آموزش برنامۀ مداخلاتی آموزشی-روانی ویژۀ مادران نوزاد نارس و ارزیابی اثربخشی آن بر استرس فرزندپروری و بهبود رابطۀ مادر- نوزاد

دانش و پژوهش در روان شناسی کاربردی

مقاله 1، دوره 22، شماره 4 - شماره پیاپی 86، اسفند 1400، صفحه 1-14   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30486/jsrp.2020.566349.1303

نویسندگان

سمیه حبیب پور^{* 1}؛ غلامعلی افروز²؛ محسن شکوهی یکتا³؛ محمد علی بشارت⁴؛ ولی الله فرزاد⁵؛ مریم نخشب⁶

¹استادیارگروه روان شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحدنکاء، نکاء، ایران

²استاد گروه روان شناسی کودکان استثنایی، دانشکده روان شناسی و علوم تربیتی، تهران، ایران

³استاد گروه روان شناسی کودکان استثنایی، دانشکده روان شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

⁴استاد روان شناسی گروه روان شناسی عمومی، دانشکده روان شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

⁵دانشیارگروه روان شناسی عمومی، دانشکده روان شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه خوارزمی، کرج، ایران

⁶دانشیار گروه علوم پزشکی ایران، دانشکده علوم پزشکی، دانشگاه مازندران، ساری، ایران

چکیده

هدف این پژوهش آموزش برنامۀ مداخله‌ای آموزشی– روانی و ارزیابی اثربخشی آن بر استرس فرزندپروری و بهبود رابطۀ مادر- نوزاد بود . این پژوهش یک کارآزمایی بالینی تصادفی بود که در سال 1396انجام شده است. جامعۀ آماری این پژوهش عبارت است از کلیۀ مادران داری نوزاد نارس،  بیمارستان‌های  استان مازندران  که از این میان 40 مادر به روش نمونه‌گیری هدفمند انتخاب شده‌اند و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل قرارگرفته‌اند. برنامۀ  محقق‌ساختۀ مداخله‌ای روان‌شناختی-آموزشی شامل دوازده جلسۀ یک‌ساعته و ابزارهای پژوهش شامل مقیاس محقق‌ساختۀ استرس فرزندپروری (1397) و چک‌لیست محقق‌ساختۀ تعامل مادر-نوزاد (1397) بوده و برای تجزیه و تحلیل داده‌های پژوهش از طرح اندازه‌گیری مکرر و تجزیه و تحلیل واریانس چندمتغیره استفاده شده است. نتایج نشان می‌دهد که مداخلات آموزشی-روانی ویژۀ مادران نوزاد نارس،  بر میزان کاهش استرس فرزندپروری و سه مولفۀ آن «آشفتگی والدینی، تعامل آشفتۀ والد - نوزاد و انتظارات منفی والدینی» اثر معنا­داری گذاشته ((P<0.01 همچنین تعامل والد-نوزاد نیز بهبود پیدا کرده است((P<0.01.  نتایج آزمون‌های تعقیبی نشان داده است که تنها مؤلفۀ رفتارهای احساسی  تعامل والد - نوزاد متأثر شده ‌است .(p<0.05) نتایج پژوهش نشان می‌دهد که برنامۀ مداخلاتی آموزشی-روانی بر کاهش استرس فرزندپروری و بهبود رابطۀ مادر-نوزاد مؤثر بوده است؛ بنابراین پیشنهاد می‌شود از این‌گونه برنامه‌ها در ارتقای کیفیت زندگی مادران با نوزاد نارس استفاده شود. 

کلیدواژه‌ها

استرس فرزندپروری؛ تعامل والد - نوزاد؛ نوزاد نارس؛ برنامه مداخله ای؛ مادران

مراجع

Abidin, R. R., (2014).Parenting stress index. 12th ed. USA: Pediatric Psychology Press.

Alaei, F., Meteor, M., Mohammadi Lanjabadi, R., & Alavi Majd, H.(1384). Investigation the  attachment behaviors of mothers in the first encounter with newborns in one of the teaching hospitals affiliated to Aldam university of Medical sciences and  health services  Journal of shahid beheshti scholl of nersing and midwifery, 15(51), 31-42.

Anthony,  ll.,  Gil, KM.,  & Schanberg, LE.(2010). Brief report: Parental Perceptions of child vulnerability in children with chronic illness  Journal  pediatrpsychol,28(3), 90-185.

