بررسی معیارهای موفقیت پارک های موضوعی در ایران (مطالعه موردی ، احداث پارک بستنی در منطقه 11 شهرداری اصفهان)

مطالعات برنامه ریزی سکونتگاه های انسانی

مقاله 6، دوره 18، شماره 2 - شماره پیاپی 63، شهریور 1402، صفحه 79-92   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

علی اکبر سالاری پور^{* 1}؛ ذبیح اله بهشتی زاده²؛ جواد موسوی²

¹استادیار گروه شهرسازی، دانشکده معماری و هنر، دانشگاه گیلان، رشت، ایران

²دانش آموخته کارشناسی ارشد گروه شهرسازی، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه گیلان، رشت، ایران

چکیده

مقدمه: پارکهای موضوعی را می‌توان صنعتی جذاب برای ایجاد یک تفریح شاد و سرگرم کننده در فضاهای باز یا بسته دانست. عدم وجود مطالعات مدون در کشور ایران در خصوص معیارهای ایجاد پارکهای موضوعی و توجه نکردن دست اندرکاران  هنگام طراحی و ساخت به نیازهای بازدیدکنندگان و گردشگران که بازیگران اصلی شبکه این صنعت هستند؛ این واقعیت را آشکار می‌سازد که بدون داشتن اطلاعات و منابع کافی نمی‌توان دستاوردی مناسب داشت.  با توجه به بررسی مطالعات انجام شده در سایر کشورها، شاخص امنیت بعنوان مهمترین معیار کیفیت در خدمات رسانی از دیدگاه بازدیدکنندگان مطرح گردیده است.
هدف: : هدف از این پژوهش بررسی موضوعاتی مانند رویکرد در طراحی کالبدی- محیطی و همچنین شناسایی فضاهای بصری و برندسازی، ضمن بررسی  ابعاد مختلف پروژه­های خلاقانه، دستیابی به معیارهای موفقیت این گونه طرح­ها می­باشد.
روش‌شناسی تحقیق: برای دستیابی به معیارهای موفقیت احداث پروژه‌های خلاق، مانند  پارک بستنی در منطقه 11 شهرداری اصفهان از نظرات 18متخصص، برای بدست آوردن مهمترین شاخص‌ها در طراحی، ساخت و بهره برداری از روش دلفی استفاده گردید. در این روش ابتدا 12 سوال بصورت باز از متخصصین پرسیده شد که بررسی پاسخها منجر به تعیین 12 معیار و 120 زیرمعیار گردید و طی مراحل بعدی 120 سوال در قالب پرسشنامه طیف لیکرت پنج گزینه ای تا رسیدن به اجماع نهایی مطرح گردید و در نهایت زیرمعیارهایی که میانگین امتیاز بالای 5/4 را کسب کردند به عنوان مهمترین شاخص انتخاب گردیدند.
قلمرو جغرافیایی پژوهش: قلمرو جغرافیایی این پژوهش، شهر اصفهان می­باشد.
یافته ­ها: یافته‌ها حاکی از آن است که تاکید بر استفاده از نظرات کارشناسان برای طراحی و ساخت، استفاده از مصالح مرغوب و بومی، ‌همچنین امنیت بازده سرمایه گذاری برای سرمایه گذاران از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. ایجاد امنیت و احساس آرامش و همچنین توجه به مسائل بهداشتی یکی از مهمترین شاخص‌ها در ارائه خدمات به بازدیدکنندگان است. برندسازی مکان یکی از شاخص‌های مهم دیگر در ساخت پارک‌های موضوعی است و از آنجایی که صنعت بستنی از دیرباز مورد توجه منطقه مورد مطالعه بوده است. می‌توان انتظار داشت که احداث پارک بستنی در این مکان بتواند به معرفی این صنعت و در نهایت  به رونق اقتصادی و ایجاد درآمد پایدار برای ساکنین منجر گردد.
 نتایج: پژوهش حاضر در نهایت منجر به مدل مفهومی متاثر از عوامل موفقیت در ساخت پارک‌های موضوعی گردید. این مدل دارای چهار مولفه اصلی شامل محیط و منظر، برندسازی مکان، سلامت و اقتصاد است که قابل تعمیم در ساخت پارک‌های موضوعی در شهرهای ایران می‌باشد.

