تحلیل هم‌رخدادی‌ واژگان و ترسیم نقشه علمی پژوهش‌ها با محوریت مدرسه

دانش شناسی

مقاله 3، دوره 14، شماره 55، اسفند 1400، صفحه 18-34   

نوع مقاله: پژوهشی

نویسندگان

نیلوفر پارسافرد¹؛ علی خلخالی^{* 2}؛ زهره شکیبایی³

¹دانشجوی دکتری مدیریت آموزشی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تنکابن

²دانشیار گروه مدیریت آموزشی، واحد تنکابن، دانشگاه آزاداسلامی ، تنکابن، ایران

³استادیار گروه مدیریت آموزشی، واحد تنکابن، دانشگاه آزاد اسلامی، تنکابن، ایران

چکیده

هدف: هدف پژوهش حاضر تحلیل هم‌رخدادی‌واژگان و ترسیم نقشه‌علمی پژوهش‌های با‌محوریت مدرسه است.
روش‌ پژوهش: این پژوهش کاربردی، توصیفی/ تحلیلی، و مبتنی‌بر تکنیک علم‌سنجی بود. جامعه آماری، مقالات نمایه شده در پایگاه‌های اس.آی.دی، پرتال جامع علوم انسانی، مگیران، و اریک، در بازه زمانی ۹ ساله ۱۳۹۹-۱۳۹۱ (۲۰۱۲-۲۰۲۰)، با جست‌وجوی کلیدواژه «مدرسه» بود. در بخشی از پژوهش از کل جامعه و در قسمتی دیگر از قانون پراکندگی برادفورد برای نمونه‌گیری استفاده شد. همچنین به‌وسیله نرم‌افزارهای راور-‌ماتریس و وی.اُ.اس‌ویوور به‌ترتیب نمودارهای ماتریس هم‌رخدادی و نقشه‌علمی تهیه شد.
یافته‌ها: در جست‌وجوی کلیدواژه «مدرسه» در پایگاه‌های مذکور، ۴۳۹۰ مقاله فارسی (۱۳۹۹-۱۳۹۱) و ۱۴۳۱۳ مقاله انگلیسی (۲۰۱۲-۲۰۲۰)؛ و نیز ۱۷۱۲ واژه فارسی، و ۳۵۶۳ واژه انگلیسی یافت شد. براساس یافته‌های حاصله بیشترین نرخ رشد پژوهش‌های فارسی با‌محوریت مدرسه در سال‌های ۱۳۹۸ (42/16٪) و ۱۳۹۷ (٪33/14)، و در انگلیسی سال ۲۰۱۲ (09/20٪) بود. بیشترین این مقالات مربوط به حوزه‌های «روانشناسی» و «آموزش‌و‌پرورش» بود. همچنین بالاترین نرخ هم‌رخدادی‌واژگان با کلمه مدرسه، متعلق به واژه‌های «تفکر‌انتقادی-‌‌ذهن» در مقالات فارسی و «دانش‌آموزان-‌مدارس»، در مقالات انگلیسی بود.
نتیجه‌گیری: تجزیه و تحلیل تحولات «مدرسه» در سطوح ملی و بین‌المللی نشان داد، طی سال‌های اخیر پژوهش‌های بسیاری به این مفهوم پرداخته‌اند. بررسی میزان انتشار پژوهش‌ها و نیز واژگان هم‌رخداد با «مدرسه» حاکی از آن است که این مفهوم به‌طور تلویحی در بطن حوزه‌های مطالعاتی مختلف وجود دارد، به نظر می‌رسد لازم است «مدرسه» به‌جای بررسی در حوزه‌های مطالعاتی پراکنده، در یک حوزه تخصصی‌ مورد پژوهش قرار گیرد.

کلیدواژه‌ها

مدرسه؛ علم سنجی؛ هم‌رخدای واژگان؛ نقشه علمی

مراجع