بررسی و اولویت‌بندی مناطق گردشگری شهر لاهیجان به لحاظ شاخص‌های گردشگری پایدار شهری

مطالعات برنامه ریزی سکونتگاه های انسانی

مقاله 1، دوره 18، شماره 2 - شماره پیاپی 63، شهریور 1402، صفحه 1-14   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

رحیم پرمایه¹؛ مهرداد رمضانی پور^{* 2}؛ کیا بزرگمهر²؛ آمنه حقزاد²

¹دانشجوی دکتری ،گروه جغرافیا، دانشکده علوم انسانی، واحد چالوس ،دانشگاه آزاد اسلامی ،چالوس، ایران

²استادیار، گروه جغرافیا، دانشکده علوم انسانی، واحد چالوس ،دانشگاه آزاد اسلامی ،چالوس، ایران

چکیده

مقدمه: شهر لاهیجان با حوزه نفوذ و منطقه پیرامونی خود و وجود جاذبه­های تاریخی (مانند آرامگاه شیخ زاهد گیلانی، بقعه میر شمس الدین، آرامگاه کاشف السلطنه و موزه تاریخ چای، پل خشتی لاهیجان، حمام گلشن لاهیجان)، فرهنگی (مانند مسجد چهار پادشاهان، مسجد اکبریه، مسجد جامع لاهیجان)، طبیعی  (کوه و آبشار شیطان کوه، تالاب سوستان، تالاب امیر کلایه) یکی از مراکز گردشگری استان گیلان به حساب می­آید. اما به دلیل عدم برخورداری مناظر طبیعی، تاریخی و فرهنگی این شهر از زیر ساخت های لازم در جهت توسعه و آبادانی با مشکلات فراوانی دست به گریبان است.
هدف: هدف این پژوهش، بررسی و اولویت­بندی مناطق گردشگری به لحاظ شاخص­های گردشگری پایدار شهری در شهر لاهیجان است.
روش‌شناسی تحقیق: پژوهش حاضر با روش توصیفی- تحلیلی انجام شده است. روش جمع آوری داده و اطلاعات پرسش­نامه و اسنادی کتابخانه بوده است. حجم جامعه نمونه 100 نفر از گردشگران حاضر در شهر لاهیجان می­باشد که به صورت تصادفی ساده انتخاب شده­اند. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات از مدل ویکور استفاده شده است.
قلمرو جغرافیایی پژوهش: قلمرو جغرافیایی این پژوهش، مناطق گردشگری پیرامون شهر لاهیجان می­باشد.
یافته ­ها: نتایج به دست آمده از تحلیل مقدار ویکور به دست آمده برای هر کدام از مناطق گردشگری در شهر لاهیجان نشان می­دهد، از آنجایی که    پایین­ترین مقدار Qj برای محدوده پارک­های طبیعی شهر است (00/0) می­باشد بنابراین کمترین میزان تأثیر را در صنعت گردشگری  این شهر خواهد داشت. این در حالی است که روستاهای تفریحی حاشیه شهر با مقدار Qj ( برابر با 00/1) بهترین وضعیت را برای توسعه گردشگری شهر به وجود آورده است.  
 نتایج: عوامل مختلفی می­تواند در جذب و توسعه گردشگری در یک مکان جغرافیایی موثر باشد. این عوامل می­تواند کالبدی، اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی، زیست محیطی و مدیریتی باشند. شهر لاهیجان با داشتن ظرفیت­های زیست­محیطی (اقلیم، آب و هوا)، کالبدی (جاذبه­های تاریخی ـ مذهبی) و جاذبه­های تفریحی فراوان می­تواند نقش موثری در جذب گردشگر و به تبع آن توسعه پایدار این شهر داشته باشد.

کلیدواژه‌ها

کلید واژه: گردشگری؛ توسعه پایدار؛ گردشگری پایدار؛ شهر لاهیجان

مراجع

بهزاد­فر، مصطفی و زمانیان، روزبه. (1386). کاربرد تصمیم سازی چند معیاره فرایند تحلیل سلسله مراتبی در برنامه­ریزی گردشگری، مورد: شهرستان نیشابور. نشریه بین المللی علوم مهندسی، 18(5)، ویژه نامه معماری و شهرسازی، دانشگاه علم و صنعت، 11-1.

بهشتی، محمدباقر؛ محمدزاده، پرویز و قاسملو، خلیل. (1396). نقش صنعت گردشگری در ایجاد نابرابری درآمدی در بین استان­های کشور. مجله برنامه­ریزی و توسعه گردشگری، 6(22)، 29-8.

جعفری صمیمی، احمد و خبره، شیما. (1392). اثر گردشگری بر توسعه انسانی. مجله برنامه­ریزی و توسعه گردشگری، 2(7)، 24-11.

حاتمی­نژاد، حسین و شریفی، امیر. (1394). بررسی نقش گسترش گردشگری شهری بر توسعه پایدار شهری ( نمونه موردی: شهر سنندج). فصلنامه گردشگری شهری، 2(1)، 74-61.