Barim Nejad, L., Mehrnoosh, N.,  Seyed Fatemi, N., & Haggani, H.(1393). The effect of parent empowerment program on reducing parenting stress: A quasi- experimental study  Journal of Research in nursing and Midwifery, 18(3), 32-43.

Berns,  SD., Boyle, MD.,  &  Popper, B. (2014). Result  of  the  Premature  birth  national  need-gap study  Journal  of  Perinatal , 27(2), 38-44.

Borghini, A., Habersaat, S., Forcada- Guex, M., Nessi, J., Pierrehumber, B., Ansermet, F., Muller-Nix, C. (2014).  Effects of an early intervention onmaternal post-traumatic stress symptoms and the quality of mother-infantinteraction:the case of preterm  Infant Behavior & Development Journal, 37(5),  624-631.

Browne, Jv., & Talmi, A. (2012). Family –based interventions to enhance  infant-Parent  relationships  in  the  neonatal intensive care unit  Journal of pediatr psycho, 30(8), 667-770.

Dezvari, N.,  Alaei kahroudi, f.,  Khan Ali Agan, L., & Talebi Ghaneh, A. (1396). Maternal infant attachment rate and related factors in hospitalized preterm infant  Journal of Health and care, 17(4), 340-349.

Elkowitz, P.,  Papageorgiou,  A.,   Bardin,  C.,& Wang, T. (2018).  Persistent maternal anxiety affects the interaction between mothers and their very low birth weight children at 24 months. Early Hum Dev  Jan, 85(1), 51-60.

Ershadmanesh, M.,   Afjeie, S.,  Akrami, F.,  Jafari Pardasti, H., Habib Elahzi, As.,  Heidarzadeh, M.,  Khazaei, S.,  & Darvari, M. (1395). Evaluation of  the effectiveness of Kangaroo care in neonates in the intensive care unit  Research in nursing and Midwifery, 6(2), 12-23.

Evans, T.,  Whittingham,  K.,  Sanders,  M., Colditz, P., &  N Boyd,  R.(2014). Are Parentingintervention effective in improving the relationship between mothers and their preterm infant  Journal of  Behavior& Development,37(2), 131-154.

 Evans, T.,  Whittingham,  K.,  Sanders,  M., Colditz, P., N Boyd,  R.(2016). Are Parentingintervention

 

effective in improving the relationship between mothers and their preterm infant.Journal of  Behavior& Development Journal,37(2), 131-154.

Fata, L.,   Mutabi, F.,  Mohammadkhani,  Sh.,  Zohreh, B.& Kazemzadeh Atofi, M. (1395). Student life skills training  (Third edition). Tehran: Danesh Publishing.

Fergusson, DM., Lynskey, MT., & Horwood, LJ. (2000).The effect of maternal depression on maternal ratings of child behavior journal  Abnorm child psychology, 21(2), 245-270.

Hassanzadeh, S., Noorabadi, Z., Gholam Ali lavasai, M., & Farzad Mehr, M.(1395). The effectiveness of coping skill training on parental stress of mother with deaf children 1 to 3 years old in gorgan  Journal of Exceptional Education, 14(6), 34-52.

 Hold-Davis, D., Traut, W.,  Levy, J.,  Shea, T.,  Michael, O.,  Geraldo,V., & David, R. (2014). Maternally administered interventions for pretermInfant  in the NICU, Effects on maternal psychologhical distress  andmother-infant interaction  Infant Behavior & Development Journal, 37(20),695-710.

Ishizaki, Y.,  Nagahama, T., & Kaneko, K.(2015).  Mental Health of  Mothers and Thier Premature Infants for The Prevention of Child Abuse and Maltreatment  Journal of research in Nursing  and  Midwifery, 5(3A), 45-51.

Karami, K.,  Rostami, sh., & Ghadirian, F.(1388). The effect of education –supportive intervention on the stress of mothers of premature infants during hospitalization Journal of lorestan university of Medical sciences, 11(2), 78-90.

Karbandi, S.,  Momenizadeh, A., Heidarzadeh, M.,  Mazlum, S., & Hassanzadeh, M.(1394).The effect of maternal empowerment program on the duration of hospitalization and readmission of permature infants Journal of babol university of Medical sciences, 17(10), 28-32.

