اثربخشی آموزش صلح بر افزایش خوش بینی و امید در دانش‌آموزان دوره متوسطه اول منطقه 3 شهر تهران

ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی

دوره 11، شماره 3 - شماره پیاپی 43، اسفند 1400، صفحه 223-243   

نوع مقاله: پژوهشی

نویسندگان

امیرمسعود رستمی¹؛ حسن احدی²؛ خدیجه ابوالمعالی³؛ فریبرز درتاج⁴

¹‏ دکتری تخصصی روان شناسی عمومی، دانشکده ادبیات، علوم انسانی و اجتماعی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران ‏

²استاد گروه روانشناسی، دانشگاه عالمه طباطبایی، تهران، ایران

³دانشیار گروه روانشناسی تربیتی، واحد رودهن، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران‏

⁴استاد گروه روانشناسی تربیتی، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران

چکیده

هدف: پژوهش حاضر با هدف تعیین اثربخشی آموزش صلح بر افزایش خوش‌بینی و امید در دانش-آموزان پسر دوره متوسطه اول انجام شد.
روش: پژوهش حاضر ﺑﻪ روش ﻧﯿﻤﻪآزﻣﺎﯾﺸﯽ ﺑﺎ ﻃﺮح ﭘﯿﺶآزﻣﻮن- ﭘﺲ آزﻣﻮن و در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ یک ﮔﺮوه آزﻣﺎﯾﺶ و ﯾﮏ ﮔﺮوه ﮐﻨﺘﺮل ﺑﺎ ﭘﯿﮕﯿﺮی دو ﻣﺎﻫﻪ اﻧﺠﺎم ﺷﺪ. ﺟﺎﻣﻌﻪآﻣﺎری ﭘﮋوﻫﺶ را داﻧﺶآﻣﻮزان پسر دوره اول ﻣﺘﻮﺳﻄﻪ ﻣﻨﻄﻘﻪ 3 ﺷﻬﺮ ﺗﻬﺮان ﺗﺸﮑﯿﻞ داده‌اﻧﺪ و 60 ﻧﻔﺮ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺑﺎ ﺟﺎﯾﮕﺰﯾﻨﯽ ﺗﺼﺎدﻓﯽ و ﺑﺮاﺳﺎس ﻣﻌﯿﺎرﻫﺎی ورود و ﺧﺮوج با روش نمونه‌گیری داوطلبانه در 2 گروه 30 نفره اﻧﺘﺨﺎب ﺷﺪه‌اﻧﺪ. اﺑﺰارﻫﺎی ﮔﺮدآوری دادهﻫﺎ، ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ سرمایه‌ روانشناختی لوتانز(2007) ﺑﻮد. ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻣﺪاﺧﻠﻪ آموزش صلح ﺷﺎﻣﻞ 8 ﺟﻠﺴﻪ 120 دﻗﯿﻘﻪ‌ای ﻃﯽ 8 ﻫﻔﺘﻪ ﻣﺪاوم، به صورت حضوری ﭘﺲ از ﺗﻌﻄﯿﻠﯽ ﻣﺪرﺳﻪ اﺟﺮا ﺷﺪ. ﺑﺮای ﺗﺠﺰﯾﻪوﺗﺤﻠﯿﻞ دادهﻫﺎ از روش ﺗﺤﻠﯿﻞ وارﯾﺎﻧﺲ ﺑﺎ اﻧﺪازهﮔﯿﺮی ﻣﮑﺮر(طرح آمیخته) اﺳﺘﻔﺎده گردید.
یافته ها: یافته ها ﻧﺸﺎن داد ﮐﻪ اجرای آموزش صلح در مقایسه با گروه کنترل مؤلفه های خوش‌بینی و امید را در دانش آموزان به صورت معنادار تحت تاثیر قرار داده و نتایج تحلیل چندمتغیر نشان می دهد که بین اثربخشی آموزش صلح و مولفه های امید و خوش بینی در سطح 0.01 معنادار است.
نتیجه گیری: بنابراین می‌توان نتیجه گرفت که آموزش صلح به دانش آموزان، امید و خوش‌بینی را در آنان به صورت پایدار افزایش می دهد.

کلیدواژه‌ها

" آموزش صلح"؛ "امید"؛ "خوش بینی" و "دانش‌آموزان"

مراجع

اﺑﻮاﻟﻤﻌﺎﻟﯽ اﻟﺤﺴﯿﻨﯽ، خدیجه، رستمی، امیرمسعود و بوستان، افسانه. (1396). یادگیری زندگی باهم، تهران: علم.

افریشم، مرجان و شمسایی، محمدمهدی.(1397). اثربخشی آموزش صلح بر رشد اجتماعی و سلامت روانی کودکان پیش دبستانی، پنجمین همایش ملی روان شناسی مدرسه، تهران.

خسروی، فاطمه و آقاجانی، طهمورث.(1398). اثربخشی آموزش مهارت‌های زندگی بر سرمایه روانشناختی نوجوانان، فصلنامه آموزش، مشاوره و روان درمانی، 8، 13-27.

ساروخانی، باقر و هاشم نژاد، فاطمه.(1390). بررسی رابطه بین سرمایه اجتماعی(مؤلفه­های آن) و احساس امنیت اجتماعی در بین جوانان شهر ساری، فصلنامه جامعه شناسی مطالعات جوانان، 2(2)، 81-94.

سلیگمن، مارتین. )2006 ). خوش­بینی آموخته شده: چگونه می‌توان ذهنیت و زندگی خود را تغییر داد. ترجمه فروزنده داورپناه و میترا محمدی (1391). چاپ اول، تهران، انتشارات رشد.