حیدری­نیا، سعید؛ موحد، علی و الله وردی ئی، پریسا. (1398). عنوان اولویت­بندی شاخص­های کیفیت محیطی از دید گردشگران با استفاده از مدل­های SAW, VIKOR ,ELECTRE و کپلند (مطالعه موردی: شهرستان کوهدشت). فصلنامه پژوهش­های گردشگری و توسعه پایدار، 2(1)، 56-47.

داس ویل، راجر. (1378). مدیریت گردشگری. ترجمه سید محمد اعرابی و داود ایزدی، تهران: دفتر پژوهش­های فرهنگی.

ذاکری، صدیقه و صادقلو، طاهره. (1400). اولویت بندی جاذبه­های گردشگری با هدف توسعه گردشگری (منطقه مورد مطالعه: شهر مشهد). فصلنامه جغرافیایی فضای گردشگری، 10(38)، 33-19.

رحمانی، کمالالدین. (1389). توانمندی­ها و مزیت­های سرمایه­گذاری آذربایجان شرقی. تبریز: مرکز خدمات سرمایه­گذاری آذربایجان شرقی.

رستگار، موسی؛ غلامی، محمد؛ زمانی، مینا و مقدم، معصومه. (1390). تحلیل عوامل مؤثر بر گسترش گردشگری پایدار شهری با استفاده از مدل swot (نمونۀ موردی: زنجان). مجموعه مقالات همایش بین­المللی مدیریت گردشگری و توسعۀ پایدار، مرودشت، 39 - 28.

زنگی­آبادی، علی؛ محمدی، جمال و زیرک­باش، دیبا. (1385­). تحلیل گردشگری داخلی شهر اصفهان. مجله جغرافیا و توسعه، 4(8)، 156-131.

زهره، یوسفی. (1394). بررسی نقش دیپلماسی شهری در توسعه گردشگری (مطالعه موردی: شهر تاریخی قزوین). پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم تحقیقات قزوین، دانشکده هنر  و معماری، گروه شهرسازی.

سازمان جهانی جهانگردی. (1379). برنامه­ریزی ملی و منطقه­ای جهانگردی. ترجمه محمود عبدالله­زاده، دفتر پژوهش­های فرهنگی.

شربتیان، محمدحسن. (1390). تأملی بر گردشگری شهری در ایران و ارائۀ راهکارهایی در جهت توسعۀ پایدار این صنعت شهری. اولین همایش بینالمللی مدیریت گردشگری و توسعۀ پایدار، مرودشت.

شمس­الدینی، علی؛ امیری فهلیانی، محمدرضا و محمدی، عباس. (1390) نقش صنعت گردشگری در توسعه پایدار شهری (مطالعه موردی: شهر نورآباد ممسنی). اولین همایش بین المللی مدیریت گردشگری و توسعه پایدار، 28-14.

شهریاری، سید کمال­الدین؛ کریم­زاده، علی و شهریاری، شهرزاد. (1398). اولویت بندی قابلیت­ها و جاذبه­های گردشگری در محدوده­های بازآفرینی شده تاریخی (مطالعه موردی: محدوده تاریخی زندیه شیراز). مجله هویت شهر، 41(4)، 74-61.

ضیاء، عفت؛ استعلاجی، علیرضا؛ فلاح تبار، نصراله و ولی شریعت پناهی. (1398). تحلیل عوامل کلیدی تأثیر گذار بر توسعه پایدار گردشگری    (مطالعه موردی: شهرستان صومعه سرا). مجله فضای گردشگری، 8(32)، 94-80.

غفاری، محمد؛ رنجبریان، بهرام و فتحی، سعید. (1393 ). ارائه مدلی جهت تبیین ارزش ویژه برند مقاصد گردشگری (مطالعه موردی: شهر اصفهان). مدیریت بازرگانی، 6(4)، 865-845.

قربانی گلزاری؛ سپیده، حسین­زاده دلیر، کریم و بیک بابایی، بشیر. (1398). بررسی و تحلیلی بر چالش­های توسعه توریسم شهری (نمونه موردی: شهر تبریز). مجله فضای گردشگری، 8(30)، 45-33.

والا، فرانسوا و همکاران. (1384). گردشگری بین المللی. ترجمه گوهریان و دیگران، چاپ اول، تهران: تهران، انتشارات امیرکبیر.

Badita, W. (2013) Sustainability of Tourism Development in Macao, China. International Journal of Tourism Research, Vol 15, 52- 65.

Law Christopher, M. (1996) Urban Tourism Attraction Visitors to Large Cities, mansell. Publishing LONDON, 29(18), 168.

Timuz, E., & Getz, M. (2009). Tourists’ Satisfaction with Cultural Tourism Festival: a Case Study of Calabar Carnival Festival, Nigeria. International Journal of Business and Management, 4(3), 116-125.

Suraj, P. (2010). The Impact of Tourism on Income Inequality: An Econometric Assessment, The UCLA Undergraduate Journal of Economics, 47-99.

Jabulani, N., & Mubangizi, Betty C. (2015) Art and Craft in local economic development: Tourism possibilities in Mtubatuba Local Municipality. African Journal of Hospitality, Tourism and Leisure, 4 (2), 1-15.

WTO. (1995). Concepts, Definition and Classifications for Tourism Statistics. Madrid: World Tourism Organization Press.