدی، محمّد حسین (1390) آخر الزمان در ادیان ابراهیمی، قم: بنیاد فرهنگی حضرت مهدی موعود.

معین، محمّد (1388) فرهنگ فارسی معین، تهران: امیرکبیر.

نورایی، الیاس (1395) نمادهای پایداری، کرمانشاه: انتشارات طاق بستان.

ها‎ل، جیمز (1380) فرهنگ نگاره‎ای نمادها در هنر شرق و غرب، ترجمة رقیّه بهزادی، تهران: فرهنگ معاصر.

یاحقی، محمّد جعفر (1376) چون سبوی تشنه، تهران: جامی.

مقالات

امیری خراسانی، احمد و هدایتی، فاطمه، (1393) ادبیّات پایداری؛ تعاریف و حدود، نشریۀ ادبیّات پایداری کرمان، سال 6، شمارۀ دهم، صص23-41.

پشت‎دار، علی‎محمّد (1389) چشم‎انداز آزادگی و ادب اعتراض در شعر فارسی، دو فصلنامۀ علوم ادبی، سال سوم، شمارۀ 5، صص180-157.

سنگری، محمّدرضا (1377) مرگ‎اندیشی در ادبیّات گذشته، معاصر، انقلاب، کنگره بررسی تأثیر امام خمینی (ره) و انقلاب اسلامی بر ادبیّات معاصر، تهران: مؤسّسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س)، صص 163-145.

سنگری، محمّدرضا (1387) نگاهی به شاخص‌ها‎ی کلّی ادبیّات مقاومت، روزنامۀ رسالت، شمارة 7088، مورخة 1/2/1380، ص 19.

کرمی، محمّدحسین و مظاهری رودبالی، علی (1395) بررسی و تحلیل علل ابهام و دیریابی مفهوم در اشعار صائب، فصل‎نامۀ علمی تفسیر و تحلیل متون زبان و ادبیّات فارسی (دهخدا)، شمارۀ30، صص32-62.

کمری، علی رضا (1390) نگاهی دیگر پیرامون خاطره: خاطره نگاری و تاریخ (شفاهی) جنگ/ دفاع مقدّس، مجله کتاب ماه تاریخ و جغرافیا، نشریه ادب پایداری کرمان، مهر، شمارۀ 161، صص 118-127.

محدّثى، جواد (1384) شعر عاشورایی، فرهنگ کوثر، شمارۀ 61، صص40-46.

پایان‌نامه‌ها

صدقیان‎زاده، قاسم (1390) بررسی مؤلّفه‎های پایداری در شعر دفاع مقدّس با تکیه بر شعر قیصر امین‎پور و سلمان هراتی، پایان‎نامۀ کارشناسی ارشد، راهنما احمد امیری خراسانی، دانشگاه کرمان، صص1-260.

سایت

رفیعی، علی (پریش)، (1395)، 31/3/95، http://shereno.com/post-29197.html