تاثیر سرمایه فرهنگی و عادت واره های والدین بر جامعه پذیری جنسیتی فرزندان (مورد مطالعه شهر کرمانشاه)

فصلنامه علمی مطالعات میان فرهنگی

مقاله 3، دوره 16، شماره 47، شهریور 1400، صفحه 67-88   

نوع مقاله: علمی_ پژوهشی

نویسندگان

فاطمه نقی زاده¹؛ باقر ساروخانی^{* 2}

¹دانشجوی دکترا جامعه شناسی-گروه های اجتماعی ، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی ، تهران، ایران

²استاد جامعه شناسی، دانشگاه تهران

چکیده

امروزه مسئله سرمایه فرهنگی و جامعه‌پذیری جنسیتی از سوی متفکران و نظریه‌پردازان بسیاری مطرح‌شده است و شرایط فعلی جهان، گسترش ارتباطات و صنعتی شدن بر اهمیت موضوع افزوده است. پیر بوردیو در سال 1973 سرمایه فرهنگی را مطرح ساخت. به اعتقاد وی افراد به‌واسطه داشتن این نوع از سرمایه می‌توانند روایت خویش از دنیای اجتماعی را بر دیگران تحمیل نمایند. با توجه به اهمیت سرمایه فرهنگی، در این مقاله تأثیر سرمایه‌های فرهنگی و عادت واره های والدین بر جامعه‌پذیری جنسیتی فرزندان موردبررسی قرارگرفته است. رویکرد پژوهش، توصیفی –علی و به روش پیمایشی و به لحاظ زمانی، به‌صورت مقطعی انجام‌یافته است. جامعه آماری فرزندان 16 تا 25 سال و والدین 35 تا 70 سال شهر کرمانشاه است که بر اساس آن تعداد 385 نفر از والدین و 385 نفراز فرزندان به‌عنوان حجم نمونه تعیین شدند. یافته‌های تحقیق نشان داد بین متغیرهای مستقل (سرمایه فرهنگی، عادت واره) و جامعه‌پذیری جنسیتی فرزندان رابطه قابل‌قبول و معناداری وجود دارد. لازم به ذکر است 61 درصد از تغییرات متغیر جامعه‌پذیری جنسیتی فرزندان توسط متغیرهای مستقل پیش‌بینی‌شده است.

کلیدواژه‌ها

سرمایه فرهنگی؛ عادت واره؛ جامعه‌پذیری جنسیتی؛ فرزندان

مراجع

آقاجانبگلو، سوسن و مظلومی، سارا (1393). نقش خانواده در جامعه‌پذیری جنسیتی فرزندان: مطالعه موردی والدین شهر بوشهر، کنفرانس بین‌المللی علوم رفتاری و مطالعات اجتماعی، تهران.

اسماعیلی، گل آئین (1393). عوامل اجتماعی موثر بر نگرش زنان کٌرد و غیر کٌرد مراجعه‌کننده به خانه‌های بهداشت به نابرابری جنسیتی در مقایسه دو شهر سنندج و تهران، پایان‌نامه کارشناسی ارشد جامعه‌شناسی، دانشگاه تهران مرکز، دانشکده روانشناسی و علوم اجتماعی.

امری، فاطمه (1386). بررسی نقش خانواده در جامعه‌پذیری جنسیت فرزندان (مطالعه موردی: شهر شیراز)، پایان‌نامه کارشناسی ارشد علوم اجتماعی، دانشگاه اصفهان، دانشکده ادبیات و علوم انسانی.

اعظم آزاده، منصوره و دهقان فرد، راضیه (1385). خشونت علیه زنان در تهران: نقش جامعه‌پذیری جنسیتی، منابع در دسترس زنان و روابط خانوادگی، مجله پژوهش زنان، دوره‌ی چهارم، شماره 1 و 2، صص159-175.

پور رحیمی، سحر (1395). بررسی نقش سرمایه فرهنگی بر سبک‌های فرزند پروری: مطالعه موردی شهر رشت، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه گیلان، دانشکده علوم اجتماعی.

پور جبلی، ربابه و هیبتی، رقیه (1392). بررسی عوامل مؤثر بر نگرش جنسیتی در بین مردم شهر زنجان، مطالعات علوم اجتماعی ایران، سال دهم، ش سی‌وشش، ص2

تراسبی، دیوید (1392). اقتصاد و فرهنگ، ترجمه‌ی کاظم هادی، تهران، نشر نی.

