مکان‌یابی شهرهای قرارگرفته برسر شاهراه خراسان در کرمانشاهان (محور ساسانی قصر شیرین- کرمانشاه)

فصلنامه تاریخ

مقاله 10، دوره 17، شماره 66، مهر 1401، صفحه 207-227   

نوع مقاله: مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

صبا غلامی^{* 1}؛ رضا مهرآفرین²؛ رسول موسوی حاجی³

¹باستانشناسی، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران

²دانشگاه مازندران، ایران، مازندران

³استاد گروه باستان‌شناسی، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه مازندران، بابلسر، مازندران، ایران.

چکیده

جغرافیای تاریخی روشی علمی برای مطالعات محوطه‌های باستانی، جای یابی شهرها و محوطه‌ها، است. جغرافیای تاریخی عوامل جغرافیایی را در طول تاریخ بررسی می‌کند. غرب ایران در طول تاریخ به‌واسطه موقعیت استراتژیک و همسایگی با عراق و فاصله کم با تیسفون همواره مورد اهمیت و توجه بوده است جاده قصر شیرین-کرمانشاه دارای ارزش تاریخی و تجاری است، این جاده به‌عنوان بخشی از شاه‌راه تجاری خراسان آسیای غربی را به آسیای شرقی وصل می‌کند. کرمانشاه دومین استانی است که بیشترین آثار ازدوره ساسانی را دارا است، مسیر تجاری راه خراسان با گذر از قصر شیرین و کرمانشاه از ایران می‌گذرد امروزه بخشی از آن‌که منطبق با جاده‌ای است که از عراق به سمت کرمانشاه می‌رود. بانام محور ساسانی قصر شیرین – کرمانشاه شناخته می‌شود، حدفاصل شهر قصر شیرین تا کرمانشاه شهرهای سرپل ذهاب، کرند، اسلام‌آباد غرب و ماهیدشت قرار دارد، این شهرها و روستاهای اطراف آن هرکدام آثار تاریخی متعلق به دوران‌های تاریخی، اشکانی، ساسانی و پس از ساسانی را دارا است. این مسیر باستانی هنوز مورداستفاده و اهمیت است. در دوران اشکانی و ساسانی با توجه به نقش واسطه‌گری تجاری از این مسیر استفاده‌شده است، در دوران اسلامی این منطقه بخشی از ایالت جبال بود. اهمیت تجارت در این مسیر باعث ایجاد شهرهای مهم و پویا شده است. این جاده همواره موردتوجه سیاحان و جغرافیا نویسان بوده است. در این مقاله جغرافیای تاریخی منطقه در دوران اشکانی، ساسانی و دوران اسلامی موردمطالعه قرارگرفته است.

کلیدواژه‌ها

واژگان کلیدی: جغرافیای تاریخی؛ اشکانی؛ ساسانی؛ ایالت جبال؛ محور قصرشیرین-کرمانشاه

مراجع