ارزیابی کیفیت آب زیرزمینی ناحیه آلوت (استان کردستان) به کمک پارامترهای هیدروشیمیایی

فصلنامه زمین شناسی محیط زیست

مقاله 3، دوره 15، شماره 55، تیر 1400، صفحه 27-45   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسنده

سیدوحید شاهرخی^*

دانشیار گروه زمین شناسی، دانشکده علوم پایه، دانشگاه آزاد اسلامی واحد خرم آباد، خرم آباد، ایران

چکیده

هدف از این مطالعه، ارزیابی هیدروشیمیائی آب زیرزمینی و تأثیر آن بر کیفیت منابع آب زیرزمینی در منطقه آلوت واقع در شمال باختری ایران به منظور بررسی مطلوب بودن آن برای شرب و آبیاری است. از دیدگاه زمین‌شناسی، سنگ‌های دگرگونی از قبیل گنیس، شیست سبز، سریسیت شیست، اسلیت و متاریولیت در بیشتر بخش‌های ناحیه آلوت حضور دارند. به منظور ارزیابی هیدروشیمیائی و بررسی کیفیت آب زیرزمینی، از 50 چاه و چشمه موجود در ناحیه مورد مطالعه نمونه‌برداری و میزان عناصر سنگین و همچنین پارامترهای مختلف آن اندازه‌گیری شد. در منطقه مورد مطالعه رخساره‌های آب زیرزمینی از نوع بی‌کربناته کلسیک بوده و برحسب پارامتر سختی کل، عموماً دارای آب سخت هستند. برحسب EC و نسبت جذب سدیم (SAR)، درصد سدیم و کربنات سدیم باقیمانده (RSC)، مشخص گردید که آب زیرزمینی در کل برای کشاورزی مناسب است. علاوه بر این، غلظت عناصر سنگین محلول در آب زیرزمینی در منطقه آلوت دارای حدود مجاز تعیین شده توسط سازمان بهداشت جهانی می‌باشد. استفاده از نسبت‌های یونی، نمودار گیبس، شاخص اشباع و آنالیز چند متغیره نشان داد که منابع سیلیکاته دارای بیشترین تأثیر بر شیمی آب در منطقه آلوت هستند. این محاسبات همچنین نشان داد که منبع آب زیرزمینی در ناحیه آلوت عموماً از هوازدگی و همچنین از برهمکنش‌های آب- سنگ‌های سیلیکاته منشأ گرفته‌اند. براساس این مطالعات آب‌های زیرزمینی ناحیه آلوت برای شرب، آبیاری و کشاورزی مناسب بوده، از نظر شیمیائی از نوع بی‌کربناته کلسیک و سخت هستند. مطالعات آماری نشان‌دهنده نتایج مشابه بین آنالیز فاکتوری و آنالیز خوشه‌ای است.

کلیدواژه‌ها

آب زیرزمینی؛ هیدورشیمی؛ سختی کل؛ بی‌کربناته؛ آلوت؛ ایران

مراجع