Kulgelman, A.,  Inbar-Sanado, E., Makhoul, I., Leshem, M., & Zangan, S.(2015). Inatrogenesis  in  neonatal  intensive care units: Observational and interventional Prospective Multicenter study pediatrics,122(3), 550-558.

Land Sem Inger, P., Handegard,  B., Tunby,  J.,   Ulvund,  S.,  & John, A. (2014).Early intervention program reduces stress in parents of preterm during childhood,a randomized controlled trial Applied Psychology Journal, 46(14), 171-184.

Margaret, M,.& Miles, M.(1998). Parental stress scale: neonatal intensive care unit. 3th ed. Carrington Hall: school of nursing, university of North Carolina.

Martin,  A.,   Brooks-Gunn,  J., Klebanov,  P., Buke,  S., &McCormick, C.(2008). Long-term maternal effects of early childhood intervention: finding from the  infant health and development program(IHDP) Journal of Applied  Developmental  Psychology,  29( 14),  101-117.

Mianiee Pardasty, S.,  Allah karharoudi, F.,  Rasooli, M., & Zakher Tafreshi, M.(1393). The effectiveness of the opportunity program created to empower on stress, Maternal anxiety and maternal involment in the intensive care unit. Journal of Research in Nursing and Midwifery, 19(3), 72-89.

Momeni zadeh, A., Zerati, H.,  Shahin far, J., & Ghorbanzadeh, M.(2017). Stress coping styles in mothers with premature infants admitted to the neonatal intensive care unit. Journal of pediatric Nursing, 2(1), 14-19.Pour movahed, Z., & Aryaie nezade, A.(2020). Comparison of attachment and social support in mothers of healthy and premature infants admitted to the intensive care unit  Journal of health and care, 22(4), 1-10.Rabiei pour, S.,  & Vatan khah alam dari, N.( 2020). The effect of heart writing on stress and satisfaction of mothers of hospitalized preterm infants.Journal of Urmia school of Nursing and Midwifery,17(8), 656-666.

Rasti, M.,  Ali abadi, F., Shafaroodi, N.,  Rafiei, F.,  & Vaklani, M. (1393). Explaining the educational  needs of parents of Premature infants admitted to the neonatal intensive care unitJournal of Modern Rehabilitation, 8(4), 12-32.

Schappin, R., Wijnroks, L.,  Uniken Venemam, M.,  Wijnberg-Williams, B.,  Veenstra, R., koopman-Esseboom, C.,  Mulder-De Tollenaet, S., Van der Tweel, I., & Jongmans, M.(2013). Brief Parenting intervention for parents of NICU graduates: a Randomized , Clinical trial of primary care triple p. London: Pediatrics Press.

Shaw, R.,  Carrie, J., Sweeter, N.,  St John, E.,  Lilo, J.,  Corcoran, B.,  Shelley, H.,  Howell, W., & Benitz, N. (2013). Prevention of postpartum traumatic stress In Mothers with pre term infants, Manual Development and evaluation.Issuesin Mental Health Nursin, 34(67), 578-589.

Torres,  B.,  Alonso-Arbiol,  I.,   Cantero,  M, & Abubakar, A.(2011). Infant-Mother Attachment  can Be Improved through Group intervention: A preliminary Evalution in spain in a Non-Randomized Controlled Trial. The Spanish   Journal  Of  Psychology, 14( 2), 630-638.

Trombini,  E.,  Surcinelli,  P., Piccioni, A.,  Alessandroni,  R., & Faldella, G.(2012). Environmental factors associated with stress in mothers  of   preterm newborns Journal of  actaPediatr , 97(1), 894-8.

Zahed pasha, Y., Arzani, A., khafari, S., Darvish, A.,& Esmaili, S.(1398). The effect of a virtual ownership-based educational program on the stress and anxiety of parents with infants admitted to nicu. Scientific Journal of Babol university of Medical Sciences, 21(1), 364-371.

Wu, Y.,  Leng Hon, W., Hsu Chyong-Hsin, C., Gau, S., chin, N., Yang, M., Fang, L., Hsu, H., Yu, Y., Wu, Y., Chen, L, & Jeng, S. (2014). A randomizedcontrolled trial of clinic-based and home-based interventions in comparison with usual care for preterm infants: Effects and mediators Research In Developmental Disabilities Journal, 35(4 ), 23-45.