کلیدواژه‌ها

معیارهای موفقیت؛ خلاق؛ برندسازی؛ دلفی؛ پارکهای موضوعی

مراجع

اﺑﻮاﻟﻘﯿﺴﯽ، اﻟﻬﻪ. (1393). ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﯾﺰی ﺷﻬﺮ ﺑﺎ روﯾﮑﺮد ﺷﻬﺮ ﺧﻼق در ﺷﻬﺮﻫﺎی ﮐﻮﭼﮏ و ﻣﯿﺎﻧﯽ، ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﻮردی: ﺷﻬﺮ رودﺳﺮ. ﭘﺎﯾﺎنﻧﺎﻣﻪ  منتشر‌نشده ﮐﺎرﺷﻨﺎﺳﯽ ارﺷﺪ، داﻧﺸﮕﺎه ﺗﻬﺮان، تهران. ایران.

پرچکانی، پروانه. (1395). تبیین مولفه­های فرهنگی در برندسازی پایدار مقاصد گردشگری معنوی .اولین کنفرانس بین المللی گردشگری و معنویت (164-153)، تهران.

رﺑﺎﻧﯽ، رﺳﻮل؛ ﻧﻈﺮی، ﺟﻮاد و ﻣﺨﺘﺎری، ﻣﺮﺿﯿﻪ. (1390). ﺗﺒﯿﯿﻦ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺷﻨﺎﺧﺘﯽ ﮐﺎرﮐﺮد ﭘﺎرک ﻫﺎی ﺷﻬﺮی، ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ موردی: پارک‌های شهر اصفهان. نشریه مطالعات و پژوهش­های شهری منطقه­ای، 3(10) ، 134-111.

رضوانی، محمدرضا؛ متکان، علی اکبر؛ منصوریان، حسین و ستاری، محمدحسین. (1388). توسعه و سنجش شاخص­های کیفیت زندگی شهری (شهر نورآباد، لرستان). فصلنامه مطالعات و پژوهش­های شهری، 1(2)،110-87.

رفیعیان نجف­آبادی، محسن؛ بختیاری پور، فرمهر؛ عظیمی، الهه و دهقانی تلگردوئی، شیما. (1398). زمینه یابی شهر یزد جهت پیوستن به شبکه شهرهای خلاق یونسکو، کنفرانس ملی معماری و شهرسازی معاصر ایران، اهواز، ایران.

رحیمی، محمد؛ مردعلی، محسن؛ داها، الهام و فلاح زاده، عبدالرسول. (1392). شهرخلاق- مبانی نظری و شاخص­ها. مرکز مطالعات شهر تهران، دانش شهر، 196، 38-9.

زیاری، کرامت­الله و احسانی­فرد، علی اصغر. (1400). شهرهای کوچک با آرزوهای بزرگ؛ رتبه دار کردن هدفدار و خلاقانه شهرها با تکنیک تفسیری ساختاری ISM (مورد پژوهشی،شهر سمنان). برنامه‌ریزی و آمایش فضا، 1(25)، 44-1.

سالاری­پور، علی اکبر؛ حسام، مهدی؛ برادران، آرش و حمیدی، آرمان. (1399). تبیین راهبردهای توسعه گردشگری خلاق در شهر رشت. نشریه گردشگری شهری، 7(3)، 142-127.

شیعه، اسماعیل. (1383). مقدمه­ای بر برنامه­ریزی شهری. تهران: انتشارات دانشگاه علم و صنعت ایران.

شهابیان، پویان و رهگذر، عرفانه. (1391). پیوند محیط خلاق با شهر. فصلنامه منظر،4(19).73-67.

صابری­فر، رستم و نیت مقدم، صالحه. (1397). تحلیل میزان موفقیت در دستیابی به شهرهای خلاق و نوآور (مطالعه موردی: شهر فردوس). مطالعات برنامه­ریزی سکونتگاه­های انسانی، 13(3)، 627-613.

عابدی، ﺳﭙﯿﺪه. (1389). ﭘﺎرک ﺷﻬﺮی، ﻓﺮﺻﺖ ﻣﺪﻧﯽ ﯾﺎ ﺗﻬﺪﯾﺪ ﺟﺎﻣﻌﻪ؟ﻣﻼﺣﻈﺎت اﻣﻨﯿﺖ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ در ﻃﺮاﺣﯽ ﭘﺎرک ﺷﻬﺮی. ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ ﻣﻨﻈﺮ، 2(10)، 69-68.