تراسبی، دیوید (1382). اقتصاد و فرهنگ، ترجمه‌ی کاظم فرهادی، تهران، نشر نی، چاپ اول.

جلالی فراهانی، شراره، رفیع فر، جلال‌الدین و کلدی، علیرضا (1398). مردم‌شناسی مخاطب تئاتر با رویکرد شناخت نیاز فرهنگی (نمونه موردی تئاتر شهر و تالار وحدت)، مطالعات جامعه‌شناسی، شماره44، سال یازدهم، ص137 تا 159.

جعفری آذر جارچلو، زهرا (1396). نقش سرمایه فکری و فرهنگی بر عملکرد سازمانی دبیران تربیت‌بدنی شهر تهران، پایان‌نامه کارشناسی ارشد مدیریت ورزشی، دانشگاه شمال، دانشکده تربیت‌بدنی و علوم ورزشی.

حرفتی سبحانی لیل آبادی، محمد و پیری، موسی (1396). تحلیل محتوای کتاب‌های تفکر و سبک زندگی دوره اول متوسطه برحسب میزان توجه به مولفه های سرمایه فرهنگی.فصلنامه علمی - پژوهشی مطالعات میان فرهنگی، سال 12، شماره 31، صص117-142.

حیدر خانی، هابیل و حقیقتیان، منصور (1395). تحلیل و بررسی رابطه ابعاد سرمایه فرهنگی و هویت ملی جوانان (نمونه مورد مطالعه: جوانان 18تا 29سال شهر کرمانشاه)، فصلنامه علمی– پژوهشی علوم اجتماعی، دانشگاه آزاد شوشتر، سال دهم، شماره دوم، پیاپی (33)، صص 139-166.

حقیقتیان، منصور (1393). سرمایه فرهنگی و بازتولید بین نسلی: تأثیر سرمایه فرهنگی والدین بر موفقیت تحصیلی فرزندان در شهر اصفهان، فصلنامه علمی- پژوهشی مطالعات میان فرهنگی، سال نهم، شماره 21، صص53-70.

حسینی، سید حسن و احمدی، سینا (1392). بررسی میزان سرمایه فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی خانواده و رابطه آن‌ها با گرایش والدین به تبعیض جنسیتی میان فرزندانشان (مطالعه موردی شهرستان جوانرود)، جامعه پژوهشی فرهنگی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، سال چهارم، شماره سوم، پاییز 92، صص 25-54

-حسینی، آمنه سادات (1391). بررسی نگرش زنان نسبت به کلیشه‌های جنسیتی و عوامل مؤثر بر آن (موردمطالعه: شهر نیشابور)، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه فردوسی مشهد، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، علوم اجتماعی، گرایش پژوهش.

دشتی، منصوره و حسینی، سید حسین (1394). بررسی مقایسه‌ای میزان پذیرش کلیشه‌های جنسیتی و رابطه‌ی آن با میزان دین‌داری (مطالعه زنان و مردان بالای20 سال در سال 1392)، مطالعات زنان و خانواده، دوره سوم، شماره 3 (پیاپی 6)، صص 151-183.

دهقان پور، متین (1394). تأثیر  سرمایه‌های اجتماعی و فرهنگی بر نگرشهای جنسیتی در بین شهروندان شهر رشت در سال 1392، پایان‌نامه ارشد مطالعات فرهنگی، دانشگاه کاشان، دانشکده علوم انسانی.

ساروخانی، محمدباقر و شکربیگی، عالیه (1393). جامعه‌شناسی ارتباطات در جهان معاصر، تهران، بهمن برنا، چاپ اول.

شیری، نرجس و جهانگیری، جهانگیر (1397). بررسی تأثیر جنسیت گرایی بر جامعه‌پذیری جنسی فرزندان خانواده‌های گسسته و پیوسته، یازدهمین کنفرانس بین‌المللی روانشناسی و علوم اجتماعی، تهران.

شارع پور، محمود و خوشفر، غلامرضا (1381). رابطه‌ی سرمایه فرهنگی با هویت جوانان: مطالعه موردی شهر تهران، نامه علوم اجتماعی، شماره20.

عسگری، پیمانه، عزیزآبادی فراهانی، فاطمه، نوابخش، مهرداد، صالحی امیری، سیدرضا (1397). آینده‌پژوهی سرمایه فرهنگی در خانواده ایرانی به روش مدل‌سازی، آینده‌پژوهی مدیریت، دوره بیست و نهم، شماره 112، ص 103-118.

