مسئولیت جزائی قاتلین در قتل دسته جمعی از منظر فقه اسلامی با تاکید بر عدالت کیفری

مجله پژوهش های سیاسی و بین المللی

مقاله 10، دوره 13، شماره 50، خرداد 1401، صفحه 183-202   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

سعید سلامتی¹؛ مرضیه پیله ور^{* 2}؛ محمدجواد رجبی سلمان³

¹دانشجوی دکتری فقه و مبانی حقوق اسلامی، واحد همدان، دانشگاه آزاد اسلامی، همدان، ایران

²استادیار گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، واحد همدان، دانشگاه آزاد اسلامی، همدان، ایران: نویسنده مسئول

³استادیار گروه حقوق، واحد همدان، دانشگاه آزاد اسلامی، همدان، ایران

چکیده

پژوهش حاضر به بررسی مسئولیت جزائی قاتلین در قتل دسته جمعی از منظر فقه اسلامی با تاکید بر عدالت کیفری می پردازد. بررسی آیات، روایات و نظرات فقها نشان داد مبانی فقهی نظریه عدم اعتبار مماثلت عددی جانی و مجنی علیه با تاکید بر عدالت کیفری، ادله اربعه می باشد و همچنین این نتیجه حاصل شد که؛ محدوده اختیارات اولیای دم در قصاص ناشی از جنایت چندنفر کاملا نامحدود میباشد. به دیگر سخن با توجه به عدم امکان برقراری برابری و مماثلت بین جرم و جزا فقهای اعم از امامیه و اهل سنت بر این باورند که در قتل های دسته جمعی با پرداخت فاضل دیه نسبت به قصاص جمع ( قاتلین ) اقدام می گردد. پس با توجه به مطالب فوق میتوان نتیجه گیری کرد حق مجنی علیه و اولیای دم در قصاص چند نفر(هیچکدام) با عدالت کیفری سازگار نیست.

کلیدواژه‌ها

قتل دسته جمعی؛ قصاص؛ فقه اسلامی؛ ادله اربعه

مراجع