تأثیر خطواره های مغناطیسی بر روی رودخانه قزل اوزن

فصلنامه زمین شناسی محیط زیست

مقاله 1، دوره 15، شماره 55، تیر 1400، صفحه 1-12   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

وحید حسینی تودشکی^{* 1}؛ محمدحسین نوری قیداری²؛ ناصر عبادتی³

¹استادیار گروه مهندسی عمران، دانشگاه آزاد اسلامی واحد زنجان، زنجان، ایران

²استادیار گروه مهندسی عمران، دانشگاه آزاد اسلامی واحدزنجان، زنجان، ایران

³دانشیار گروه زمین شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اسلامشهر، اسلامشهر، ایران

چکیده

رودخانه قزل اوزن به عنوان یکی از طویل ترین سیستمهای رودخانهای در کشور، به تغییر شکلهای تکتونیکی به خوبی پاسخ داده است. در این مقاله با کشف و توصیف ناهنجاریهای ژئومورفیک در طول رودخانه قزل اوزن و انطباق آنها با خطوارههای مغناطیسی، نقش خطواره ها در ایجاد دگرشکلی های فعال مشخص شده است. در این مطالعه ابتدا ناهنجاری های رودخانه ای بر روی تصاویر ماهوارهای شناسایی گردیده و با مدل ارتفاع رقومی و مشاهدات روی زمین تأیید شدهاند. سپس با خطواره های مغناطیسی استخراج شده از نقشه های مغناطیس هوایی، انطباق داده شده و به این ترتیب چین ها و گسلهای فعال موجود در زیر سطح شناسایی گردیدهاند. اکثر قریب به اتفاق  خطواره های مغناطیسی در حوضه رودخانه قزل اوزن موجب ایجاد ناهنجاریهای ژئومورفیک در طول رودخانه شده اند. خطواره های با روند شمال باختری  جنوب خاوری ناهنجاری های مختلفی از قبیل تغییر الگوی کانال رودخانه، انحنای مسیر رودخانه و ایجاد نیکپوینت ) Knickpoint ( بر روی نیمرخ طولی رودخانه پدید آورده اند. خطواره های با روند شمال خاوری  جنوب باختری تنها موجب مستقیم شدگی مسیر رودخانه شده اند.

کلیدواژه‌ها

خطواره های مغناطیسی؛ رودخانه قزل اوزن؛ ناهنجاریهای ژئومورفیک؛ تکتونیک فعال؛ نیک پوینت

مراجع