نقد کهن‌الگوی‌ قهرمان در داستان جمشید و خورشید بر اساس دیدگاه یونگ و کمپبل

فصلنامه بهارستان سخن

دوره 16، شماره 43، خرداد 1398، صفحه 235-256   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

بهناز علیمیرزایی¹؛ میرجلال الدین کزازی^{* 2}

¹دانشجوی دکترای زبان و ادبیّات فارسی، واحداراک، دانشگاه آزاد اسلامی، اراک- ایران.

²استاد گروه زبان و ادبیّات فارسی، واحد اراک، دانشگاه آزاد اسلامی، اراک- ایران.

چکیده

چکیده  
  جوزف کمپبل بر‌‌پایة اندیشة یونگ با پیشنهاد کهن ‌نمونة‌ سفر قهرمان، دریچه‌ای نو در نقد کهن‌الگویی گشود و نشان داد که سفر قهرمانان در آثار روایی مردمان گوناگون بیشتر از الگوی یکسانی پیروی می‌کنند. الگوی کمپبل دربردارندة سه بخش عزیمت، تشرّف و بازگشت‌ است. از این روی نویسندگان این جستار برآنند تا داستان جمشید و خورشید سلمان ساوجی را براساس نقد کهن‌الگوی‌ و تک اسطوره کمپبل بررسند. جمشید با پاسخ به ندای فراخوان، برای درک خویشتن و شناخت آنیمای درونش با راهنمایی پیرخرد، پای در سفری دشوار می‌نهد و مراحلی سخت را سپری می‌کند و سرانجام با پیوند با خورشید و بازگشت به چین، بهروزی را برای مردم سرزمینش به ارمغان می‎آورد. جمشید در این راه گذشته از بخشش‌های این ‌جهانی به گونه‌ای به خودشناسی دست می‌یابد که این دستاورد هماهنگ با اندیشة «کهن‌نمونة‌ سفر قهرمان» است.

کلیدواژه‌ها

کلید واژه‌ها: نقد کهن‌الگو‌یی؛ کمپبل؛ قهرمان؛ جمشید و خورشید

مراجع

فهرست منابع و مآخذ

• پالمر، مایکل، (1388)، فروید، یونگ و دین، ترجمة محمّد دهگانپور و غلامرضا محمودی، تهران: انتشارات رشد، چ 1.
• جابز، گرترود، (1395)، فرهنگ سمبل‌ها، اساطیر و فولکلور، ترجمة محمّدرضا بقاپور، تهران: بهمن، چ1.
• ساوجی، سلمان، (1389)، دیوان، مقدّمه وتصحیح عبّاسعلی وفایی، تهران: انتشارات علمی، چ1.
• ستّاری، جلال، (1368)، افسون شهرزاد، تهران: توس، چ1.
• سیگال، رابرت، (1390)، اسطوره، احمدرضا تقاء، تهران: نشرماهی، چ1.
• شایگان فر، حمید رضا، (1380)، نقد ادبی، تهران: دستان، چ1.
• شوالیه، ژان وآلن گربران، (1385)، فرهنگ نمادها، ترجمه و تحقیق سودابة فضایلی (جلد 2،3،4،5)، تهران: جیحون، چ2.
• قربان صبّاغ، محمودرضا، (1392)، «بررسی ساختار هفت خوان رستم: نقدی بر کهن‌الگوی سفر قهرمان» جستارهای ادبی، سال 46، شماره180، صص27-56.
• کزّازی، میرجلال‌الدّین، (1390)، رؤیا، حماسه، اسطوره، تهران: نشر مرکز، چ6.
• _____________، (1392)، نامة باستان، ج4 و6، تهران: نشر سمت، چ7.
• کمپبل، جوزف، (1392)، قهرمان هزار چهره، برگردان شادی خسرو پناه، مشهد: نشر گل آفتاب، چ5.
• کنگرانی، منیژه، (1388)، «تحلیل تک اسطوره نزد کمپبل با نگاهی به قصّة یونس و ماهی» فصلنامة پژوهشنامة فرهنگستان هنر، شماره 14، صص 91-74.
• کوپر، جی.سی، (1380)، فرهنگ مصوّر نمادهای سنّتی، ترجمة ملیح کرباسیان، تهران: فرشاد، چ1.
• گورین، ویلفرد.ال و دیگران، (1383)، راهنمای رویکردهای نقد ادبی، ترجمة زهرا میهن‌خواه، تهران: انتشارات اطّلاعات، چ4.
• مکاریک، ایرنا، ریما، (1388)، دانش نامة نظریّه‌های ادبی معاصر، ترجمة مهران مهاجر و محمّد نبوی، تهران: آگاه، چ3.
• مورنو، آنتونی، (1376)، یونگ، انسان مدرن و خدایان، ترجمة داریوش مهرجویی، تهران: مرکز، چ4
• نامور مطلق، بهمن، (1392)، درآمدی بر اسطوره‌شناسی، تهران: سخن، چ1.
• نورآقایی، آرش، (1388)، عدد، نماد، اسطوره، تهران:افکار.
• ووگلر، کریستوفر، (1387)، سفر نویسنده، ترجمة محمّد گذرآبادی، تهران: انتشارات مینوی خرد.
• هیلنز، جان راسل، (1383)، شناخت اساطیر ایران، ترجمه وتألیف باجلان فرّخی، تهران: انتشارات اساطیر، چ1.
• یاوری، حورا، (1387)، روانکاوی و ادبیّات دو متن دو انسان، دو جهان، تهران: سخن،چ1.
• یونگ، کارل گوستاو، (1379)، روح و زندگی، ترجمه لطیف صدیقانی، تهران: جامی،چ1.
• ____________، (1389)، انسان و سمبل­هایش، ترجمة محمود سلطانیّه، تهران: نشر جامی، چ7.
• ____________، (1373)، روانشناسی و کیمیا گری، ترجمة پروین فرامرزی، مشهد: آستان قدس رضوی، چ1.

 

• Riske.(2009) The Innateness of Myth: a New Interpreation of Josef Campbel's Respation of C.G. Jung: Continuum