عبدالصمدی، محبوبه (1396). رابطه بین سرمایه‌های اجتماعی و فرهنگی زنان شهر تهران با نگرش به حقوق شهروندی اشان، پایان‌نامه دکتری جامعه‌شناسی، دانشگاه تهران مرکز، دانشکده علوم اجتماعی.

گرت، استفانی (1396). جامعه‌شناسی جنسیت، ترجمه‌ی کتایون بقائی، تهران، نشر نی.

گرنفل، مایکل (1393). مفاهیم کلیدی پیر بوردیو، ترجمه‌ی محمدمهدی لبیبی، تهران، نشر افکار.

مشیر زاده، حمیرا و رضایی، رقیه (1397). نقش اینترنت در جامعه‌پذیری جنسیتی و تغییر سبک زندگی زنان در ایران و ترکیه، مطالعات اجتماعی- روان‌شناختی زنان، سال 16 شمارة1، بهار1397، صص110-87

نعیمی، محمدرضا (1391). هویت جمعی جوانان و برساخت جامعه‌پذیری جنسیتی- خانوادگی (مورد مطالعه: جوانان 15-29 ساله استان گلستان)، پایان‌نامه دکتری جامعه‌شناسی، دانشگاه تهران مرکز، دانشکده روانشناسی و علوم اجتماعی.

- Ashall, W (2000)." Masculine domination: investing  in gender  in gender ?” Studies   in social and  political  thought .no .4, pp. 22-38

Bertrand, Marianne. (2019). The Gender Socialization of Children Growing Up in Nontraditional Families.   AEA Papers and Proceedings , vol. 109, (pp. 115-21)

-  Basu  ,  Sharmistha. Zuo , Xiayun, Lou, Chaohua & Lundgren, Rebecka (2017). Learning to Be Gendered: Gender Socialization in Early Adolescence Among Urban Poor in Delhi, India, and Shanghai, China. Journal of  Adolescent   Health ,Volume 61, Issue 4, Supplement, October 2017, Pages S24-S29

Bourdieu,p(1995).outline of theory of  practice .Translated by Richard Nice ,combridge :combridge university press.

Bourdieu, Pieer. (1986). The forms of capital. Translated by Richard Nice. Internet2004

Bourdieu, P. (1984). Distinction: A social critique of the judgment of taste. Translated by Richard Nice. Cambridge, MA: Harvard University Press.

Harker, R,1990, Education and Cultural Capital. In Harker , R , Mahar, C ,&Wilkes, C , (eds), An Introduction to the Work of Pierre Bourdieu: The Practice of Theory, Macmilan Press, London

Kraaykamp, Gerbert and Koen van, Eijck.(2010) , The Intergenerational Reproduction of Cultural Capital: A Threefold Perspective Social Forces Vol. 89, No. 1 (September 2010), pp. 209-231 (23 pages) Published By: Oxford University Press

Lawsona, Katie. M., Crouterb ,Ann C.& Susan M. McHaleb (2015).Links between family gender socialization experiences in childhood and gendered occupational attainment in young adulthood. July 2015 Journal of Vocational Behavior 90:26-35

Leaper Campbell , (2013), Parents Socialization Of Gender In Children.Encyclopedia On Early Childhood Development.Department Of Psychology , University Of California , Santa Cruz,USA

Lamont , M & A ,M , Lareau ,1988, Cultural Capita ;Allution ,Gaps and Glissandos in recent Theoretical Developments , Sociological Theory,no,6pp:153-168.

Ram, Usha & Strohschein, Lisa and Gaur, Kirti(2014). Gender Socialization: Differences between Male and Female Youth in India and Associations with Mental Health. International Journal of Population Research, vol. 2014, Article ID 357145, 11 pages, 2014.

Renzetti ,Claire  M.&  Curran, Daniel ,J(1988).Woman,Men and  society:the  sociology  of  Gender  ,Boston:Allyn  and  Bacon ,407. 

Swartz, D.L(2002). "The Socioligy of habit: The Perspective of Pierre Bourdieu", The Occupational Therapy jonrnal of rsearch. Vo. 12, No. 3, Pp.59-78

Throsby,D(1999).Cultural  Capital.journal of Cultural  Economics ,vol.23,p p3-12

Tavrise,Carole  and  Offir , Carole (1977).The Longest  War :sex  Differences  in   perspective, New  York  ,Harcourt  Barce  Jovano  Vich  Inc,pp:333.