ارزیابی تأثیر آتش‌سوزی بر پراکنش پوشش گیاهی با استفاده از روش رسته‌‌بندی (بررسی موردی: تنگه بزازخانه در استان کرمانشاه)

اکوسیستم های طبیعی ایران

دوره 12، شماره 3 - شماره پیاپی 45، آذر 1400، صفحه 22-38   

نوع مقاله: پژوهشی

نویسندگان

سعیده کریمی^{* 1}؛ حسن پوربابائی²؛ یحیی خداکرمی³

¹دانشجوی دکتری علوم جنگل

²استاد گروه جنگلداری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه گیلان، صومعه‌سرا، ایران

³دکتری اکولوژی جنگل، مرکز تحقیقات منابع طبیعی شهرستان کرمانشاه

چکیده

آتش‌سوزی قسمت جدانشدنی بیش‌تر اکوسیستم‌های جنگلی زاگرس است، به‌طوریکه هرساله آتش‌سوزی‌های زیادی در این مناطق صورت می‌گیرد. به‌منظور بررسی شناخت اثرات آتش‌سوزی بر پراکنش پوشش گیاهی در قسمتی از جنگل-های زاگرس، نه سال پس از آتش‌سوزی یعنی در اوایل فصل رویشی سال 94 با استفاده از روش نمونه‌برداری تصادفی- سیستماتیک در هر یک از مناطق آتش‌سوزی و شاهد، 40 قطعه نمونه به ابعاد 8 مترمربع پیاده شد و نوع و درصد پوشش گونه‌های علفی توسط معیار وان درمال ثبت شد. در این تحقیق برای درک بهتر از چگونگی پراکنش گونه‌ها پس از آتش‌سوزی، از روش آنالیز تطبیقی نااریب (DCA) استفاده شد. نتایج بررسی نشان داد که اکثر گونه‌ها به-صورت مشترک بین مناطق آتش‌سوزی شده و شاهد حضور دارند و تنها تعداد کمی منحصر به مناطق آتش‌سوزی شده و شاهد بودند. همچنین نتایج حاصل از این آنالیز نشان داد که بیش‌تر گونه‌ها و قطعات نمونه در مرکز نمودار و در فواصل نزدیک به هم قرار دارند که این امر نشان از تغییرات کمتر گونه‌ای به آتش‌سوزی پس از گذشت نه سال از وقوع آتش‌سوزی است. با توجه به نتایج بدست آمده می توان بیان کرد که با گذشت زمان، بسیاری از گونه‌ها به سمت ترکیب اولیه خود در محیط گرایش پیدا کرده‌اند. با وجود این، نمی‌توان آتش‌سوزی را عاملی بی‌خطر برای این جنگل-ها برشمرد، بلکه برعکس با توجه به وضعیت فعلی و اهمیت حفظ و احیای اکوسیستم‌های موجود در جنگل‌های زاگرس، الزامی است که در این جنگل‌ها سیاست پیشگیری و سرکوب آتش از طریق راهکارهای اصولی و منطقی، نهادینه شود.

کلیدواژه‌ها

آتش؛ آنالیز چند متغیره؛ ترکیب گونه‌های گیاهی؛ رسته‌بندی؛ محور نمودار

مراجع