ﮐﺎﻇﻢﭘﻮر، اسماعیل، ﺧﻠﺨﺎﻟﯽ، علی و ﺟﺎﻧﻌﻠﯽﭘﻮر، رضا. (1391). ﺗﺄﺛﯿﺮ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ آﻣﻮزش ﺻﻠﺢ در ﺗﺮﺑﯿﺖ ﺷﻬﺮوﻧﺪ ﺟﻬﺎﻧﯽ، ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ ﻋﻠﻤﯽ - ﭘﮋوﻫﺸﯽ رﻫﯿﺎﻓﺘﯽ ﻧﻮ در ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ آﻣﻮزﺷﯽ، 3(3)، 49-62.

ﮐﺎﻇﻢﭘﻮر، اسماعیل و ﺑﺎﺑﺎﭘﻮر واﺟﺎری، مریم. (1396). ﺗﺄﺛﯿﺮ آﻣﻮزش ﺻﻠﺢ ﺑﺮ ﻣﺴﺌﻮﻟﯿﺖﭘﺬﯾﺮی داﻧﺶآﻣﻮزان، ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ ﻋﻠﻤﯽ-ﭘﮋوﻫﺸﯽ رﻫﯿﺎﻓﺘﯽ ﻧﻮ در ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ آﻣﻮزﺷﯽ، 8(4)، 65-82.

مشتاقی، سعید و مویدفر، همام.(1396). نقش مؤلفه‌های سرمایه روانشناختی(امید، خوش‌بینی، تاب‌آوری و خودکارآمدی) و جهت‌گیری اهداف پیشرفت در پیش‌بینی اهمال کاری دانشجویان، دوفصلنامه راهبردهای شناختی در یادگیری،5(8)، 61-78.

 

Alarcon, G. M., Bowling, N. A., & Khazon, S. (2013). Great expectations: A meta-analytic examination of optimism and hope. Personality and Individual Differences, 54 (821), 827.

Baldwin, D.and etal. (2010).Resiliency and optimism: An African American senior Citizen, s perspective. University of Tennessee, Knoxville, TN, USA, The journal of Black psychology.

Brauneis M. (2019). The effects of peace education on childrens prosocial behavior in an early childhood classroom, Arts in education action research.

Carver, C. S., Scheier, M. F., & Segerstrom, S. C. (2010). Optimism. Clinical Psychology Review, 1-11 pp.

Cheavens, S.J., Feldman, B.D., Micheal, A.G.S & Snyder, C.R. (2019). Hope therapy in community sample: a pilot investigation .Social Indicators Research, 77, 61-78.

Field, CH. (2020). Learned optimism: how ti change your mind and your life.

Ho, M.Y., Cheung, F.M. & Cheung S.F. (2010). The role of meaning in life and optimism in Promoting Well being. Pers Indiv Diff. 48:658-63 pp.

Kwon, P., Birrueta, M., Faust, E., & Brown, E. R. (2015). The Role of Hope in Preventive Interventions. Social and Personality Psychology Compass, 9(12), 696-704.

Lauritzen S M. (2016). Building peace through education in post-conflict environment: A case study exploring perceptions of best practices International. Journal of educational development, 51:77-83.

Luthans, F., Avolio, B. J. & Youssef, C. (2007). Psychological capital: developing the human competitive edge. England: Oxford university press.Education for Peace-A Curriculum Frame Work K-12: ISA, 30p.

Luthans, F. & Youssef, C.M. (2017). Psychological Capital: An Evidence-Based Positive Approach. The Journal of Organizational Psychology and Organizational Behavior, 4 (17): 1-28.

Maykrantz, S.A., Langlinais, L.A., Houghton, J.D. & Neck, C.P.(2021).Self-leadership and psychological capital as key cognitive resources for shaping health-protective behaviors during the covid-19 pandemic. Administrative Sciences, 11(2): 41-55.

Murberg, T.A. (2012). The influence of optimistic expectations and negative life vents on somatic symptoms among adolescents: a one-year prospective study. J Psychol. 2012; 3(2):123–27.

Roberts ME, Gibbons FX, Gerrard M, Alert MD. (2011). Optimism and adolescent perception of skin cancer risk. Health Psychology; 30(6):810- 3.

Ruini, C. Blasise, C. Brombin, C. Caffo, E. & Fava, G.A. (2006). Well-being therapy in school settings; a pilot study. Psychotherapy Psychosomatics, 75, 331-36.

Sagkala A.S, Turunuklu A, Totan T. (2012). Empathy for Interpersonal Peace: Effects of peace education on Empathy skills. Educational Science, 12(2):1454-1460.

Seligman, M. (2011). Flourish: a visionary new understanding of happiness and well being free press.

Snyder, C.R. (2002). Hope therapy: Rainbows in the mind, Psychological Inquiry, 13, (4), 249-275.

Templeton, J. (2020). Hope and optimism. Publisher: department of philosophy Ryerson University.

Uko ES, Igbineweka PO, Odigwe FN. (2015). Promoting Peace education for Behavioral Changes in public secondary schools in calabar Municipality Council Area, cross River state, Nigeria. Journal of Education and Practice, 6(23):144-149.

Yavas, U., Babakus, E., & Karatepe, O. M. (2013). Does hope moderate the impact of job burnout on frontline bank employees’ in-role and extra-role performances? International Journal of Bank Marketing, 31(1), 56-70.