نقش اقتصاد مقاومتی در مدیریت شهری با رویکرد سیاست گذاری فرهنگی (مطالعه موردی: منطقه14 شهرداری تهران)

مطالعات برنامه ریزی سکونتگاه های انسانی

مقاله 18، دوره 18، شماره 2 - شماره پیاپی 63، شهریور 1402، صفحه 249-263   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

تحسین ربیعی نژاد¹؛ عباس ارغان^{* 2}؛ زینب کرکه آبادی³

¹دانشجو دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری، واحد سمنان، دانشگاه آزاد اسلامی، سمنان، ایران

²دانشیار گروه جغرافیا،واحدسمنان،دانشگاه آزاد اسلامی ،سمنان،ایران

³دانشیار گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، واحد سمنان ،دانشگاه آزاد اسلامی سمنان ، ایران.

چکیده

مقدمه: در شرایط کنونی که کشور بدلیل تحریم، در برخی بخش‌ها با مشکلات و مسائل اقتصادی فراوانی روبه­ رو است گام برداشتن به سوی اقتصاد مقاومتی در حوزه شهری می‌تواند بستر مناسبی برای هزینه کرد صحیح و کاهش هزینه‌های شهری، پی بردن به ظرفیت‌های بالقوه شهر، استفاده بهینه و بموقع از فرصتهای موجود، استراتژیهای مدیریت شهری و استفاده از خلاقیت و نوآوری باشد.
هدف پژوهش: هدف اصلی این پژوهش، بررسی و تبیین الگوی تحقق اقتصاد مقاومتی در مدیریت شهری با رویکرد سیاست گذاری فرهنگی می‌باشد.
روش شناسی پژوهش: پژوهش حاضر از دید هدف، کاربردی است و از دیدگاه روش انجام پژوهش، توصیفی - تحلیلی محسوب می‌شود. در این پژوهش ازطریق مطالعه اسنادی و به کمک روش دلفی و نظر خبرگان، الگویی ارائه شده است. تجزیه‌وتحلیل داده‌ها ابتدا با استفاده از آمار توصیفی انجام شد.
قلمرو جغرافیایی پژوهش: محدوده مورد مطالعه منطقه14 تهران می­باشد که به لحاظ موقعیت جغرافیایی در شرق این شهر و در حدفاصل خیابان پیروزی در شمال، خیابان خاوران در جنوب، بزرگراه بسیج در شرق و خیابان 17 شهریور در غرب قرار دارد. وسعت آن با احتساب حریم (در شرق منطقه) 3/22 کیلومتر مربع است. جمعیت آن براساس آمار سال نود و چهار، 377104 نفر می­باشد. این منطقه دارای 6 ناحیه و 21 محله می‌باشد.
یافته­ ها: الگوی ارائه شده دربرگیرنده‌ی یک بعد سیاست­گذاری فرهنگی شامل 3 مولفه و 51 شاخص بود. سپس به منظور تحلیل آماری داده­ها ازروش­های تحلیل عاملی استفاده گردید و آزمون مدل تحقیق با روش معادلات ساختاری انجام شد.
نتایج: نتایج حاصل از پژوهش نشان داد که الگوی به‌دست‌آمده نقش اساسی در تحقق اقتصاد مقاومتی در مدیریت شهری از طریق گفتمان سازی، آگاه‌سازی و ترویج فرهنگ صرفه جویی به عنوان مولفه‌های بعد سیاست گذاری فرهنگی خواهد داشت.

کلیدواژه‌ها

واژگان کلیدی: اقتصاد؛ اقتصاد مقاومتی؛ مدیریت شهری؛ سیاست گذاری فرهنگی؛ شهرداری

مراجع

اجلالی، پرویز. (1379). سیاست گذاری و برنامه­ریزی فرهنگی در ایران. تهران: نشر آن.

ادیبی سعدی نژاد، فاطمه؛ شکوری، صادق و آقانسب، اکرم. (1397). مدیریت شهری و اقدامات اجرایی آن در راستای تحقق الگوی اقتصاد مقاومتی در کلانشهرها. چهارمین کنفرانس ملی مهندسی عمران و معماری با تاکید بر فن آوری‎های بومی ایران، تهران، انجمن فناوری‌های بومی ایران.

اشتریان، کیومرث. (1381). روش سیاست گذاری فرهنگی. تهران: نشر کتاب آشنا.

اکبری نسب، یوسف و تقی زاده قمی، مصطفی. (1397). تدابیر اقتصاد مقاومتی در مدیریت شهری با رویکرد مسایل فرهنگی و اجتماعی. نخستین کنفرانس ملی تحقیق و توسعه در مدیریت و اقتصاد مقاومتی، تهران، پژوهشگاه فرهنگ و هنر (پژوهشکده مدیریت و توسعه).

بیانات مقام معظم رهبری، پایگاه اطلاع رسانی دفتذ حفظ و نشر آثار حضرت آیت الله العظمی سید علی خامنه‌ای به نشانی http: //farsi. Khamenei.ir/speech

پرهیزکار، اکبر و فیروزبخت، علی. (1390). چشم‌انداز مدیریت شهری در ایران با تأکید بر توسعه پایدار شهری. فصلنامه جغرافیایی سرزمین، 8(32)، 66-43.

تاج الدین، بهشته و مرادی، محمدی. (1397). راهکارهای مدیریت شهری جهت تحقق اقتصاد مقاومتی با تاکید بر نظام درآمدی در شهرداری تهران. اولین همایش بررسی چالش‎ها و ارایه راهکارهای نوین مدیریت شهری، تهران، سازمان بسیج شهرداری تهران.