فرامرزپور، فاطمه و سعیدی, پرویز. (1402). تبیین ابعاد بازاریابی تجربی بر برندسازی گردشگری فرهنگی در شهرستان نیشابور. مطالعات برنامه‌ریزی سکونتگاه­های انسانی،  انتشار آنلاین. https://journals.iau.ir/article_701697.html

کاوسی، مسعود؛ صابری، حمید؛ مومنی، مهدی و خادم الحسینی، احمد. (1402). تعیین پیشران­­های کلیدی مؤثر بر توسعه گردشگری خلاق مبتنی با رویکرد آینده پژوهی (نمونه موردی: شهر ایذه). مطالعات برنامه­ریزی سکونتگاه­های انسانی, 18(4)، https://jshsp.rasht.iau.ir/article_695557.html

محمدی، جمال و حیدری بخش، مرضیه. (2013). بررسی نقش و جایگاه پارک‌ها و فضای سبز شهر اصفهان در اختصاص اوقات فراغت شهروندان، مطالعه  موردی: فضای سبز حاشیه ی زاینده رود). فصلنامه علمی-پژوهشی اطلاعات جغرافیایی سپهر، 22( 85)، 97-87.

ﻣﺤﻤﺪی ده ﭼﺸﻤﻪ، مصطفی و ﺣﻜﻴﻢ، مدیا. (1388). پایداری شهری در تهران از منظر پارکها و فضاهای سبزعمومی‌ارزیابی بر اساس مدل ضریب پراکنده گی. مجله شهر نگار، شماره 52، 36-27.

یزدان پناه شاه­آبادی، محمدرضا؛ سجادزاده، حسن و رفیعیان، مجتبی. (1398). تبیین مدل مفهومی‌برندسازی مکان، مروری بر ادبیات نظری. باغ نظر،16(17).34-19.

Abd Razaka, A., Shamsudinb, M. F., & Abdul, R. M. (2020). The influence of atmospheric experience on Theme Park Tourist’s satisfaction and loyalty in Malaysia. International Journal of Innovation, Creativity and Change, 6(9), 20-39.

Bomediano, M. R., & Cabaron, J. B. (2019). Measuring Service Quality from The Tourists Perspectives، A Case Study of Theme Park in Central Philippines. International Review of Humanities & Scientific, Volume 4،205-214.

Chen, Y. S., & Wu, S. T. (2021). An exploration of actor-network theory and social affordance for the development of a tourist attraction: A case study of a Jimmy-related theme park, Taiwan. Tourism Management, 82, 104206.

Fusco Girard, L., Baycan, T., & Nijkamp, P. (2012). Sustainable city and creativity. Promoting creative urban initiatives.

Hu, G. (2013). A research review on theme park. Business and Management Research, 2(4), 83-87.‏

Hernández, L., Baladrón, C., Aguiar, J. M., Carro, B., & Sánchez-Esguevillas, A. (2012). Classification and clustering of electricity demand patterns in industrial parks. Energies, 5(12), 5215-5228.‏

Landry, C. (2012). The creative city، a toolkit for urban innovators. Earthscan.

Landry, C., & Sterling V. (2006). The Art of City Making, London, Earthscan.

Lee, S. (2019, January). Systematic Approach to Theme Park. In Proceedings of the 2019 3rd International Conference on Management Engineering, Software Engineering and Service Sciences (pp. 190-197).

Li, B., Zhang, T., Hua, N., & Jahromi, M. F. (2021). Developing an overarching framework on theme park research: a critical review method. Current Issues in Tourism, 24(20), 2821-2837.

Lee, S., Jeong, E., & Qu, K. (2020). Exploring theme park visitors’ experience on satisfaction and revisit intention: A Utilization of experience economy model. Journal of Quality Assurance in Hospitality & Tourism, 21(4), 474-497.

Pikkemaat, B., & Schuckert, M. (2007). Success factors of theme parks–An exploration study. Turizam, međunarodni znanstveno-stručni časopis, 55(2), 197-208.

Milman, A. (2019). Visitor management in highly visited attractions، Lessons that practitioner can learn from the US theme park industry and the national parks. Overtourism, 104-124.‏

Milman, A., Okumus, F., & Dickson, D. (2010). The global theme park industry. Worldwide Hospitality and Tourism Themes, 2(3) ،220-237.

Raluca, D. C., & Gina, S. (2008). Theme park-the main concept of tourism industry development. Annals of the University of Oradea, Economic Science Series, 17(2), 641-646.‏

Shi, J. (2016, July). Landscape Design and Research of Future Urban Theme Parks. In 2016 5th International Conference on Social Science, Education and Humanities Research (SSEHR 2016) (pp. 1094-1097). Atlantis Press.

Zheng, Y., Wei, W., Line, N., & Zhang, L. (2021). Integrating the tourist gaze with the social servicescape: Implications for creating memorable theme park experiences. International Journal of Hospitality Management, 93, 102782.