تراب زاده جهرمی، محمدصادق؛ سجادیه، سیدعلیرضا و سمیعی نسب، مصطفی. (1392). بررسی ابعاد و مولفه‌های اقتصاد مقاومتی جمهوری اسلامی ایران در اندیشه آیت‎اله خامنه‏ای. مطالعات انقلاب اسلامی، ش 32.

ترک­زاده، جعفر، امیری طیبی، مسلم و محمدی، قدرت الله. (1396). تدوین الگوی مدیریت جهادی مبتنی بر بیانات مقام معظم رهبری (دام ظله العالی). فصلنامه مطالعات راهبردی بسیج، 20(75)، 30-5.

حسین لی، رسول. (1379). مبانی و اصول سیاست گذاری فرهنگی در جمهوری اسلامی ایران (مجموعه مقالات). تهران: نشر آن.

خدادادی دربان، حمیدرضا. (1399). مفهوم شناسی اقتصاد مقاومتی و نقش آن در اجرای وظایف مدیریت شهری. ششمین کنفرانس بین المللی علوم مدیریت و حسابداری، تهران، موسسه آموزشی عالی مهر اروند و مرکز راهکارهای دستیابی به توسعه پایدار.

سالار، حبیب الله و خراسانی، فاطمه. (1396). بررسی راهبردها و راهکارهای مناسب جهت تحقق اقتصاد مقاومتی با رویکرد سبک زندگی. مجله اقتصادی، 17(3 و 4)، 106-79.

عباسی، اصغر؛ تاجفر، ناصر و نگهدارپنیرانی، لیلا. (1397). ابزارهای اقتصادی در مدیریت و تامین منابع مالی شهرداری‎ها با مبتنی بر رویکرد اقتصاد مقاومتی. ششمین کنفرانس ملی تازه یافته‏ها درمدیریت و مهندسی صنایع با تاکید بر کارآفرینی در صنایع، تهران، دانشگاه پیام نور.

فیروزمند، مارال و لحمیان، رضا. (1399). تحلیلی بر چالش‏های مدیریت شهری با محوریت اقتصاد مقاومتی (نمونه موردی: شهر ساری). چهارمین کنفرانس ملی پژوهش در حسابداری و مدیریت، تهران، دانشگاه ادیبان.

لطفی، اکبر. (1395). شناسایی و اولویت‌بندی عوامل مؤثر بر تحقق اقتصاد مقاومتی در بخش صنعت استان آذربایجان غربی. پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه ارومیه.

محمددوست درگاهی، ذکریا. (1399). بررسی مولفه‎های فرهنگی موثر بر مدیریت شهری در شهرداری تهران. هفتمین کنفرانس ملی پژوهش‎های کاربردی در مهندسی عمران، معماری و مدیریت شهری و ششمین نمایشگاه تخصصی انبوه سازان مسکن و ساختمان استان تهران، تهران- مرکز همایش‎های بین المللی صدا و سیما، دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی.

محمودی، محمود، غیاثی، میثم و نوری، زهرا. (1398). نقش مدیریت اطلاعات فرهنگی در مدیریت شهری. کنفرانس ملی ایده‏های نوین و پژوهش‏های کاربردی در علوم انسانی، رشت، سازمان بسیج مهندسی صنعتی استان گیلان.

Azimi, M., & Pendar, M. (2020). Impact Of Inflation Uncertainty On The Financial Structure Of Municipality And Urban Management (Case Study: Tehran Municipality). Вестник Челябинского Государственного Университета, (2 (436) ).

Borén, T., Grzyś, P., & Young, C. (2020). Policy-making as an emotionally-charged arena: the emotional geographies of urban cultural policy-making. International Journal of Cultural Policy, 28(7), 1-14.

Briguglio, Lino. (2014). A Vulnerability and Resilience Framework for Small States. Report Prepared for the Commonwealth Secretariat, University of Malta.

Gönüllü, G. (2018). Approach of Resistance Economy to Economy. Current Debates in Public Finance Public Administration & Environmental Studies: Vol 13, 360.

Niaz Azari, K., & Jabari, N. (2018). Explaining the Aspects of Resistance Economy Based on Knowledge-based Economy in University of Medical Sciences: The Viewpoints of Managers and Faculty Members. Jorjani Biomedicine Journal, 6(2), 77-94.

North, D. C. (1998). Economic performance through time. In C. K. Eicher and J. M. Staatz, eds, International Agricultural Development, 3rd edition, (pp. 78–90). Baltimore: Johns Hopkins University Press.

Pryor, F. L. (2005). Economic Systems of Foraging, Agricultural, and Industrial Societies. Cambridge: Cambridge University Press.

Rius-Ulldemolins, J., Flor Moreno, V., & Hernàndez i Martی, G. M. (2019). The dark side of cultural policy: economic and political instrumentalisation, white elephants, and corruption in Valencian cultural institutions. International Journal of Cultural Policy, 25(3), 282-297.

Rose, A. (2004). Defining and Measuring Economic Resilience to Disasters, Disasters Prevention and Management, 13(4), 307-314.

Rubio Arostegui, J. A., & Rius-Ulldemolins, J. (2020). Cultural policies in the South of Europe after the global economic crisis: is there a Southern model within the framework of European convergence?. International journal of cultural policy, 26(1), 16-30.